In Nederland mag je sinds kort zonder
toestemming met een drone foto's nemen.
Maar duidelijke regels ontbreken en
privacyproblemen zijn onvermijdelijk. Het kan
anders. Zweden geeft een hoopvol signaal.
12 SPECTRUM
opinie
t-
0*
-4
Bescherm de
privacy in de
webj ungle
door Jos Straathof
Jos Straathof
is journalist, filo
soof en docent
aan de Fontys
Hogeschool
Journalistiek in
Tilburg.
Voor 299 euro koop
je in Nederland via
internet een Parrot
AR.Drone 2.0, waar
mee je vanuit de
lucht foto's en vi
deo's van HD-kwa-
liteit kunt maken. Pluspunten, aldus
een site: 'Je video's en foto's direct de
len via Youlbbe en Picasa'. De drone
heeft twee camera's, naar voren en
naar beneden gericht, 'die videobeel
den live streamen naar het display
van je iPhone of iPad'.
Het verbod op fotograferen vanuit de
lucht is in Nederland sinds 1 juni op
geheven. We zetten schuttingen om
onze tuinen, maar dat hoeft niemand
ervan te weerhouden met zijn op af
stand bestuurbare vliegmachientje bo
ven het erf van de buren te gaan han
gen, opnamen te maken van de zon
nende buurvrouw en deze beelden op
YouTube te zetten. Dat de privacy van
de buren in het geding is, staat buiten
kijf. Of er wettelijk iets tegen te doen
is, moet nog blijken. Zeker, er is priva
cywetgeving. Maar hoe deze zich ver
houdt tot nieuwe technologische ont
wikkelingen, is voer voor discussie.
Iedereen kent de situatie: op een feest
je maken tegenwoordig tal van men
sen foto's en filmpjes met hun smart-
phone, die direct via social media wor
den gedeeld. Niet altijd prettig voor
de betrokkenen, die het fotograferen
niet in de gaten hadden en tot het ein
de der tijden op internet geconfron
teerd kunnen worden met dat net iets
te dronken gedrag. Dat is nog een rela
tief onschuldig voorbeeld vergeleken
met opnamen in bad- of slaapkamer.
Het Zweedse parlement heeft wat be
treft de bescherming van de privacy
een duidelijk signaal afgegeven. Het
maken van dit soort stiekeme opna
men in privésituaties, zonder toestem
ming van de betrokkenen, is in Zwe
den binnenkort strafbaar. Wie de wet
overtreedt, kan een boete of een cel
straf tot twee jaar krijgen. Sommige
reacties op Nederlandse sites zijn
voorspelbaar: 'Regelrechte censuur',
'Politiestaat in het kwadraat'.
Zweedse journalisten maken zich on
gerust. Professionele nieuwsgaring
valt formeel buiten de wet, maar de
voorwaarden zijn onduidelijk. De ge
volgen van de wet zijn nog niet in te
schatten en de Zweedse journalisten-
bond vreest voor het recht op vrije
nieuwsgaring en meningsuiting.
De vraag is of het een taak van de wet
gever is zich met de internetprivacy
te bemoeien en het voortouw te ne
men? Het antwoord luidt: natuurlijk.
Wie anders moet het doen?
We realiseren het ons nauwelijks,
maar het internet staat nog in de kin
derschoenen. De ontwikkelingen zijn
razendsnel gegaan. Nu is 94 procent
van de Nederlandse huishoudens aan
gesloten op het internet. In 1990 had
nog slechts 0,33 procent van de Neder
landers toegang tot het 'World Wide
Web'. Inmiddels heeft ruim zes op de
tien Nederlanders een smartphone.
De technologische ontwikkelingen
roepen allerlei maatschappelijke vra
gen op, waar we geen antwoord op
hebben. Zoals altijd hobbelen wetge
ving en gedragsregels achter de feiten
aan. Dat kan ook moeilijk anders; we
hebben geen kristallen bol die toe
komstige ontwikkelingen kan voor
spellen. Maar het is niet ondenkbaar
dat we over tien jaar met afgrijzen te
rugkijken: wat bezielde velen van ons
om zonder enige dwang ons hele heb
ben en houden en dat van anderen in
de openbaarheid te gooien?
Dat Zweden een in de ogen van som
migen vergaande maatregel invoert, is
een goede ontwikkeling. Het signaal
is duidelijk: de regering wil voorko
men dat het privéleven van burgers te
gen de eigen wens in op straat komt
te liggen. Daarbij gaat het vooral om
vernederende en/of krenkende foto's
en filmpjes. Het Zweedse parlement
maakte een duidelijke afweging: priva
cy van burgers is in dit geval belangrij-
Tüpc
ker dan de vrijheid zonder toestem
ming foto's naar buiten te brengen.
Overheidsingrijpen ligt, met name in
liberale hoek, altijd wat gevoelig.
Maar op het gebied van privacybe
scherming is angst voor een al te gro
te daadkracht onnodig. In 1890 defini
eerden de Amerikaanse juristen War
ren en Brandeis privacy als 'the right
to be let alone', het recht met rust te
worden gelaten. Daar hoorde nadruk
kelijk bij dat mensen het recht heb
ben persoonlijke informatie uit de
openbaarheid te houden. Een defini
tie die niets aan actualiteit heeft ingt
boet en waarvoor een parlement bes
in de bres mag springen.
Met het bovenstaande in gedachten
zou het een goede zaak zijn als de N<
derlandse overheid eens wat piketpaal
tjes zou slaan in de internetjungle,
om nog iets van privacy te redden.
privésfeer heeft het zwaar te verdu-
ren. Natuurlijk, het belang ervan
moet worden afgewogen tegen andej
belangen. Dat privacy soms minder
b<
ze
lo
Hg
cy
ge
de
Hj
ee
re:
de
ze
in
