Steenwijk en Lapscheure
BUITEN 13
WOENSDAG 26 JUNI 2013
door Gerard Smallegange
Een schone, welbetimmerde hofste
de wordt de boerderij 'Steenwijk'
bij de verkoop op de 13e Ventose,
jaar XIII genoemd. De merkwaardige da
tumaanduiding wijst op een hoeve die
bij het Franse grondgebied hoon, in de
tijd van de Franse Revolutie. Dat klopt,
want de hoeve 'Steenwijk' lag en ligt ten
zuiden van Sluis en Aardenburg, vlakbij
de grens. Op 12 maart 1805 behoorde heel
Zeeuws-Vlaanderen bij Frankrijk; het
was ingelijfd bij die republiek als 'Dépar
tement de 1' Escaut (Schelde)'. Die jaartel
ling was te danken aan de Franse Revolu
tie in 1789. Toen had men de christelijke
jaartelling afgeschaft en begon men weer
met het jaar I. Kort na 1805 heeft Napo
leon een einde gemaakt aan die rare revo
lutionaire jaartelling.
Napoleon deed zelf wel iets revolutio
nairs met de goederen van de kerk - die
confisceerde hij allemaal. Zo ook 'Steen-
wijk', dat behoorde aan het klooster Sper-
malie uit Brugge. Steenwijk was niet zo
maar een hoeve, maar een oude (1637)
historische plaats, gesticht door de Cister
ciënzers uit Brugge. De boerderij zelf is
lang één van de grootste in Zeeland ge
weest; de schuur was bijna honderd me
ter lang. Het huis was met 55 meter zeker
het langste in onze regio. In feite domi
neerde de hoeve met de gronden de gehe
le omgeving. De schuur met z'n 2 x 100
meter rieten dak had natuurlijk veel repa
raties nodig, moest steeds opgelapt wor
den; een 'apscheure' dus. Op den duur
werd het dorpje in de buurt aangeduid
met dezelfde naam. Het bestaat nog
steeds: Lapscheure. De polder bij de boer
derij werd het Lapscheurse Gat.
Een andere polder in de buurt werd ge
noemd naar het klooster: Spermaliepol-
der. Deze naam heeft overigens niets te
maken met zaadcellen, maar met een
heel oud West-Vlaams woord: 'spaere-
maalgen', dat is een drooggelegd moeras.
De oorsprong van het klooster is niet te
vinden in Brugge, maar ligt bij de rivier
de Yzer (Sijsele) waar de betrokken Cis
terciënzers blijkbaar moeras in bouw- en
weideland hadden herschapen.
'Steenwijk' heeft tussen 1633 en 2002 vele
eigenaren en pachters gehad. De bekend
ste waren de Hennequins, die als Huge
noten uit de buurt van Rijssel naar
Zeeuws-Vlaanderen kwamen, en vanaf
Steenwijk hun activiteiten en ambten in
Vlaanderen en Zeeland ontplooiden.
Gedenkwaardig waren ook de Mabe-
soones in de 19e eeuw. Boer Andreas Ma-
besoone was wat onvoorzichtig met zijn
kwade stier. Hij werd op de horens geno
men, en overleefde het niet. De kreek
aan de rand van de weide waar het ge
beurde, heet sindsdien de Stierskreek.
Merkwaardig toch, dat een kreek ge
noemd word naar de agressieve stier en
niet naar het slachtoffer Mabesoone. De
laatste kreeg ter compensatie een gedenk
steen in de kerk van Lapscheure.
Over merkwaardig gesproken: de dames
Lagaie, die omstreeks 1885 de grote hoe
ve met de gronden kochten, konden het
blijkbaar niet met elkaar vinden. Ze deel
den het huis en de schuren doormidden
en lieten een grote muur dwars over het
erf optrekken. Alles werd voortaan in
tweeën bewoond en bebouwd - strikt ge
scheiden. Anno 2013 zijn de historische
gebouwen verdwenen, verbrand of afge
broken en is er alleen nog een stukje van
de erfmuur. Verder herinneren ook de na
men Steenwijk, Stierskreek, en Lap-
scheure/Lapschure aan vroeger.
Sequoiahof in Vlake, hier vind je als natuurliefhebber meer dan genoeg van je gading, foto's Chiel Jacobusse
SA
?«y.
Klaprozen
Pimpelmeesjes
Putter
