'Kamer verwaarloost positie als controleur van de regering'
VERDIEPING 9
130 jaar geleden
al spoorenquête
BETUWELIJN
NOORD-ZUIDLIJN
ZATERDAG 8 JUNI 2013
I foto's ANP Hollandse Hoogte (Betuwelijn)
De parlementaire enquête naar
het Fyra-debacle is niet de eerste
waarbij de spoorwegen centraal
staan. In de 19e eeuw zorgde het
grote aantal spoorwegmaatschap
pijen voor verwarring, zodat beslo
ten werd in 1881 via een enquête
uit te zoeken wat nu de beste op
lossing was voor het spoor. De
rails, materieel, personeel, ze pas
seerden allemaal de revue in de
verhoren van in totaal 128 perso
nen.
De conclusie was om het aantal
spoorwegmaatschappen terug te
brengen tot drie. Uit twee hiervan
is later de NS ontstaan.
Nog een belangrijke aanbeveling
destijds in historisch perspectief:
al het benodigde materieel moest
in Nederland gemaakt worden.
Uitgebreid onderzoek ten spijt, de Twee
de Kamer blijkt maar slecht in staat om
bovenop grote projecten te zitten. Con
clusies waren helder, maar lessen lijken
er niet geleerd, concludeert Adri Duive-
steijn (PvdA).
c
ynisme overheerst bij PvdA-se-
nator Adri Duivesteijn als hij de
roep van de Tweede Kamer aan
hoort voor een parlementaire
enquête naar het geblunder
met de Fyra. „Dan vraag ik me af, hoeveel
boter op je hoofd kun je hebben. Iedereen
was gewaarschuwd."
Duivesteijn leidde tien jaar geleden als
PvdA-Kamerlid een parlementair onder
zoek naar de rol van de politiek bij grote in
frastructurele projecten. De aanleiding was
de grote onvrede over vertraging bij projec
ten en kosten die uit de hand liepen. In
haar eindrapport in 2004 concludeerde de
commissie dat de Tweede Kamer stelselma
tig buitenspel stond. De belangrijkste aanbe
veling was dat de Kamer met een eigen on
derzoeksbureau veel meer kennis en exper
tise in huis moest halen.
Nu kiest de Kamer voor een parlementaire en
quête.
„Dat is toch ongelofelijk. De onderzoeks-
functie van de Kamer is sinds ons rapport
nog steeds onder de maat. Dan kun je nu
toch niet zeggen: verrek, er is met de Fyra
iets niet goed gegaan, laten we onderzoe
ken hoe dat kan. Zo'n enquête is dan eigen
lijk een soort zoethoudertje. Om de bevol
king te laten zien dat het probleem serieus
genomen wordt. De Kamer verwaarloost
haar eigen positie als controleur van de re
gering."
Adri Duivesteijn: „Zo'n enquête is eigenlijk
een zoethoudertje." foto ANP
Waarom is de Kamer niet in staat zelf beter op
te letten?
„Bij de aankondiging van een groot project
wordt de Kamer overvoerd met technische
gegevens. Maar in het debat wordt com
plexe materie teruggebracht tot twee A4-
tjes. Controle van dit soort grote projecten
doe je niet even. Daarbij moet je je goed la
ten adviseren. Alleen dan kun je een veel
betere tegenspeler van de regering zijn."
Wat is de grootste mislukking?
„De aanleg van de HSL-Zuid is volkomen
mislukt. Daar is de voorbereiding in han
den gegeven van allerlei externe krachten
en is er niet voorzien in voldoende experti
se om daar vanuit de politiek controle op te
houden."
Al jaren is Nederland betrokken bij een ander
miljardenproject: de ontwikkeling van de JSF.
Dreigen daar dezelfde problemen?
„Gezien de hoogwaardige techniek bij dit
vliegtuig en het feit dat het project in het
buitenland totstandkomt, kun je wel stel
len dat de JSF nog veel groter en complexer
is dan de HSL of Betuwelijn."
linns.
