Een vis
met
sterren
Er komt een ster
voor diervriendelij
ke kweekvis.
SPECTRUM 9
dit moment worden apparaten ver
fijnd voor vis die het meest in Neder
land wordt gekweekt: paling, meerval,
tarbot en een vis die naar verwach
ting aan een opmars begint: yellow-
tail kingfish.
Seafarm in Zeeland is een van de kwe
kerijen (tarbot) waar proeven met ver
doven worden gedaan. Toch vraagt di
recteur Adri Bout zich nog steeds af
in hoeverre zijn vissen nu pijn voelen.
„Niemand weet zeker of vissen pijn
hebben." Hij vindt dat een verdovings
apparaat 'betaalbaar en werkbaar'
moet zijn. „De producenten moeten
er voordeel bij hebben, bijvoorbeeld
omdat het handelingen scheelt. An
ders staat zo'n apparaat binnen de
kortste keren in een hoek met een
kleedje erover, dat er bij een bezoek
van dierbeschermers gauw wordt afge
haald. Daarvoor ken ik deze wereld te
goed."
Niels Dorland van de Dierenbescher
ming verwacht dat supermarkten van
af volgend jaar de ster op visverpak-
king gaan zetten. Dit zijn ze niet ver
plicht en het Centraal Bureau voor Le
vensmiddelenhandel (CBL) is terug
houdend. „Ik zou de Dierenbescher
ming willen adviseren aansluiting te
zoeken bij de al bestaande keurmer
ken voor vis", zegt woordvoerster Mi
randa Boer. „Wij willen ook duurza
me vis, maar zitten niet te wachten
op weer een ster erbij."
De kritische consument zal het Beter
Leven kenmerk dus moeten afdwin
gen. Zo zijn we terug bij het punt dat
het publiek dan wel iets moet voelen
voor die stille vis.
„De consument zou moeten beseffen
dat ook een vis een individueel dier
is", zegt Ruud van de Bos, neurobio-
loog aan de Radboud Universiteit.
„Zestig procent van de gewervelde die
ren is vis. Er zijn circa 35.000 soorten.
Maar mensen beschouwen het als één
amorfe club. Dan blijft de vis ook op
je bord anoniem."
In een poging de 'vis boven water te
halen' kan de neurobioloog uren ver
tellen over de hersenen van vissen
(klein, maar met al het nodige erop
en eraan). Of over alle verschillen in
paringsdrang, broedzorg, hiërarchie.
„Een troep spreeuwen die zich los
maakt uit een boom vinden mensen
prachtig en interessant. Maar wie
denkt er na over de organisatie van
een school vissen?"
Kortom: hoe komt de mens nader tot
de vis? En dan niet alleen bij de koi in
zijn tuinvijver of het 'zwemmende
schilderij' in zijn aquarium thuis.
De Kunstacademie in Utrecht is er
mee aan de slag gegaan. Studenten
maakten een video-installatie. Het
werkt zo: mensen stappen in een gla
zen lift en zakken in de onderwater
wereld. Achter glas zien ze vissen
nieuwsgierig naar hen toe komen.
Het effect: ze beginnen te zwaaien,
roepen en kloppen tegen het glas. Als
hen naderhand naar hun ideeën over
vissen wordt gevraagd, zijn ze aanmer
kelijk positiever dan voordat ze in de
wereld van de vissen afdaalden.
Een relatie werd geboren.
En dan ligt de zwemmende eiwitbron
toch iets zwaarder op de maag.
reageren?
r spectrum@depersdienst.nl
Een grote stap voorwaarts.
Zo noemt Niels Dorland
van de Dierenbescher
ming de komst van een
ster, het Beter Leven ken
merk, voor vis.
Door kweekvis met zo'n ster te ko
pen, kiest de consument voor een dier
vriendelijker product. „Met het wel
zijn van vis, is nog een wereld te win
nen", meent Dorland.
Ofschoon het overleg met de super
markten nog moet worden opgestart
en er van die kant aarzeling is, zegt
Dorland dat hij er behoorlijk zeker
van is dat de ster toch op de verpak
king gaat komen. Al was het maar om
dat dit met kip, varken en rund uitein
delijk ook is gelukt.
De ster voor vis moet trouwens niet
worden verward met de internationa
le keurmerken MSC (Marine Steward
Council) en ASC (Aquacultur Ste
wardship Council).
Het MSC, voor wilde vis, garandeert
dat deze duurzaam is gevangendus
bijvoorbeeld met een techniek die bij
vangst reduceert of de zeebodem niet
overhoop haalt.
Het ASC-keurmerk, voor kweekvis, is
hieraan verwant. Ook dit dwingt kwe
kerijen verantwoord om te gaan met
de natuur. Maar volgens Dorland van
de Dierenbescherming zeggen de
twee keurmerken niets over het wel
zijn van de vis.
Een verschil is in ieder geval dat de
MSC en ASC-keurmerken niet eisen
dat vis vóór de slacht wordt verdoofd.
Dit dwingt de Beter Leven-ster wel af.
Hans van de Vis van onderzoeksinsti
tuut Imares van de Wageningen Uni
versiteit:
„Ik zeg niet dat het ASC-keurmerk
niet waardevol zou zijn, dat is het ze
ker wel. Maar de criteria voor de ster
van Beter Leven zijn scherper. Er zit
een uitgebreid systeem van borging
achter."
Wil een visproducent een ster verdie
nen, dan moet met het voer voor de
vissen, leefruimte, lichtregiem, wa
terkwaliteit en transport rekening
zijn gehouden met het welzijn van de
vis, vertelt Dorland. De criteria zijn sa
men met wetenschappers opgesteld.
Nu gaat de Dierenbescherming een
systeem opzetten dat de kwaliteit van
kweekvis met een ster ook kan wor
den gecontroleerd. Pas daarna volgt
overleg met de supermarkten om de
ster te introduceren.
Vis met een ster zal duurder worden
betaald. „Het is de bedoeling dat een
deel van de meerprijs terugvloeit naar
de producent", zegt Van de Vis. De
Dierenbescherming sluit niet uit dat
vis in de toekomst nog meer sterren
krijgt. Net als kip, rund en varken nu
al hebben.
