Jarenlang werd de Kroaten een worst voorge
houden: alles zou beter worden als ze tot de
Europese Unie zouden toetreden. Maandag
is het zo ver. Het chagrijn overheerst.
10 VERDIEPING
KROATIË
Velen vinden dat
Kroatië net op tijd
lid wordt om de
begrafenis van de
EU bij te wonen
Kroatië, het nieuwe
EU-probleemgeval
door onze correspondent
Joost van Egmond
illustratie Nourdin Kouch
Op straat in de Kroati
sche hoofdstad Zagreb
haalt Tomi zijn schou
ders op: „Het boeit me
niet." Het is de kernach
tige samenvatting van
een breed gedeeld ge
voel. Als Kroatië zondag om middernacht
EU-lid wordt, lijkt er geen groot volksfeest
los te barsten. In het vijfde jaar van een
zware economische recessie smachten
Kroaten naar snelle oplossingen. Een
EU-lidmaatschap hoort daar niet bij, vin
den ze.
Wat dat betreft doen de Kroaten niet on
der voor de gemiddelde EU-burger. De cri
sisassociaties die veel Nederlanders heb
ben bij de EU worden hier volop gedeeld.
Van het optimisme over een prachtige toe
komst waarmee Kroatië tien jaar geleden
zijn lidmaatschapsaanvraag op de bus
deed, is weinig meer over.
„De apathie zit diep. Mensen hebben geen
enkel geloof dat het beter gaat worden",
zegt politiek filosoof Zarko Puhovski. „Ve
len vinden dat Kroatië net op tijd lid wordt
om de begrafenis van de Europese Unie bij
te wonen."
Die somberheid heeft zijn reden. Kroatië
heeft buiten de EU dezelfde problemen ge
kregen die hun buurlanden binnen de
Unie kregen. De economie is ruim 10 pro
cent gekrompen sinds de financiële crisis
van 2008 en de staatsschuld loopt hard op.
Strikt genomen zou Kroatië direct moeten
toetreden tot de groep van probleemgeval
len.
De overheid wordt alom gewantrouwd.
Klachten over ambtenaren die via politieke
vrienden een lucratief baantje hebben kre
gen, zijn er te over. Een oud-premier zit in
de gevangenis wegens een reeks van cor
ruptieschandalen. „Natuurlijk ben ik blij
dat de EU onze eigen politici aan banden
gaat leggen", schampert een ober in Za
greb. „Voor mij zal het niks meer uitma
ken, maar ik hoop dat mijn kinderen en
kleinkinderen in een beter systeem zullen
leven."
Op de korte termijn vergroot toetreding
tot de EU alleen maar de pijn. Kom in de
havenstad Split niet aan met een feestje.
Hier verliezen duizenden arbeiders op de
scheepswerven hun baan, omdat hun
staatsbedrijf werd geprivatiseerd; een har
de eis van de Europese Unie. Even verder
op klagen kleine vissers steen-en-been
over het EU-beleid om hun bedrijfstak af
te bouwen, net nu ze het beetje extra inko
men hard nodig hebben.
En de landbouw, een grote sector die
wordt gedomineerd door talrijke kleine
boeren, kan de golf aan regulering vanuit
Brussel niet meer volgen en leeft in onze
kerheid.
Natuurlijk heeft de EU een grote zak met
geld klaarliggen voor Kroatië, zoals voor ie
dere nieuwe toetreder: een kleine twaalf
miljard in de komende zes jaar. Maar analis
ten betwijfelen of dat geld op de goede
Zarko Puhovski, politiek
filosoof
w, - J I
plek terecht komt. Ervaring met andere-
EU-nieuwelingen leert dat veel kleine be
drijven absoluut niet de kennis hebben om
met succes hun subsidies te claimen.
Het doemdenken is één kant van het ver
haal, maar Kroatië heeft meer te bieden.
Wie het land op een hoop wil gooien met
buurlanden als Servië of Bosnië komt be
drogen uit. De levensstandaard in Kroatië
is veel hoger, de straten zijn netjes opge
ruimd, de snelwegen goed onderhouden
en het minimumloon ligt hoger dan het ge
middelde salaris in Servië.
Toerisme zit stevig in de lift. De kuststreek
zit ook deze zomer weer vol Nederlanders,
Duitsers en Polen, die een strandvakantie
graag combineren met een zeiltocht of een
bezoek aan de tientallen middeleeuwse
stadjes. Nu al werkt zo'n twintig procent
van de Kroaten minstens een paar maan
den per jaar in de toerismesector.
Ook het midden- en kleinbedrijf is volop
bezig zich aan te passen aan de nieuwe
EU-markt. Analisten zijn ervan overtuigd
dat Kroatië op termijn degelijke kwaliteit
voor een gemiddelde prijs kan leveren aan
de EU-genoten. Kleinmetaal, houtbewer
king en de voedingsindustrie zijn optimis
tisch over hun kansen.
Op straat in Zagreb heeft Hrvoje dan ook
genoeg van al het pessimisme en geklaag:
„Ik zie wel degelijk een toekomst", zegt hij,
terwijl hij in de bloedhitte van een ijsje ge
niet. „Van mij mogen we best een feestje
vieren. Ik ben er in ieder geval bij."
Het zal echter jaren duren voor Kroatië de
Europese economie vooruit gaat helpen in
plaats van afremmen. En toetreding tot de
euro is al helemaal een verre droom, als
die munt dan tenminste nog bestaat. „Het
wordt slechter voordat het beter gaat", zegt
politiek filosoof Puhovski. „Kroatië moet
zijn niche gaan vinden. De grote vraag is
hoe we die tussenliggende tijd doorko
men."
©llistt
