Het kabinet komt morgen met een lijst bevoegdheden die
Nederland moet terugkrijgen van de EU. Veel substantieels
zal daar echter niet op staan.
10 VERDIEPING
EUROPESE UNIE
De EU is een
soort 'rupsje
nooitgenoeg1
dat je niet moet
voeden
Wie ligt er nou
echt wakker van
bijvoorbeeld de
kromming van
komkommers?
Zoethoudertje
voor eurocritici
door Niels Klaassen
illustratie Nourdin Kouch
Het moet een 'door
wrocht stuk' worden,
'geen populistisch lijst
je', zei minister-presi
dent Mark Rutte begin
februari toen de discus
sie over de Brusselse be
voegdheden losbarstte. De Britse premier
David Cameron had in zijn Europaspeech
even daarvoor gepleit voor macht terug
naar de lidstaten. In het regeerakkoord
schreven WD en PvdA dat ze beleidster
reinen opnieuw willen beoordelen op 'sub
sidiariteit', de term die betekent dat je op
een hoger overheidsniveau geen dingen
moet regelen die op een lager niveau ook
kunnen. Wat betreft de EU versus Neder
land: Brussel moet niet doen wat de lidsta
ten beter zelf kunnen.
Het is een reactie op de nog immer
groeiende kritiek op 'Brussel'. Zoals de
meest recente Eurobarometer (grote pei
ling onder veel Europeanen) aangeeft
stijgt het wantrouwen richting de EU ver
der. De reeks voorbeelden van onnodige
Brusselse bemoeienis zal daaraan bijdra
gen. Van de klassieker (een richtlijn voor
kromming van komkommers) tot het re
cente voorbeeld van de verplichte etiket
ten op olijfolie in restaurants; het beeld
van een bemoeizuchtig en onnozel Europa
beklijft 'Bizar', noemde premier Mark Rut-
te de regels voor olijfolie. Het schept extra
taken (controle) en dus ook kosten. Na
veel kritiek bond de Europese Commissie
in: de glazen kannetjes met olijfolie mo
gen zonder etiket bij de plaatselijke pizze
ria op tafel. Het mag een geslaagd voor
beeld zijn van het waken over subsidiari
teit.
Meer van dit soort voorbeelden - wat
moet een lidstaat zelf regelen? - volgen
hoogstwaarschijnlijk morgen, als het kabi
net zijn opsomming presenteert. De grote
vraag: welke belangrijke dossiers krijgt Ne
derland terug? Niet al te veel, zo lijkt het.
Want beleidsterreinen beoordelen op het
subsidiariteitsbeginsel gebeurt al. Een inge
wijde stelt dat de oogst bij een eerste op
zet tegen viel. „Het maken van Europees
beleid is een heel gedegen proces, waarbij
Nederland al tien of vijftien jaar per voor
stel erg scherp kijkt of het wel door de EU
gedaan moet worden." Kleine kans dus dat
straks blijkt dat de EU al jaren, zonder dat
we het wisten, blijkt te gaan over grote the
ma's als de hoogte van belastingen.
In Brussel ging al het gerucht dat Neder
land moeite had tot een fatsoenlijke op
somming te komen en dat de lijst nu
wordt uitgebreid van 'dingen die terug
moeten' naar 'dingen die nooit door de EU
geregeld mogen worden'.
Politieke partijen hebben ook pogingen ge
daan om tot een overzicht te komen.
SP-Kamerlid Harry van Bommel: „De EU
is een 'rupsje nooitgenoeg' dat je niet
moet voeden." Tegelijk blijkt het niet mak
kelijk om de rups op dieet te zetten. Na
enig speurwerk heeft de SP toch wat sug
gesties: geen gezamenlijke klimaatdoelen
en het vrije verkeer van personen mag ook
opgeheven worden: tewerkstellingsvergun
ningen zijn beter.
Het CDA was er vroeg bij, fractievoorzit
ter Sybrand Buma lanceerde in februari al
een lijst. Die was niet onomstreden: het
Europese vrouwenquotum, de apk, richtlij
nen voor fijnstof, energielabels voor hui
zen. Het moest allemaal rap terug naar de
lidstaten. De kritiek: Buma spreekt voor
zijn beurt want veel is nog niet eens tot be
leid gemaakt. Het CDA meldt nu dat de
'Buma-lijst' nog altijd staat. „In Europa is
bewezen dat lange tijd alleen al nadenken
en filosoferen over een onderwerp uitein
delijk ook leidt tot een regel." Gekke idee
ën moet je dus vroeg de kop indrukken.
Regeringspartij PvdA noemt de exercitie
'nuttig, maar niet het belangrijkste'.
De meer eurokritische coalitiepartner
WD heeft niet één-twee-drie een uitge
breide lijst paraat met thema's die Brussel
moet teruggeven. Cultuur, noemt Tweede
Harry van Bommel,
Tweede Kamerlid SP
Tom Eijsbouts,
hoogleraar Europees Recht
Kamerlid Mark Verheijen als voorbeeld
van een thema dat niet vanuit Brussel gere
geld moet worden. En arbo-wetgeving.
„Een land moet zelf kunnen bepalen wel
ke risico's een glazenwasser tijdens het
werk mag lopen." Verheijen ziet wel heil
in de halvering van het aantal commissaris
sen, een plan dat eerder in een Europees
compromis sneuvelde. „Als je het aantal
commissarissen halveert, draai je de be-
leidskraan dicht nog voordat je moet gaan
dweilen. Je stopt automatisch de stroom
aan overbodig nieuw beleid."
Hoogleraar Europees Recht Tom Eijsbouts
is kritisch over de 'stemmingmakerij' rond
de kabinetslijst. „Het is prima om eens
met de Stofkam door de wetten, regels en
richtlijnen te gaan. Dat moet je altijd
doen, zoals je ook regelmatig je huis
schoonmaakt. Maar om daarbij te geloven
dat je de wrevel over de Europese Unie bij
de bevolking wegneemt, is verkeerd."
Volgens Eijsbouts is de operatie geboren
uit rancune over onwelgevallige compro
missen bij de grote dossiers. „Grote landen
willen bijvoorbeeld de belastingregels ver
scherpen waardoor Nederland met zijn fis
caal aantrekkelijke vestigingsklimaat in de
tang komt. Dat wekt frustratie. En die wre
vel wordt dan gerevancheerd door op van
die onnozele dossiers bevoegdheden terug
te claimen." Ook komen Brusselse regels
dikwijls na een roep van ondernemers.
„Die hebben ook belang bij meer unifor
me richtlijnen, ook voor de kromming van
komkommers. Maar de voorbeelden zijn al
lemaal totaal onbelangrijk, wie ligt daar
nou echt wakker van? Ze veroorzaken voor
al irritatie." Bovendien geldt voor verschil
lende regels en richtlijnen dat Nederland
ze zelf te uitgebreid en loyaal invoert. Het
beeld van 'het braafste jongetje van de
klas' doemt op. „Terwijl er echt ruimte is
om wat zuiniger om te springen met de
voorschriften."
Werkgeversorganisatie VNO-NCW heeft
eind vorig jaar een nota gepubliceerd met
barrières en obstakels voor bedrijven in Eu
ropa. Zo willen de werkgevers controles ge
lijktrekken want vrachtauto's met gevaar
lijke stoffen worden op een traject door
meerdere landen soms tot wel vijf keer ge
controleerd onderweg.
Onder het kopje 'onnodige of onnodig in
gewikkelde Europese regels' schaart
VNO-NCW onder meer 'de bodemricht
lijn'. Mechteld Oomen van VNO-NCW
stelt dat het de werkgevers niet te doen is
om de vraag of iets in Brussel of Den Haag
besloten wordt, 'als het maar goed ge
beurt'. „We hebben verschillende dingen
genoemd die juist wel door Brussel gere
geld moeten worden, omdat ze grensover
schrijdend zijn."
