Nicotine
6 GEZOND
HUISARTS
Geen mens is onfeilbaar, ook
een arts niet. Wie twijfelt over
een diagnose of behandelplan,
kan er soms goed aan doen
een second opinion te vragen.
Maar hoe gaat zoiets en wan
neer is het zinnig? En wat kan
de rol van de huisarts zijn?
Jos van Bemmel
Onderzoek wijst
bij herhaling uit
dat een tekst als
'roken is dodelijk'
of'roken vermin
dert de vruchtbaarheid' op pak
jes sigaretten niets oplevert Er
wordt geen sigaret minder om
opgestoken. Rokers ergeren
zich eerder aan de teksten en
gaan uit boosheid misschien
nog meer roken. Tabakverslaaf-
den gaan ervan uit dat anderen
en niet zijzelf de nadelige gevol
gen van het roken zullen onder
vinden. Bang maken helpt niet.
Hun eigen angst afwerend, doen
rokers net alsof veel tabaksgerela-
teerde ziekten door iets anders
worden veroorzaakt. Hart- en
vaatziekten, die altijd ontstaan als
er maar genoeg jaren wordt geïn
haleerd, worden door rokers bij
voorkeur toegeschreven aan ande
re factoren, zoals: 'Het zit nu een
maal in de familie. Iets erfelijks of
zo'.
Vasculaire dementie, een vreselij
ke aandoening waar verpleeghui
zen voor een flink deel mee ge
vuld zijn, wordt al helemaal niet
(h)erkend als ziekte waarvan ro
ken toch echt de belangrijkste oor
zaak is. Rokers gaan ervan uit dat
zij niet getroffen worden.
De chronische longaandoening
COPD is iets voor mensen uit de
kolenmijnen, iets van de rochelen
de buurman die in een scootmo-
biel zit. Terwijl 50 procent van de
rokers COPD ontwikkelt en kans
maakt op zo'n scootmobiel.
Rokers ontkennen om geen af
scheid te hoeven nemen van hun
beste vriend, de sigaret. Persoon
lijk bang maken helpt al wel beter
dan angst kweken in algemene
termen. Ik doe dat wel eens door
bijvoorbeeld een echo te maken
van de dichtslibbende slagaders
naar de benen en uit te leggen dat
amputatie van een been binnen
een paar jaar onontkoombaar zal
zijn. Toch lijkt het persoonlijk aan
spreken - zonder bangmakerij -
op rookgedrag het best te werken.
Onze praktijkondersteuners hou
den zich al een paar jaar bezig
met het hulpprogramma Stoppen
met roken (SMR), volgens de
richtlijn van het Nederlands Huis
artsen Genootschap (NHG). De be
langrijkste boodschap van deze
richtlijn is: onderscheid rokers in
degenen die gemotiveerd zijn te
stoppen, degenen die stoppen
overwegen en degenen die niet
gemotiveerd zijn te stoppen.
Smeed het ijzer als het heet is en
bied, in overleg met de patiënt,
hulp door middel van medica
menteuze ondersteuning, met bij
voorbeeld nicotinevervangende
middelen. Nicotinepleisters- en
kauwgom als hulpmiddel bij ge
motiveerde stoppers draagt zeker
bij aan de kans op succes.
Helaas voor de nicotinekauwers
en -plakkers lees ik in de Journal
of Carcinogenesis van afgelopen
januari dat niet alleen teer uit de
sigaret, maar ook de stof nicotine
zelf longkanker kan veroorzaken.
Dan maar een nepsigaret, zoals de
naar fruit smakende shisha-pen?
Helaas, die zijn ook niet ongevaar
lijk. Tabletten bupropion dan
maar? Of varenicline? Nou, leest
u de lijst met bijwerkingen maar
eens. Misschien dan toch maar op
eigen kracht stoppen?
Een second opinion doe je
door Moniek Hüsken
illustratie Censuur
Pim (53), echtgenoot van Ellen
de Vries, had pijn aan zijn
schouder. Na diverse onderzoe
ken via de huisarts bleek hij
longkanker met uitzaaiingen in
het long vlies te hebben. Zijn
prognose was slecht. „Geduren
de het ziekteproces hebben we drie keer
een second opinion gevraagd", vertelt El
len, die in het oosten van het land woont. «r
„Mijn man reageerde heel heftig op zijn eer
ste chemokuur. Op aanraden van de long
arts zelf hebben we toen een second opi
nion aangevraagd bij het Antonie van Leeu- A,
wenhoek Ziekenhuis in Amsterdam. Hier
liep een nieuwe behandelmethode, waar
voor maar enkele patiënten in aanmerking
kwamen. Mogelijk was hij een van hen."
Tegelijkertijd vroeg het echtpaar een twee
de mening van een Belgische arts. „Wij
wisten dat in België anders wordt omge
gaan met chemo en bestraling. Omdat
mijn man een complex ziektebeeld had en
zij hier andere ideeën over zouden kunnen
hebben, wilden we weten wat men daar
over de therapie dacht. Ook dit gebeurde in
overleg met de longarts."
De behandelend specialist zette alle uitsla
gen en foto's van Pim op een cd en hier
mee ging het echtpaar De Vries bij de ande
re specialisten langs. „Zij bekeken het dos
sier en Pim is ter plekke ook nog door deze
artsen onderzocht", vertelt Ellen. „Uitein
delijk is er een discussie ontstaan over de
volgende chemokuur tussen onze eigen
longarts en de Belg. Dat resulteerde erin
dat in de tweede chemokuur de volgorde
van de bestraling en de chemo is omge
draaid en bepaalde hoeveelheden van stof
fen in de chemokuur zijn aangepast. Mijn
man voelde zich toen een stuk minder
ziek."
Ellen en Pim vroegen om een second opi
nion, een mening van een arts over de diag- cH
nose of het behandelplan van je eigen arts.
