ZEELAND 29
Het is maar de
vraag of tuinders
nog voor Zeeuws-
Vlaanderen zullen
kiezen.
We konden pas in
2008-2009 echt
aan de bak. Vlak
voor de crisis.
DONDERDAG 27 JUNI 2013
i maar doorgereden
vraag of tuinders nog voor Zeeuws-Vlaande-
ren zullen kiezen'.
Van den Baar is een roepende in de woestijn.
De gemeente Terneuzen met wethouder
Adhémar van Waes als trekker van de kar, de
provincie, Zeeland Seaports en Yara zetten
door. Voormalig gedeputeerde en haven
schap-voorzitter Toine Poppelaars herinnert
zich nog wel: „Bij de provincie werd ambtelijk
de vraag opgeworpen: is glastuinbouw ont
wikkelen wel een taak voor een havenschap?"
De weegschaal slaat echter door naar werkgele
genheid, duurzaamheid en steun aan een re
gio die het al moeilijk heeft.
Zelfs de Terneuzense wethouder Van Waes
lijkt overigens af en toe niet helemaal zeker
van zijn zaak. Hij meldt voorjaar 2007 'zware
concurrentie te vrezen bij grondverwerving
en planologische procedures'. Het zijn achter
af profetische woorden.
WarmC02 is ondertussen opgericht, een be
drijf waarin Zeeland Seaports, Yara en aanne
mer Visser Smit Hanab deelnemen. Visser
Smit Hanab zal later de aandelen aan Zee
land Seaports overdoen, waarmee de machts
verhoudingen in WarmC02 uitkomen op: 80
procent Zeeland Seaports en 20 procent Yara.
Het havenbedrijf stelt zich voor maximaal 65
miljoen euro garant en neemt in principe het
financiële risico volledig op zich. De commer
ciële partijen in het project zijn kennelijk niet
zo zeker van het succes.
Het beeld is prachtig. Wethouder Van Waes
ondertekent 20 mei 2008 de contracten met
de eerste tuinders in de Smidsschorrepolder.
'Gelukkig was het stralend weer', staat in een
nieuwsbrief. De eerste tuinders zijn de gebroe
ders Van Duijn (auberginetelers) en de Bel
gische telersorganisatie Greenpartners. 'Sa
men zullen ze ruim tachtig hectare in gebruik
gaan nemen', wordt gemeld.
Het is behoorlijk optimistisch gesteld. De ge
broeders Van Duijn bezetten momenteel 7,8
hectare. Greenpartners is uit beeld verdwe
nen. Tot nu toe is 'slechts' zo'n 26 hectare van
de Smidsschorrepolder in gebruik, bij Van
Duijn, paprikakwekerij De Westerschelde en
tomatenkwekerij Tomaholic. Ondanks de cri
sis en het rumoer rond de EHEC-bacterie in
tuinbouwproducten in Duitsland hebben de
ze bedrijven het hoofd boven water weten te
houden, een prestatie op zich.
WarmC02 draait onderwijl ronduit slecht. Al
les was erop gericht dat het gebied in enkele
jaren vol zou zijn. Zeeland Seaports zag zich
vorig jaar genoodzaakt - gedwongen door de
accountant - 20,3 miljoen euro af te boeken op
WarmC02. Op het bedrijfsonderdeel is in
2012 nog eens een negatief resultaat geboekt
van 6 miljoen. De gronden voor glastuinbouw
zijn met 6,39 miljoen euro afgewaardeerd. En
er is tot eind 2014 een overbruggingskrediet
van 10 miljoen euro nodig om de continuïteit
van WarmC02 te waarborgen, waarvan Zee
land Seaports 6,585 miljoen euro voor zijn re
kening neemt. Kunstmestfabriek Yara is 'zo
goed' de rest bij te leggen.
Inmiddels oud-wethouder Van Waes blijft on
danks alles achter het project staan. Hij laat
weten er 'heel erg van overtuigd te zijn dat
het gebied vol komt'. „We hebben pech gehad
in de tijd. De planologische procedures heb
ben twee jaar vertraging opgeleverd, waardoor
we pas in 2008-2009 echt aan de bak konden.
Vlak voor de crisis." Het concept van het Ter
neuzense glastuinbouwgebied - restwarmte
-en CO2 leveren tegen een vaste prijs geduren
de vijftien jaar - zal zich volgens Van Waes in
positieve zin uitbetalen.
Jan Taks, directeur van WarmC02, gelooft
daar ook heilig in. Hij ziet dat ook in de prak
tijk bewaarheid. Twee grote tuinbouwbedrij
ven, elk goed voor twintig hectare, staan op
het punt leveringscontracten te tekenen, meld
de Taks eerder deze week. „Het is voor zeker
negentig procent rond."
Welke voorspelling er ook op het glastuin
bouwgebied bij Westdorpe wordt losgelaten,
een weg terug lijkt er niet te zijn. Of havenbe
drijf Zeeland Seaports - met de provincie (50
procent) en de gemeenten Terneuzen, Borsele
en Vlissingen (elk 16,66 procent) - moet in
één keer tientallen miljoenen euro's aan ver
lies incasseren. Het laat dan voorgoed een pro
ject schieten dat zo veelbelovend leek en wel
licht op termijn ook blijkt te zijn.
Oud-burgemeester Sas van
Gent Peter van den Baar, 2004
Oud-wethouder Adhémar van
Waes van Terneuzen
Seaports ook niet zo veel zin, constateert zij.
Gemeenten die in het havenschap deelne
men, gebruiken Zeeland Seaports als een in
strument om de economie in hun gebied te
versterken. Als investeringen nodig zijn,
wordt al snel gekeken of die via het havenbe
drijf gedaan kunnen worden. Je hoeft de pro
vincie maar achter je te krijgen en je hebt al
een meerderheid, schetst zij de verhoudingen.
„Als de rapporten positief zijn en je staat al
leen, wie ben ik dan?" Zo kreeg Terneuzen de
glastuinbouw; zo kreeg Vlissingen de cruise
vaart, beaamt voormalig voorzitter Toine Pop
pelaars. „Dat wil niet zeggen dat de besluitvor
ming slecht is. We zijn bij de glastuinbouw
bijvoorbeeld niet over één nacht ijs gegaan. Er
lagen positieve en goed onderbouwde rappor
ten. Bovendien, niemand kon de crisis voor
zien die daarna kwam."
Toen \VarmCO2 begon, vestigden zich al snel
drie tuinders maar daar bleef het bij. Het kre
diet van 65 miljoen is dit jaar volledig benut.
Omdat de inkomsten niet toenemen en wel
kosten worden gemaakt (met name de rente
kosten van de investering) verkeert Warm-
CO2 in liquiditeitsproblemen: het geld is op.
Met een overbruggingskrediet krijgt Warm-
CO2 de kans om contacten te verzilveren in
contracten, zodat het in 2026 winst moet gaan
maken. De gemeenteraad van Borsele stemde
in mei met de nodige mitsen en maren in met
het voorstel. Nee zeggen betekent het faillisse
ment van WarmC02 en wellicht ook voor de
drie tuinders die hun nek hebben uitgestoken.
Dat besef is er ook in Vlissingen, waar de be
slissing nog moet vallen. De twijfels zijn daar
wel erg groot, met name over de mogelijkheid
om nieuwe bedrijven over de streep te trek
ken. De Terneuzense raad heeft al laten door
schemeren voor te stemmen.
Poppelaars en Verhage begrijpen dat de over
heden voelen dat ze met de rug tegen de
muur staan, maar adviseren hen wel door te
gaan met de glastuinbouw. Poppelaars: „Dit
project heeft tijd nodig. Ook al is dat dan
meer tijd dan wij destijds hadden ingeschat."
Verhage: „En als je het geld anders toch kwijt
bent..."
