|e Wat drijft Oost-Europeanen naar Nederland? Deze
zomer volgen we vijf weken lang arbeidsmigranten.
w
236.620
De Rotterdamse PvdA-wethouder Ha-
mit Karakus zou de Europese grenzen
liever nog even dicht houden.
VERDIEPING 9
REGISTRATIE EN WOONREGIO
2012
2011
dere EU-landen trok, verdubbelde in vijf
jaar. In Nederland steeg het aantal Grie
ken, Spanjaarden, Italianen en Portuge
zen tussen 2007 en 2012 met 21 procent
naar 73 300. De vrees dat al die werkzoe
kenden een onevenredig beroep doen op
de publieke portemonnee van hun gast
land, is volgens de OESO ongegrond. De
organisatie onderzocht welke bijdrage mi
granten op de lange termijn leveren aan
de economie van hun nieuwe land. Wat
blijkt? In de regel kosten immigranten de
staat niet meer dan de gemiddelde bur
ger van een land zelf. In Nederland is
hun bijdrage zelfs positief. In vergelij
king met Uirkse en Marokkaanse gastar
beiders die in de jaren '60 naar Neder
land kwamen, zijn de arbeidsmigranten
van nu beter opgeleid en flexibeler. Zo
zouden ze zich makkelijker aanpassen
aan ander werk of veranderende omstan
digheden. Bovendien zijn ze relatief jong,
waardoor ze - als ze blijven - lang belas
ting betalen. „De meeste immigranten
komen niet om te profiteren van sociale
voorzieningen. Ze komen om hun levens
te verbeteren", concludeert de OESO.
„Werken is een betere manier om dat te
bereiken dan bijstand trekken."
Tien boze Bulgaarse lassers
stonden er pasgeleden bij het
spreekuur van de gemeente
Rotterdam. Ze werkten via
een uitzendbureau en kregen geen
loon uitbetaald, maar steeds een voor
schot. Toen het uitzendbureau failliet
ging, konden ze naar hun geld fluiten.
De dag daarna had de eigenaar een
nieuw uitzendbureau, onder een ande
re naam. Hij huurde de Bulgaren weer
in. Voor werk bij hetzelfde bedrijf. Het
eerder verdiende geld kregen ze niet
meer. „Voor de gemeente is het heel
lastig dat soort uitzendbureaus aan te
pakken. Het kost veel tijd en geld en
het lukt niet altijd", zegt Hamit Kara
kus, wethouder Wonen en Ruimtelij
ke Ordening in Rotterdam. Zijn stad
heeft sinds enkele jaren te maken met
een nieuwe golf arbeidsmigranten:
Roemenen en Bulgaren. Het levert pro
blemen op met overbewoning, over
last en uitbuiting. Er wonen (offi
cieus) 18.000 Roemenen en Bulgaren
in de stad. Na 1 januari, als inwoners
van die twee landen vrij in Nederland
mogen werken, worden het er nog
meer, denkt Karakus (PvdA). In het
stadhuis aan de Coolsingel schetst hij
een zorgwekkende toekomst voor de
achterstandswijken in de stad. „De
grenzen gaan open, maar ons huis is
nog niet op orde."
Waarom komen er na 1 januari nog veel
meer Roemenen en Bulgaren naar Neder
land? Ook hier is het crisis.
„In maart ben ik met burgemeester
Aboutaleb naar Roemenië geweest. In
district 5 in Boekarest slapen honder
den mensen op straat, ze betalen voor
een plekje het dichtst bij de verwar
mingsbuizen. Als je tegen die mensen
zegt dat ze hier in Nederland mogelijk
uitgebuit worden, 4 euro per uur ver
dienen en met tien man in een wo
ning slapen, vragen ze gelijk waar ze
kunnen tekenen. De kansarmen heb
ben daar nog minder kansen dan hier,
dus ja: ik verwacht dat er nog veel
mensen hierheen komen."
Is het probleem in Rotterdam anders dan
in agrarische gebieden van Nederland?
„Kansarme migranten zoeken goedko
pe huisvesting en vinden die eerder in
de achterstandswijken van de grote
stad dan op het Brabantse platteland.
Ze komen soms terecht in straten
waar al 40 procent van de mensen
werkloos is. Het is nu dweilen met de
kraan open. De woningen zijn niet be
rekend op zo veel mensen. De straten
en wijken ook niet. Er is overlast. Als
we niets doen, kan dat leiden tot socia
le onrust in de stad. Ik ben voor open
grenzen, maar als ik zou mogen kie
zen, zou ik ze nu nog dicht laten zodat
we meer tijd hebben om de zaken in
Rotterdam goed te regelen."
De grenzen gaan open, dat is niet meer te
gen te houden. Wat doet Rotterdam?
„We nemen het die mensen niet kwa
lijk dat ze hierheen komen. We willen
wel de huisjesmelkers en de malafide
uitzendbureaus aanpakken. Die men
sen daarachter zijn maar in één ding
geïnteresseerd: grof geld verdienen.
Als er irveen pand overbewoning werd
geconstateerd en we optraden, dan ver
plaatsten ze de boel gewoon. Werden
er letterlijk matrassen over straat ge
sleept. Nu komt er wetgeving waar
door wij het beheer van al die panden
kunnen overnemen. Er zijn in de stad
tussen de zeven- en achthonderd mala
fide uitzendbureaus: vaak niet meer
dan een man met een mobiele tele
foon. Er is nu een proef gestart om in
een jaar tijd honderd van die bureaus
aan te pakken. Als dat niet lukt, heeft
minister Asscher toegezegd dat er een
vergunningstelsel voor de uitzend-
branche komt. We kunnen de proble
men die er zijn nooit helemaal oplos
sen. Maar ik wil die mensen in be
scherming nemen. En ik wil dat mala
fide bedrijven worden aangepakt."
U maakt zich boos over de houding van
Europa. Wat moet Brussel veranderen?
„De overheid in Roemenië is corrupt.
Er gaat Europees geld naar projecten
voor het weghalen van vuilnis, maar
dat gebeurt een keer per maand in
plaats van elke dag, zoals beloofd. Euro
pa zou ervoor moeten zorgen dat de
subsidies daar terechtkomen waar het
nodig is: bij projecten van het maat
schappelijk middenveld. En Europa
zou de subsidies anders moeten toe
kennen. Niet aan het land waar de
kansarmen vandaan komen, maar aan
het gebied waar ze wonen. Dan heeft
een stad als Rotterdam recht op die
subsidies en kunnen wij die mensen
hier beter begeleiden, zoals bij het le
ren van de taal. Als er in Nederland
100.000 Bulgaren wonen die hulp no
dig hebben, geef ons dat geld dan."
WOENSDAG 3 JULI 201 3
In de vier genoemde
gebieden wonen de
meeste Oost-Europeanen
van Nederland.
De cirkels verwijzen naar de
percentages van het totaal
aantal in Nederland
aanwezige MOE-landers.
Roemeens
Bulgaars
Overig MOE
28% 113%
Haaglanden
Brabant
Zuid-Oost
Midden-en
West-Brabant
Bron: Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
voelt crisis
De komende vijf weken onderzoeken ver
slaggevers Annemieke van Dongen en Cy
ril Rosman wat Oost-Europese arbeidsmi
granten drijft om, ondanks of juist vanwe
ge de crisis, naar Nederland te komen. Ver
halen vanuit Nederland: worden ze uitge
buit of voelen ze zich welkom? Maar ook
verhalen vanuit Polen en Roemenië: welke
impact heeft hun vertrek thuis? Hoe profi
teren families van het geld dat de arbeids
migranten retour zenden?
/plukkers
Vijf weken lang beelden en blogs
'Ons huis is nog
niet op orde'
door Annemieke van Dongen en
Cyril Rosman
infographic Anke Arts
