Eén op de vijf uitge
zonden militairen
heeft bij terugkeer
van een missie last
van psychische klach
ten. Speciaal getrain
de veteranen honden
kunnen hen soms be
ter helpen dan welke
pil ook.
10 VERDIEPING
VETERANENHONDEN
Aan de buitenkant
zie je niets aan me.
Maar ondertussen
heb ik een hartslag
van 180
Rugdekking die een n
door Niki van der Naald
Hij is als zijn schaduw.
Zijn rugdekking. Het
paar extra ogen en oren
dat zijn baas vertelt:
'Hier is het veilig, maak
je niet druk'.
Vigo is zijn naam. De
zwarte labrador, een flinke jongen, be
hoort tot de eerste lichting speciaal opge
leide veteranenhonden. De hond weet te
voorkomen dat Achterhoeker Patrick Kas-
lander (42) elke drie seconde over zijn
schouder moet kijken. Of dat hij zich ge
dwongen voelt langs de schuttingen en
haagjes te sluipen; zijn hand permanent
op zijn rechter broekzak. Altijd paraat om
een wapen te trekken dat er eigenlijk hele
maal niet zit. Het klinkt als absurd gedrag,
maar tot voor kort liep Kaslander echt zo
over straat.
Veteraan Patrick Kaslander
Sinds Vigo dus niet meer. De hond maakt
het leven voor Patrick weer behapbaar.
Wie binnen stapt in het huis van de in
Warnsveld wonende veteraan ziet in eer
ste instantie niets bijzonders. Niet aan Kas
lander zelf, maar ook niet aan de hond die
achter hem tevoorschijn komt. Vigo scant
het bezoek zoals alle honden dat doen.
Snuffelt, kijkt naar zijn baas en kwispelt.
Zittend aan de keukentafel kiest hij posi
tie tussen het bezoek en zijn baas en ploft
neer. „Hij is nu volop aan het werk", ver
telt Patrick. „Het lijkt niets bijzonders,
maar hij is hartstikke alert en straalt tege
lijkertijd rust uit. Hij creëert een veilige zo-
pe voor me waardoor ik minder alert hoef
te zijn. Als hij er nu niet was geweest, had
jij waarschijnlijk een stoel verder moeten
zitten. Omdat ik anders gelijk stress voel.
Aan de buitenkant zie je niets aan mij. Je
denkt: daar zit een gezonde jonge vent.
Maar ondertussen heb ik dan een hartslag
van 180. Het is hetzelfde gevoel dat je wei
eens hebt als je met je auto ternauwer
nood een botsing hebt kunnen voorko
men. De adrenaline giert dan door je lijf.
Dat gevoel heb ik de hele dag door."
Het is een van de typische symptomen
van de post-traumatisch stress stoornis
(PTSS) die bij Patrick is vastgesteld. Sinds
2011 zit de militair verpleegkundige ziek
thuis. Het ziet er niet naar uit dat hij ooit
weer aan de slag kan.
„Daarvoor is er te veel gebeurd", zegt de
Warnsvelder. Zoals zoveel veteranen heeft
hij een trauma opgelopen tijdens zijn
werk. Oud-militairen die eraan lijden ne
men 'het front' als het ware mee naar
huis. Ieder geluid, iedere geur kan herinne
ringen of nachtmerries oproepen en zorgt
er ongewild voor dat de oud-militair weer
in de 'vechtmodus' komt. Die overprikke
ling kan leiden tot agressie, paranoïde ge
drag, verslaving, depressies of straatvrees.
Waar Patrick PTSS precies heeft opgelo
pen, weet hij niet. Hij diende meerdere ke
ren in Bosnië en in Afghanistan. De drup
pel die bij hem de emmer heeft doen over
lopen, moeten wel de gebeurtenissen van
18 april 2008 zijn geweest. Op die dag kwa
men luitenant Dennis van Uhm en sol
daat Mark Schouwink in Afghanistan om
door een bermbom.
Kaslander zag het van dichtbij en moest
eerste hulp verlenen aan twee andere colle
ga's die bij de aanslag zwaargewond raak
ten. Patrick deed dat. Het was zijn werk.
En hij ging door. Net als de rest van de
mannen. Aangeslagen en met een schuld
gevoel over hun twee gesneuvelde maat
jes, maar vastberaden om hun missie af te
maken. Want dat doe je als militair nu een
maal. „Als ik of andere jongens het écht
niet hadden aangekund, hadden ze dat na
tuurlijk mogen aangeven. We hebben on
derling veel gepraat. Maar iedereen wilde
door."
Fysiek intact, maar mentaal gedeukt. Zo
keerde hij terug uit Afghanistan.
Hij merkte het pas na een tijdje. Zijn prik
kelbaarheid, chagrijnige buien en nacht
merries gingen niet weg. Ze verergerden
juist. Blackouts, paniekaanvallen en huil
buien waren het gevolg.
Patrick kwam de deur bijna niet mèer uit.
Of hij nou in de rij bij de kassa van Albert
Patrick Kaslander tijdens zijn verblijf in Afghanistan, waar hij door een bomaanslag een trau
matische ervaring opdeed.
Heijn stond of zijn twee kleine hondjes
ging uitlaten: overal waande hij zich terug
in Afghanistan, maar dan zonder zijn kom
panen die hem rugdekking konden geven.
Die kon zijn familie hem ook niet geven,
hoe goedbedoeld zijn gezinsleden dat ook
probeerden.
Het vertrouwen om alleen de straat op te
gaan heeft Patrick pas terug sinds de
komst van Vigo. De labrador is 24 uur per
dag in zijn buurt. Hij slaapt in de slaapka
mer en voorvoelt nachtmerries. Hij wekt
zijn baas nog voordat een enge droom een
nachtmerrie kan worden.
Hij gaat mee naar de winkel en trekt zijn
baas tijdig mee als er drukte rondom hem
ontstaat. Als Patrick ijsberend door de ka
mer loopt, bijvoorbeeld omdat het on
weert, gaat Viggo zó hinderlijk voor zijn
voeten Lopen dat zijn baas gedwongen
wordt om ergens te gaan zitten. Vervol
gens kruipt het dier tegen Patrick aan om
hem kalm te krijgen.
De veteraan zegt volledig op de zintuigen
van de hond te vertrouwen. „Als ik gerit
sel in de bosjes hoor, zou ik normaal ge
sproken op mijn hurken gaan zitten. Nu
zie ik aan de reactie van Vigo of hij onraad
ruikt. Hij stelt me ook daarin gerust, waar
door ik gewoon verder kan lopen."
Kaslander zegt zich geen leven zonder de
hulphond meer te kunnen voorstellen. Zo
maar 'genezen' van PTSS is bijna onmoge
lijk. De verschijnselen zullen altijd latent
aanwezig blijven.
De militair is ervan overtuigd dat veel
meer getraumatiseerde collega's gebaat
zouden kunnen zijn bij een veteranen-
hond. „Hoewel het per individu bekeken
moet worden. Je moet er wel voor open
staan dat zo'n hond de hele dag bij je" is.
Het vergt aanpassingsvermogen van je ge
zin en je relatie."
Door erover naar buiten te treden, hoopt
hij dat militairen die hun klachten nu nog
uit schaamte voor de buitenwacht verbor
gen houden, misschien wel over de streep
getrokken worden om er meer over te pra
ten. Op Veteranendag, die aanstaande za
terdag in Den Haag gehouden wordt, zal
ook aandacht gevraagd worden voor de ve-
teranenhond.
De opleiding van de dieren - kosten:
21.000 euro per hond - moet momenteel
nog volledig gefinancierd worden uit gif
ten van onder andere veteranenstichtin-
gen. Om zelf naar Den Haag te gaan, lijkt
voor Patrick nog een brug te ver. „Zo'n
mensenmassa die op veteranendag af
komt, kan ik nu nog niet aan. Maar ik sluit
niet uit dat Vigo me helpt om er eens
weer naartoe te gaan. Iets wat ik me vorig
jaar nog niet voor kon stellen."
