i
Eric Van Hooydonk beschrijft
strijd om de Schelde vanuit
Antwerps perspectief.
30 ZEELAND
STRIJD OM DE STROOM
Zeeuwen sloegen slaatje uit
De MSC Beatrice
(366 meter lang)
op weg naar Ant
werpen.
foto Gemeentelijk
Havenbedrijf
Antwerpen
Ben Jansen
Het komt allemaal
wel goed tussen Ne
derland en Vlaande
ren in het getwist
over de diepte van
de vaargeul in de Westerschelde
en de al dan niet eraan gekoppel
de noodzaak Zeeuwse polders on
der water te zetten. Gewoon een
kwestie van tijd. De Antwerpse ju
rist Eric Van Hooydonk beschrijft
in zijn boek Strijd om de Stroom
hoe over honderd jaar wordt her
dacht dat België, geholpen door
26 andere staten, in 1863 de tol af
kocht die Nederland hief voor
scheepsvracht naar en van Ant
werpen. In het jaar 2113 is de presi
dent van de Verenigde Staten van
Europa eregast bij de 250ste ver
jaardag van de afkoop van de
Scheldetol. Niet alleen is dan de
Europese eenwording een feit, de
zeespiegelrijzing heeft de bouw
van een stormstuw tussen Vlissin-
gen en Breskens nodig gemaakt
en vóór de Scheldemonding zijn
nieuwe natuureilanden aange
legd. De diepgang van de Wester
schelde is anno 2113 geen kwestie
meer dankzij de ontwikkeling
van onbemande, walgeleide, zelf
lossende schepen. De concurren
tie tussen de havens in Noord
west-Europa is voorbij: lading
wordt geautomatiseerd naar de
meest doelmatige bestemmings
haven gedirigeerd.
Zo schifdert Van Hooydonk een
geruststellende uitkomst van de
strijd om de Schelde. Zijn over
zicht van de politieke, militaire
en economische geschiedenis van
de rivier wordt gekenmerkt door
een veel minder verzoenlijke
toon. Van Hooydonks conclusie is
dat de noordelijke Nederlanden -
en vooral de Zeeuwen - comforta
bel een slaatje hebben geslagen
uit het feit dat Antwerpen in 1585
aan het begin van de Tachtigjari
ge Oorlog in Spaanse handen viel
en de graafschappen Zeeland en
Holland niet. Om politieke rede
nen bleef de Schelde twee eeu
wen gesloten. Van Hooydonk
meent dat ook opportunisme en
zakelijke belangen daarbij een rol
hebben gespeeld. Hoe dan ook, de
Schelde bleef twee eeuwen dicht
en zo werd de levensader van Ant
werpen afgesneden. Kooplieden
en kunstenaars weken uit naar
het noorden en droegen bij aan
de Hollandse Gouden Eeuw. Ant
werpen verkommerde. En dat al
leen maar omdat schepen niet on
belemmerd naar en van Antwer
pen mochten varen. Een onrecht
dat veel Antwerpenaren tot aan
vandaag de dag in de ziel is ge
kerfd en dat verklaart waarom ie
dere suggestie van Nederlandse
zijde dat het nu m^ar eens gedaan
moet zijn met de verdieping van
de Westerschelde tot protest
leidt. Vanuit dat perspectief is
Strijd om de Stroom ook geschre
ven.
In 1830 ging de Schelde op
nieuw dicht als reactie op de
Belgische onafhankelijkheids
verklaring. Het duurde tot 1839
voordat de afsplitsing formeel ge
regeld was in het Scheidingsver
drag. Van Hooydonk beklemtoont
dat de voortdurende vrije toegan
kelijkheid en de internationale
doorvoerrol van de haven van Ant
werpen tot de belangrijkste bepa
lingen van dat verdrag behoren.
Niettemin werd in het verdrag
