Politiek schandaal in Zweden
Nachttrein naar Lissabon zit vol Europese compromissen
UIT 7
_L
3ERDAC 30 MEI 2013
door Fritz de Jong
Jeremy Irons als Zwitserse professor in Night train to Lisbon.
Om een Europese film te maken, ne
me men: een internationaal suc
cesvolle roman, een Europese
hoofdstad als pittoresk decor, een dramati
sche periode uit de geschiedenis en een im
posante verzameling gelauwerde acteurs
uit diverse landen. Laat dit alles financie
ren door verschillende Europese landen,
die alle een vinger in de pap willen hou
den. Overgiet de substantie tenslotte met
een saus van onduidelijke Engelse accen
ten - want het product moet wel zo inter
nationaal mogelijk in de markt worden ge
zet. Trouw aan dit recept is Night train to
Lisbon een Europese co-productie gewor
den, naar een bestseller van de Zwitserse
schrijver Pascal Mercier. Hoofdpersoon is
een gymnasiumdocent uit Bern, door Je
remy Irons neergezet met zijn meest kakki
neuze Britse accent. Na een ontmoeting
mét een suïcidale Portugese vrouw neemt
de man een voor hem impulsief besluit:
hij stapt in de nachttrein naar Lissabon.
De geloofwaardigheid van deze vertelling
is niet groot. Het geduld van de kijker
wordt verder op de proef gesteld door een
muf scenario, dat in een ouderwetse flash
backstructuur het verhaal vertelt van de
Portugese schrijver Amadeu de Prado, een
arts en filosoof die leefde en werkte onder
de dictatuur van Antonio de Salazar. De
Zwitserse docent bekijkt deze geschiede
nis letterlijk met nieuwe ogen: hij krijgt in
Lissabon een nieuwe bril aangemeten.
Night train to Lisbon
Regie: Bille August. Met: Jeremy Irons, Charlotte
Rampling, Christopher Lee.
Te zien: 't Beest Goes
^beelden
van een stervende elfenkonin
gin verkleind wordt tot het for
maat van wriemelend bosle-
ven. De excentrieke vader van
het meisje probeert deze we
reld al zijn hele leven te bestu
deren, maar dat mislukt door
dat deze wereld niet alleen klei
ner is, maar ook sneller. Dat
spel met verschillende tijdsdi
mensies levert een paar aardige
grappen op die draaien om het
gestuntel van een gehandicapte
hond. Maar daar blijft het bij.
Hoe levendig de animaties er
ook uit zien: deze wereld wil
maar niet tot leven komen. De
rondgang van een verkleind
mensje in een wonderlijke we
reld werd leuker (en inventie
ver) uitgewerkt in 'Alice in
Wonderland'. De strijd tussen
goed en kwaad - waarbij M.K.
een magisch object uit handen
moet houden van duistere
booswichten - lijkt gekopieerd
uit een slordige samenvatting
van 'Lord of the rings'. En de
getoonde verbintenis tussen
de boswezens en de natuur
heeft nog het meeste weg van
een fletse variant op de ecologi
sche boodschap in 'Avatar'.
Als het ooh en aah roepen over
de vormgeving verstomd is,
blijkt Epic de door de titel ge
wekte verwachtingen niet
waar te kunnen maken. De hel
den in dit gemakzuchtig bij el
kaar geharkte heldendicht heb
ben de diepgang van een plas
tic actiefiguur. En de schurken
zijn niet episch, maar karikatu
raal. Misschien is dat genoeg
voor kinderen, die er met toe
voeging van hun eigen fantasie
toch nog iets magisch van kun
nen maken.
Epic
Regie: Chris Wedge. Nederlandse
versie met de stemmen van Tess
Milne, Egbert-Jan Weeber en
Daniel Boissevain
Te zien in Vlissingen
door Fritz de Jong
De beste Nederlandse came
raman van dit moment
draaide nog nooit een Ne
derlandse film. Hoyte van Hoyte-
ma werd afgewezen door de Am
sterdamse Filmacademie, leerde
het vak daarom in Polen en be
landde afgestudeerd in Scandina
vië. Daar leverde hij met zijn mys
terieus gefotografeerde sneeuw
landschappen een onmisbare bij
drage aan het briljante vampieren
drama 'Let the right one in'
(2008), om vervolgens met dezelf
de Zweedse regisseur een geniale
en stijlvaste verfilming af te leve
ren van John LeCarrés spionage-
klassieker 'Tinker, tailor, soldier,
spy' (2011).
De assistentregisseur bij laatstge
noemde film, Mikael Marcimain,
maakt in zijn stijlvolle speelfilm
debuut Call girl dankbaar gebruik
van Van Hoytema's vloeiende ca
meravoering. De filmmakers la
ten de Zweedse jaren zeventig -
vóór alles het tijdperk van Abba -
gloedvol herleven, in gruizig brui
ne retrotinten. Centraal staan
twee meisjes die onder toeziend
oog van de jeugdzorg de prostitu
tie inrollen.
Vooral de doorgeschoten seksuele
revolutie krijgt er in Call girl flink
van langs. Geheel in de geest van
de vrije, blije seventies horen we
liberale politici pleiten voor de af
schaffing van de strafbaarstelling
van incest en pedofilie. Ondertus
sen illustreren de lotgevallen van
de 14-jarige Iris (Sofia Karemyr)
dat kinderen wel degelijk baat
hebben bij wettelijke bescher
ming tegen seksuele aasgieren.
Vooral als blijkt dat juist hoogge
plaatste Zweden gretig gebruik
maken van de diensten van de
hoerenmadam, die de uit huis ge
plaatste Iris onder haar hoede
neemt.Angstaanjagend is de scè
ne waarin Iris tegen haar werk
geefster zegt dat zij en haar vrien
din er mee willen stoppen. De
door Pernilla August vertolkte
hoerenmadam verandert van een
gezellig pamperende moederfi
guur in een woeste furie.
Extra meerwaarde krijgt de film
doordat het script is gebaseerd op
een waargebeurd politiek schan
daal.
Call girl
Regie: Mikael Marcimain. Met: Sofia
Karemyr, Pernilla August, Simon J. Ber
ger. Te zien in Middelburg
Hoerenmadam neemt de uit huis geplaatste Iris onder haar hoede in het Zweedse drama Call Girl.
