PZC
2 3 Een half uur bewegen per dag maakt het verschil
4 5 COLUMN Nicotine
V I T A A L
Angelina Jolie was onlangs in
het nieuws, omdat ze
preventief haar borsten had
laten verwijderen. Bertha
Klaassen heeft dezelfde
genafwijking als Jolie. Zeven
jaar geleden liet zij haar
borsten verwijderen.
Gezond
\r
'Aan mijn borsten
is niets te zien'
B Bertha Klaassen: „Onze dochters hebben 50 procent kans het afwijkende BRCA1-gen te dragen.
Ook zij zullen zich ooit moeten afvragen of ze zich willen laten onderzoeken op dragerschap."
foto Marco Hofsté
GENETISCH ONDERZOEK NAAR BORSTKANKER
door Marten Dooper
Nietsvermoedend raapt Ber
tha Klaassen in 2000 een
brief van de deurmat. „De
brief kwam van een nicht
van me. Ze meldde dat ze
eierstokkanker had en dat
uit het onderzoek was ge
bleken dat ze draagster was van een afwij
kend BRCAi-gen. Dan heb je een sterk ver
hoogde kans op borstkanker en eierstok
kanker. Uit het stamboomonderzoek was
vast komen te staan dat ook ik een mogelij
ke drager was. Ik zou mijzelf, indien ik
daaraan behoefte had, kunnen laten testen,
aldus de brief. Ia, wat doe je dan?"
Klaassen besluit zich te laten onderzoeken.
„Ik wilde niet de rest van mijn leven in on
zekerheid leven. En het lijkt misschien erg
materialistisch, maar bij het nemen van
die beslissing speelde ook dat mijn man en
ik kort daarvoor een huis hadden gekocht.
Problemen met een hypotheek en levens
verzekering konden we dus niet meer krij
gen, mocht de uitslag ongunstig zijn."
Dus reist Klaassen met haar man vanuit
Nijkerk naar Nijmegen, naar de afdeling
Klinische Genetica van het UMC St. Rad
boud. „Mijn nicht had zich hier laten tes
ten. Ze hadden dus alle familiegegevens
al." Wat volgt is de nodige uitleg, bloed
prikken en zes weken afwachten. „Bij het
bezoek daarna kreeg ik te horen dat ook ik
draagster was van het afwijkende gen. Dat
was een vreemde gewaarwording. Ener
zijds voelde ik me nog net zo gezond als
5 minuten eerder, anderzijds wist ik vanaf
dat moment dat ik tot 80 procent kans had
ooit borstkanker te krijgen."
En nu? Hoe nu verder?, is de vraag die
Klaassen (toen 24) en haar man zich vervol
gens moesten stellen. „Ik koos aanvankelijk
voor regelmatige controle op borstkanker.
Dat betekende ieder half jaar naar de onco
loog en jaarlijks een röntgenfoto en MRI
van mijn borsten laten maken. Mijn man
en ik besloten, mede op advies van de art
sen, niet langer te wachten met het krijgen
van kinderen. Ie weet immers niet hoe
lang het duurt voordat je zwanger wordt
en ik was nog gezond."
In de jaren daarna krijgt ze twee dochters.
„Na de geboorte van onze jongste begon ik
me meer te verdiepen in de mogelijkheid
mijn borsten preventief te laten verwijde
ren. Daarmee zou ik het risico op borstkan
ker verlagen tot 1 a 2 procent, een kleinere
kans dan bij een vrouw zonder afwijkend
Onderzoek naar het dragerschap van
afwijkingen in BRCA1 of BRCA2 vindt
plaats in ziekenhuizen (polikliniek
erfelijke/familiaire tumoren).
Academische ziekenhuizen en het Antonie
van Leeuwenhoek Ziekenhuis in Nieuwe-
gein hebben deze afdelingen.
Voor zo'n onderzoek is een verwijzing no
dig van de huisarts, een verloskundige of
een specialist.
BRCAi-gen. Ik vond dat uiteindelijk toch
geruststellender dan blijven afwachten tot
er een tumor de kop op zou steken en ik
daadwerkelijk een behandeling voor kan
ker zou moeten ondergaan."
Ze meldt zich aan voor een, destijds nog ex
perimentele, operatie waarbij de borsten
worden verwijderd en tijdens dezelfde ope
ratie worden gereconstrueerd met vet- en
bindweefsel afkomstig uit de eigen buik
streek. „Het voordeel daarvan, zo kreeg ik
te horen, is dat de gereconstrueerde bor
sten dan veel natuurlijker aanvoelen als
wanneer je ze opvult met prothesen. Pro
thesen moeten bovendien na verloop van
tijd vervangen worden. Ook bestaat de
kans dat ze gaan lekken, zo is de afgelopen
jaren maar al te duidelijk geworden."
Het is een zware ingreep en het kost haar
alles bij elkaar anderhalf jaar om weer top-
fit te worden. „Mijn borsten herstelden
snel, maar mijn buik had meer tijd nodig.
Nog steeds voelt mijn buik wat strak aan.
Maar daar zijn andere vrouwen misschien
wel jaloers op", lacht ze. „In de sauna valt
alleen het litteken op mijn buik op. Aan
mijn borsten is op het eerste gezicht niets
vreemds te zien."
Het BRCAi-gen geeft ook een verhoogde
kans op eierstokkanker. „Artsen adviseren
daarom op je 38e eierstokken te laten ver
wijderen. Dan kom je echter wel meteen in
de overgang en neemt de kans op botont-
kalking toe. Er start nu een onderzoek
waarbij alleen de eileiders worden verwij
derd. Het idee is dat de eierstokkanker daar
begint. Volgend jaar word ik 38 en ik voel
er wel voor mee te doen met dat onder
zoek. Zo kan ik een vroege overgang uitstel
len."
Over een kleine tien jaar zal het BRCAi-
verhaal hoe dan ook opnieuw aan de orde
komen. „Onze dochters hebben 50 procent
kans het afwijkende BRCAi-gen te dragen.
Ook zij zullen zich ooit moeten afvragen
of ze zich willen laten onderzoeken op dra
gerschap. Mijn advies zal zijn zich niet te
vroeg te laten testen. Al is het maar om
geen problemen te krijgen met hypothe
ken en verzekeringen. Bovendien is de
kans voor je 30ste borstkanker te krijgen
ook met BRCAi klein. Maar mocht een of
beiden drager zijn, dan kunnen ze aan mij
zien dat een borstamputatie en reconstruc
tie zeker geen slechte keuze is."
reageren?
gezondheid@depersdienst.nl
