Erdogans grootste fan is een controversiële burgervader
BUITENLAND 7
Gebrek aan
vertrouwen in de
machthebbers, dat
is wat de een
miljoen betogers in
Brazilië verenigt.
Brazilianen
gaan de politiek
in om zoveel
mogelijk geld
te verdienen
Boze reactietweets pikt
Gökqek niet; tegen
honderden internetters is
hij al een rechtszaak gestart
Gökqeks harde opstelling
van de afgelopen weken
doet zijn politieke
carrière geen kwaad
ZATERDAG 22 JUNI 2013
'Mensen sterven in wachtrij
REPORTAGE
DEMONSTRATIES BRAZILIË
door onze correspondent
Jan Willem Zeldenrust
RIO DE JANEIRO - „Onze stem laten
horen. Het is tijd om de politiek
te laten weten dat we er genoeg
van hebben. De straat is van ons."
De 47-jarige Ilze Pereira uit
Niterói is gekleed in het blauw,
groen, geel, de kleuren van Brazi
lië, en heeft de Braziliaanse vlag
op haar wangen geschilderd. Ze
loopt mee tijdens protesten in
Rio de Janeiro.
Pereira ondervindt als verpleeg
ster aan den lijve de problemen in
de gezondheidszorg, een van de
pijnpunten voor de demonstran
ten. „Mensen sterven in de wacht
rij. Ik zie het aan met pijn in mijn
hart. Het duurt maanden voordat
ze worden geholpen en dan is de
kwaliteit van veel ziekenhuizen
vaak niet goed, zowel qua perso
neel als apparatuur." Zo'n 70 pro
cent van de Braziliaanse bevol
king maakt gebruik van de stan-
daardzorg. De overige 30 procent
heeft een dure privéverzekering
van een paar honderd euro om de
ellende te ontlopen.
'Geef het volk brood en spelen',
met dit oude Romeinse adagium
als motto zorgde de overheid er
voor dat de bevolking makkelijk
toegang kreeg tot krediet. Daarbij
maximaal profiterend van de eco
nomische groei. Hierdoor konden
vele Brazilianen zich ineens die
gewilde koelkast, televisie of zelfs
een auto veroorloven.
Ondertussen 'won' het land de or
ganisatie van de twee grootste
sportevenementen ter wereld: het
WK voetbal en de Olympische
Spelen. De Braziliaanse politici
hadden alles perfect voor elkaar.
Naast dat ze maandelijks zo'n
7.000 euro verdienen, plus extra's,
Een agent in burger (links) houdt een demonstrant in Rio de Janeiro in bedwang. De anti-regeringsprotesten zijn inmiddels twee weken oud. foto EPA
verdoezelen ze 'onder de tafel'
jaarlijks ook nog eens een slordi
ge 25 miljard euro.
De evenementen komen nu ech
ter als een boemerang terug in
het gezicht van de bestuurders.
„We hebben het geloof in de poli
tici verloren", zegt Alexandre San
tos, een 26-jarige student, die ook
in Rio betoogt. „Brazilianen gaan
Alexandre Santos, student
de politiek niet in om het land te
verbeteren, maar om zo veel mo
gelijk geld te verdienen."
Leuzen op de protestvlaggen die
de betogers dragen, lopen uiteen
van corruptie tot gebrek aan goed
onderwijs en het slechte open
baar vervoer. Telkens is er een ge
mene deler: geen voetbal! „Politi
ci zijn totaal ongeïnteresseerd in
de belangen van de mensen. We
willen geen voetbal, we willen
goede voorzieningen", aldus San
tos,
Een oplossing voor deze breed ge
schakeerde problemen is niet zo
maar voorhanden. Hoe bijvoor
beeld corruptie tegen te gaan, een
probleem dat diepgeworteld zit in
de samenleving? Dat is niet waar
het nu om gaat, zegt Dani Maciel
(36) per telefoon vanuit Belo Hori-
zonte. „Het is een gevoel van on
recht. Dat is iets wat we nu uit
spreken."
Het liefst zou zij zien dat het on
derwijs wordt verbeterd. „De ba
sis van veel problemen ligt in de
belabberde educatie. Leraren wor
den met zo'n driehonderd euro
per maand heel slecht betaald en
er zijn veel problemen op de
openbare scholen, zoals geweld
en slecht gedrag. Ik zou mijn kind
nooit naar een openbare school
sturen."
Het gevolg is dat de beter verdie
nende Brazilianen zo'n 800 tot
1.600 euro betalen om hun kind
naar een privé-school te sturen.
„Terwijl de leraren ontevreden
zijn en de kinderen op de openba
re school weinig tot niets leren",
legt Dani uit. „Het publieksgeld
zou moeten worden gebruikt
voor verbetering van het onder
wijssysteem, niet voor de böuw
van stadions en de organisatie
van deze toernooien."
Uit onderzoek van een Braziliaan
se krant komen echter andere re
denen voor het protest naar vo
ren. Corruptie, afzetten tegen poli
tici en protest tegen politiegeweld
zijn drie van de vijf belangrijkste
regels voor de actievoerders om
de straat op te gaan.
„Wij durfden nooit de straat op.
Onze generatie was te bang voor
de politie, dankzij de harde hand
tijdens de dictatuur", zegt Ilze Pe
reira. Brazilië werd tussen 1964
en 1985 geleid door een militaire
junta. „Onze jongeren hebben die
angst niet. Zij verdienen onze
steun voor een beter Brazilië."
De protesten, waar langzaam ook
de armen bij aanhaken, hebben
hun tweede week overleefd en de
beweging blijft groeien. Er lijkt
voor president Dilma Rousseff en
haar regering geen ontkomen aan:
veranderingen moeten volgen.
Brood en spelen volstaan niet lan
ger.
PROFIEL
MELIH GÖK^EK
door onze correspondent
Jessica Maas
ISTANBUL - „Wanneer ze oud ge
noeg zijn om een misdaad te be
gaan, dan zijn ze oud genoeg om
bestraft te worden. Vrouwen en
kinderen, we doen wat nodig is",
tweet burgemeester van Ankara
Melih Gök^ek aan zijn ruim
660.000 volgers op een moment
dat in de straten van Ankara hard
wordt ingeslagen op demonstran
ten. De tweet shockeert veel Tur
ken. Provocateur Melih Gökqek
kraait weer eens.
Hij voegt eraan toe trots te zijn op
het optreden van 'zijn' agenten.
Dat staat dan ook levensgroot op
het spandoek dat hij in het Guven-
park in Ankara laat ophangen. In
hetzelfde park overleed de demon
strant Ethem Sarisiilük nadat een
politiekogel hem in het hoofd had
geraakt.
De burgervader heet op Twitter
@o6melihgokcek en heeft meer
dan 42.000 tweets op zijn naam
staan. Keer op keer oogst Gök^ek
boze tweets. Dat pikt hij echter
niet. Tegen honderden internetge-
bruikers is hij al een rechtszaak
gestart. Het bestaan van de satiri
sche website 'Heeft Melih Gök^ek
mij aangeklaagd?' is veelzeggend.
Dat Gök^ek geen grap maakt,
weet de 17-jarige scholier Irem
Aksoy in Istanbul nu ook. Zij
werd in februari door vijf agenten
opgepakt nadat ze de burgemees
ter op Twitter had gekrenkt.
De meeste Turken kennen de con
troversiële politicus onderhand
wel. Al bijna twintig jaar trekt hij
aan de touwtjes in de hoofdstad.
Even zo lang is hij onderwerp van
kritiek en spot.
Het was Gök^ek die burgers in
2007 adviseerde 'extra lang' op va
kantie te gaan vanwege waterte
kort in de stad. Het was Gök^ek
die in 2011 kauwgomkauwend Ni
colas Sarkozy uitzwaaide. Een
wraakactie, omdat de Franse presi
dent zelf met kauwgom in de
mond aan het bezoek in Ankara
was begonnen.
De burgemeester gaat te keer te
gen homo's, van wie hij hoopt dat
ze 'in Turkije niet voorkomen'.
Abortus noemt hij 'moord' en vo
rig jaar-adviseerde hij 'dit soort
vrouwen zelfmoord te plegen'. De
ophef werd nog groter toen hij
vervolgens kritiek beantwoordde
met de vraag: „Hoeveel abortus
sen heb je zelf gehad?"
De harde opstelling van de burge
meester van de afgelopen weken
doet zijn politieke carrière echter
geen kwaad. Gökgek heeft zich
ontpopt als Erdogans grootste
fan. Hij steunt diens ambitie zich
zelf op te volgen en zat ook achter
de massale ontvangst van Erdo-
gan toen deze begin juni terug
kwam uit Noord-Afrika. Gökcek
zou zelfs ambtenaren hebben ver
plicht de steunbetuiging bij te wo
nen. Al die loyaliteit zal worden
beloond. Erdogan vergeet zijn
vrienden niet. De kans is dus
groot dat Melih Gökcek zich vol
gend jaar weer kandidaat mag stel
len voor het burgemeesterschap
van Ankara. Voor de vijfde keer.
