De publieke
omroep gaat de
markt op.
Minimaal 45
miljoen euro
inkomsten is
nodig om de laat
ste bezuiniging
op te vangen.
4
8 VERDIEPING
PUBLIEKE OMROEP
c
W we znn
e zijn geen com
merciële zender", bezweert Henk Hagoort,
voorzitter van de raad van bestuur van de
Nederlandse Publieke Omroep. Die kant
lijkt het echter steeds meer op te gaan. De
publieke omroep is op zoek naar miljoe
nen, 45 om precies te zijn. Men graaft en
graaft om te ontdekken waar de gouden
schat aan eigen inkomsten te vinden is.
Het kabinet-Rutte II kort immers, boven
op de eerdere 200 miljoen euro, nog eens
100 miljoen op de mediabegroting. Om dat
te verzachten, mag de omroep de markt op.
Het liefst haalt ze daar minstens 45 mil
joen euro op; het bedrag dat gekort wordt
op het programmabudget, wat de kwaliteit
van de uitzendingen verlaagt.
Een 'kabeltaks' opgebracht door kabel- en
telecombedrijven; meer inkomsten uit re
clame; evenementen organiseren; bladen
uitgeven; online diensten exploiteren; een
contributieverhoging. Veel opties zijn al de
revue gepasseerd. De kijker en luisteraar
moeten er zo min mogelijk van gaan mer
ken. Maar een rekening van 45 miljoen eu
ro gaat iemand voelen.
Het is haast onvermijdelijk dat de publieke
omroepen zich steeds meer in het vaarwa
ter van commerciële partijen zullen bege
ven. „Dat doen ze nu al", zegt Mark Deuze,
hoogleraar Mediastudies aan de Universi
teit van Amsterdam. „Zodra je.inkomsten
genereert uit reclame, ben je commercieel.
Je moet dus experimenteren met financie-
ringsvormen waar commerciëlen geen aan
spraak op maken."
Deuze trekt de vergelijking met Amerika,
waar de publieke PBS gefinancierd wordt
met donaties en subsidies van publieke in
stellingen. „Die betalen om programma's
te maken waarvoor je niet terecht kunt bij
commerciële zenders. Want dat is de func
tie van de publieke omroep: niet maken
wat de markt wil, maar wat de markt nó
dig heeft."
Het Amerikaanse model is niet een-op-een
te kopiëren naar Nederland. „Amerika kent
een cultuur waarin het normaal is om geld
te geven. Nederlanders wijzen al snel naar
de overheid."
De PBS kan zichzelf bedruipen, maar kan
niet opboksen tegen de populariteit van
commerciële Amerikaanse zenders. Deuze:
„Commercieel is daar de basis van het om
roepbestel. In Nederland is dat andersom:
daar begon het met de publieke omroep."
Met enige jaloezie kijkt de politiek ook
naar de zuiderburen. In België weet de
VRT veel meer eigen inkomsten te genere
ren dan haar Nederlandse evenknie.
Slechts twee derde van het budget krijgt
de VRT van de overheid. De rest door pro
gramma's die kijkers hebben gemist online
tegen betaling aan te bieden. Via NetGe-
mist zijn programma's van de afgelopen
week terug te zien, voor 5,95 euro per
Het is juist ons
bestaansrecht dat
we anders zijn dan
de commerciële
zenders
maand. OoitGemist kost een euro per half
uur en is bedoeld voor programma's die
langer geleden zijn uitgezonden.
De NPO zit op dat gebied ook niet stil. In
2014 begint ze met het proefdraaien van
een betaalde versie van Uitzendingge-
mist.nl voor Nederlandse dramaseries en
buitenlandse programma's, waarvoor de
NPO nu de rechten niet kan betalen, voor
een on demand-uitzending. De STER stelt
daarnaast voor, programma's zeven of tien
dagen beschikbaar te houden voor ieder
een, waarna ze achter een betaalmuur ver
dwijnen.
Op het gebied van reclame valt nog een
slag te maken, zegt STER-directrice Arian
Buurman. „We benutten nu 7 procent van
de totale zendtijd voor reclame, terwijl de
wet 10 procent toestaat. Maar als program
ma's langer dan een uur duren, zitten we
met het wettelijk maximum van 12 minu
ten reclame per uur."
Een extra lang reclameblok na zo'n lang
programma ziet ze niet zitten. Dan liever
programma-onderbrekende reclame. „Je
moet daarbij wel onderscheidend blijven
van de commerciële omroepen. Dus niet
drie tot vier keer onderbreken plus pro
mo's, maar één keer een 'powerblok' van 3
tot 4 minuten."
Het is Henk Hagoort een gruwel. „Het pu
bliek zit niet te wachten op programma-on
derbrekende reclame. Het is juist ons be
staansrecht dat we anders zijn dan de com
merciële zenders." Die laatste mogen 15
procent zendtijd inruimen voor reclame.
In het najaar komt staatssecretaris Dekker
met een lijst opties, opgesteld samen met
de NPO, de STER en andere deskundigen.
Hij is zelfs bereid wet- en regelgeving aan
te passen, mocht die in de weg staan. Nu al
neemt iedereen daar een voorschot op. Van
D66 en WD mag welke optie dan ook niet
marktverstorend of lastenverzwarend zijn.
De PvdA wil per se geen blikje cola bij
Omroepen jagen
op miljoenen
door Freke Remmers
illustratie Mark Reijntjens
w
Henk Hagoort, NPO
