PZC
6 7 COLUMN FYRIEUS
6 7 De personal trainer houdt je bij de les
V I T A A L
Kalmpjes aan doen terwijl je op een operatie wacht? Welnee,
je moet juist trainen om in goede conditie te zijn. Want een
operatie is topsport voor het lichaam.
Je moet juist
trainen om in
conditie te zijn,
want een operatie
is topsport
ezo
door Eva Wassenburg foto Thinkstock
Met name ouderen pres
teren een stuk beter na
een operatie als ze
voorafgaand daaraan
een goede conditie heb
ben. Dat zegt dr. Jaap
Dronkers, die onlangs
op het onderwerp promoveerde aan de VU
in Amsterdam. Fitte mensen herstellen be
ter van de stressreactie van het lichaam op
een operatie dan mensen in een slechte
conditie. Toch is er weinig aandacht voor
conditieverbetering vóór een zware in
greep. Dronkers onderzocht het effect en
de haalbaarheid van zulke trainingen bij de
zwakste groep: oudere risicopatiënten. Wat
blijkt: ze zijn prima te trainen en in een
korte periode in een veel betere conditie te
brengen voor hun operatie.
Dronkers is fysiotherapeut en bewegings
wetenschapper en werkt in ziekenhuis Gel
derse Vallei in Ede. Hij toonde in zijn on
derzoek aan dat zwakke ouderen met een
goede conditie eerder naar huis kunnen na
een operatie, sneller zelfstandig kunnen
wonen en minder complicaties hebben.
Dat levert niet alleen de patiënt en zijn
naasten veel op, het scheelt ook miljoenen
aan zorgkosten.
Hij legt uit waarom juist ouderen moeten
trainen. „Mensen kunnen 30 procent aan
conditie inboeten voor ze daar last van krij
gen in hun dagelijks functioneren. Daarna
gaat het ineens snel achteruit, omdat de
spierkracht onvoldoende wordt om de ge
wone dingen te doen. Door een operatie
kan een kwetsbare oudere wel 20 procent
van zijn conditie kwijtraken en als hij al
niet fit was, belandt hij onder die cruciale
grens. Ineens kan hij niet meer traplopen,
douchen en boodschappen doen. Mensen
zeggen het ook vaak: 'ik ga zo hard achter
uit de laatste tijd'. Alsof er iets met hun
lichaam gebeurt. Maar ze gaan niet harder
achteruit, ze zijn alleen door de onder
grens gezakt. Dat willen we voorkomen."
Jaap Dronkers
Jaarlijks worden in Nederland 1,3 miljoen
operaties uitgevoerd. Van alle patiënten is
10 procent gebaat bij een betere conditie
voor de operatie. Volgens Dronkers krijgt
maar een heel klein deel van hen een trai
ning aangeboden. Terwijl ouderen veel be
ter te trainen zijn dan we allemaal denken.
„Het is helemaal niet erg te zweten en moe
te worden van bewegen. Ook niet voor
ouderen. Als de inspanning maar goed
wordt opgebouwd."
Een intensieve training van een paar we
ken lijkt aan de korte kant voor een echte
conditieverbetering. „Beenspieren zijn
heel belangrijk bij het dagelijks functione
ren en die spieren verdwijnen het snelst.
Als je nu gaat trainen, zijn je benen in
twee weken tijd 30 procent sterker. Dat
komt omdat kracht wordt bepaald door de
aansturing van de zenuwen en door de om-
'vang van de spieren zelf. De winst zit in de
eerste weken vooral in betere aansturing
van de zenuwen. Voor meer spiermassa
moet je langer trainen."
De korte, intensieve training voor een ope
ratie is eigenlijk en noodmiddel. „Het liefst
zou je willen dat iedere oudere er rekening
mee houdt dat hij ooit ziek wordt en zorgt
dat zijn conditie voor die tijd al op peil is."
Daarvoor is het helemaal niet nodig je in
de sportschool zwaar in het zweet te wer
ken. „Loop een half uurtje, neem de trap
en flets als je kunt. Het is bekend dat dage
lijks een paar uur lichte tot matige lichame
lijke inspanning al genoeg is. En daaronder
vallen ook huishoudelijke klusjes als afwas
sen."
Bewegen is het goedkoopste, maar ook het
beste medicijn dat er bestaat, zegt hij. „Als
er morgen een pil zou worden uitgevon
den met alle effecten van beweging, zou ie
dereen die willen. Ga maar na: het is bewe
zen effectief bij het voorkomen van allerlei
fysieke narigheid, zoals bijvoorbeeld tegen
diabetes en hart- en vaatziekten. Daarnaast
weten we dat bewegen goed is voor het
denkvermogen en hoewel het alzheimer
niet voorkomt, zijn er bewijzen van positie
ve effecten op het verloop van die ziekte.
Ook het immuunsysteem verbetert door
bewegen en beweging heeft positieve psy
chische effecten.
Ik snap niet dat er zo weinig aandacht voor
is in de gezondheidszorg. De zorg in het
ziekenhuis is medisch georiënteerd, chirur
gen kijken heel technisch. Het succes van
een operatie wordt vooral bepaald door de
vraag of de tumor weg is en de snijvlakken
schoon zijn. Maar als de patiënt vervolgens
thuis niet zelfstandig kan functioneren, is
de operatie eigenlijk niet succesvol."
reageren?
gezondheid@depersdienst.nl
Trainen voor
de operatie
NEEM DE TRAP
Een van de beste trainingsadviezen die dr. Jaap Dronkers ouderen kan geven, is: traplopen.
„Daarmee spreek je de longen, het hart en die belangrijke beenspieren aan."
Ouderen die drie trappen op kunnen, zijn fit genoeg na een operatie hun dagelijks leven
doorgaans weer op te kunnen pakken.
