1
Bestuurders, toon eens -
wat regentenmoed
We leven in een heel veilig land. Het is daarom
onzin nog kapitalen te steken in het een klein
beetje verder verbeteren van de veiligheid. Bur
gers snappen dat beter dan hun bestuurders.
SPECTRUM 13
ZATERDAG 25 MEI 2013
imK
van de klachtencommissie.
Dat is een ernstige misser van de wet
gever, zeker nu het alternatief voor de
patiënt niet aantrekkelijk is. Wil hij
een onafhankelijk oordeel over zijn
klacht, dan-moet hij deze volgens het
wetsvoorstel voorleggen aan de al ge
noemde externe geschillencommissie:
een meer afstandelijke en formelere
route dan nu het geval is en die ook
nog eens langer zal duren.
Het inruilen van de klachtencommis
sie voor de geschillencommissie
illustratie censuur
wordt sterk bepleit door de Consu
mentenbond en sommige patiëntenor
ganisaties. Dat is merkwaardig, omdat
dit deel van het wetsvoorstel niet aan
sluit bij wat we weten over de wen
sen en behoeften van patiënten ten
aanzien van de klachtenafhandeling.
Te hopen valt dat de wetgever dit nog
tijdig inziet en dat het wetsvoorstel
zo wordt aangepast dat reële ruimte
blijft bestaan om de huidige klachten
commissies, en de daarbinnen opge
bouwde expertise, te behouden.
Wiskundige Ira
Helsloot is
hoogleraar be
sturen van vei
ligheid aan de
Radboud Uni
versiteit Nijme
gen. Voorheen
werkte hij bij
onder meer het
Nederlands In
stituut voor
Brandweer en
Rampenbestrij
ding, het COT
Instituut voor
Veiligheids- en
Crisismanage
ment en de
korpsleiding
van brandweer
Amsterdam-Am-
steiland.
door Ira Helsloot
et kan niet vaak
genoeg gezegd
worden: onze vei
ligheid is nog
nooit zo hoog ge
weest als wordt
uitgegaan van de
enige - wat mij betreft - zinnige maat
staf daarvoor, namelijk onze gemiddel
de, gezonde levensduur. We leven
twee keer zo lang als tweehonderd
jaar geleden en onze levensduur
neemt nog steeds toe, zij het veel min
der snel. Dat die stijging in levens
duur al tientallen jaren is afgevlakt,
kan niet verbazen. Zo goed als elke
verbetercurve vlakt immers na enige
tijd af. Wie dan in de 'staart' van de
verbetercurve nog wat wil bereiken,
moet onevenredig veel investeren.
Dat geldt dus ook voor veiligheid: de
restrisico's die wij nu reguleren, zit
ten in de staart van de verbetercurve.
Toch zijn er nog genoeg apostelen van
meer veiligheid op het specifiek ter-
reintje waar zij naar kijken. Het bij
zondere is dat ze bijna allemaal wel
spreken over de extra veiligheid die ze
willen bereiken, maar niet over wat
de bijbehorende kosten zijn.
Een paar recente voorbeelden:
VeiligheidNL wil dat oudere fietsers
een helm gaan dragen. De kosten zijn
gering per fietser; maar dat is de kans
op een ongeval met hoofdletsel dat
door een helm voorkomen kan wor
den, per fietser ook. Belangrijker zijn
misschien wel de verborgen kosten,
namelijk dat ouderen minder gaan
fietsen omdat ze geen stigmatiseren
de en onprettige helm willen opzet
ten. Die mindere beweging leidt pas
echt tot gezondheidsschade. Hierover
spreekt VeiligheidNL helemaal niet.
Minister Kamp wil op verzoek van de
Tweede Kamer 580 miljoen investe
ren in het uitkopen van huizen nabij
hoogspanningsmasten en het onder
de grond brengen van andere hoog
spanningsleidingen. Uit 'voorzorg'
omdat het risico dat hierdoor ver
kleind moet worden, namelijk kinder-
leukemie, wetenschappelijk gezien
niet eens bestaat! Hier zijn de kosten
ook in mensenlevens hoger dan de
nul-opbrengst ervan.
Een bekend misleidend argument van
eenzijdige veiligheidsapostelen, dat
het altijd goed doet in de media die
het niet doorzien, is de mededeling
dat 'jaarlijks duizenden mensen over
lijden aan een bepaald risico'. De mis
leiding is dat we helaas altijd ergens
aan dood gaan, hoe vervelend dat ook
is. Het aantal mensen dat ergens aan
overlijdt, is daarom geen goede maat
voor het risico, hoe goed dat ook
'kopt' in de kranten en op het jour
naal. Zo zullen we binnenkort weer
gaan horen - het lijkt nu nog ver weg
- dat er duizenden mensen door een
hete augustusmaand overlijden. De
nuance die dan de media niet haalt, is
dat het hier gaat om mensen die an
ders in september overlijden.
Wie echt risico's in beeld wil breng
en, moet daarom kijken naar het aan
tal levensjaren dat gemiddeld verlo
ren gaat door een risico. Een van de
grootste risico's die we nu lopen,
blijkt dan werkloosheid. Daarvan we
ten we dat werkloos worden tot vijf
jaar kan schelen in de verwachte, ge
zonde levensduur van lager opgelei
den. Werkloos worden is dus een gro
ter risico dan bijvoorbeeld roken.
Voor de 580 miljoen van Kamp, die
nu in kapitaalvernietiging wordt ge
stoken, hadden dus heel wat levensja
ren gespaard kunnen worden als die
in de economie waren gestoken.
Voor linkse en rechtse partijen in de
Tweede Kamer zou dat simpele in
zicht aanleiding moeten zijn om dit
soort onzinnige veiligheidsinitiatie
ven ogenblikkelijk de nek om te
draaien. Maar. Kamerleden die ik er
over aanspreek, vluchten meestal in
dooddoeners als 'dat wil de maat
schappij nu eenmaal' of'dat soort im
populaire maatregelen moeten de re
geringspartijen maar nemen'. Kamer
leden die toegeven dat het anders zou
moeten, stemmen toch uiteindelijk
mee, uit angst dat ze de 'veiligheids
vervloeking' van hun collega's te ho#-
ren krijgen: „Veiligheid gaat toch bo
ven alles of vind jij van niet soms?"
Bijzonder is nu dat de Nederlandse
burger zelf helemaal niet zo risi-
co-avers is en vaak veel redelijker dan
zijn bestuurders. Mooi vond ik de
Dordtse burgers die, op het wilde
plan van hun wethouder om een apar
te spoorlijn voor het transport van ge
vaarlijke stoffen aan te leggen, op de
radio onderkoeld reageerden met 'wat
gaat dat dan allemaal kosten' en 'we
moeten zo'n ongeval wel een beetje
in proportie blijven zien'. Ook mooi:
90 procent van de Nederlandse trein
reizigers vindt - terecht - dat het on
zin is om, zoals nu gepland, voor hon
derden miljoenen extra in treinveilig-
heid te steken, terwijl treinreizen al
veiliger is dan lopen op de stoep.
Al met al wordt het daarom tijd dat
Nederlandse bestuurders weer eens
een beetje 'regentenmoed' durven te
tonen. In deze economisch zware tij
den kunnen we ons geld wel beter be
steden dan aan laffe besluiten tot on
zinnig veiligheidsbeleid.
reageren?
opinie@depersdienst.nl
