Gezichtsdictatuur
SPECTRUM 11
standplaats Zuid-Korea
Bas Verbeek
Zelfs
Duitsland is
benaderd
om bij te
dragen
ZATERDAG 25 MEI 2013
Mocht ik het vergeten zijn, dan
word ik er snel aan herinnerd dat
ik een blanke westerling ben uit
een individualistisch land. Of
schoon ze in Seoul wel gewend
zijn aan de aanwezigheid van westerlingen, zijn de
spanningen voelbaar als ik de straat op ga. Even twij
fel ik nog als de mensen duidelijk anders naar mij
kijken dan naar landgenoten: is er iets mis? Maar
dan weet ik het weer: ik ben blond en blank.
Het is niet dat het blikken van afschuw zijn. Sterker
nog, het blanke gezicht dient hier als inspiratie en
als ik in het Koreaans groet, volgt verbazing en een
regen van complimenten. Een immigrant uit Viet
nam of de Filipijnen die met gemak een reeks aan
mooie volzinnen maakt, hoeft daar niet op te reke
nen. Zij behoren tot de Koreanen noch tot het blan
ke ras en worden standaard vies aan
gekeken. Ik daarentegen kan na de en
thousiaste reactie op mijn Koreaanse
groet, rekenen op nog meer even en
thousiaste opmerkingen over mijn ui
terlijk.
De lol gaat daar na een jaar of drie
wel van af, maar ik heb geleerd dat ik
niet mag klagen. Degenen die het
meeste lijden onder de nationale ob
sessie met uiterlijk zijn de Koreanen
zelf. Als ik de deur uit ga zonder dat
ik zorgvuldig aandacht heb besteed
aan mijn haar en kleding, kom ik
daar met m'n blanke gezicht mee weg. Voor Korea
nen is dat anders. Zelfs als zij wél een uur voor de
spiegel staan, is het niet goed genoeg. Zuid-Korea
kent het hoogste aantal ingrepen bij de plastische
chirurg om zo veel mogelijk te voldoen aan het ide
aalbeeld. In geen ander land wordt zo veel cosmeti
ca verkocht aan mannen. In sollicitaties wordt daar
door flink gediscrimineerd. Grote ogen, een grote
neus en een smalle kaaklijn doen het goed. Verder
zijn prestigieuze namen van universiteiten en de be
roepen van de ouders belangrijk en in de deels sja-
manistisch cultuur wordt vaak waarde gehecht aan
de bloedgroep van de sollicitant. Mannen kunnen
punten scoren als de baas affiniteit heeft met waar
de sollicitant zijn militaire dienstplicht heeft ver
vuld. Regelmatig ontmoet ik jongeren die steen en
been klagen over het discriminerende regime. „Het
beste van mijn tijd in Amerika was dat ik gewoon
naar buiten kon lopen zonder aan mijn kleding te
denken", vertelde iemand. Ik realiseerde me toen
dat de spanning die ik op straat voel niet veroor
zaakt wordt door mijn voorkomen. Het is de ex
treem conformistische sfeer die haaks staat op mijn
individualistische en vrije denken. Die sfeer zal
voorlopig wel blijven: Zakenleven én christenen
wisten onlangs de zoveelste poging een antidiscri
minatiewet in te voeren succesvol de kop in te druk
ken. Het plaatje. Dat blijft het belangrijkst.
Skwirowski. Maar om Sobibór te on
derhouden, heb je minimaal 125.000
euro per jaar nodig, volgens
Skwirowski. „Het totale budget was
tot nu toe niet meer dan 100.000 euro
per jaar en daarvan moesten ook het
plaatselijke museum in Wlodawa en
de oude synagoge worden onderhou
den." Dat er zo weinig geld beschik
baar was, had ook te maken met het
feit dat het Sobibór niet als nationaal
monument werd erkend. Museum
medewerkers en omwonenden deden
buiten werktijd zelf onderhoudswerk
zaamheden. Het geld dat binnen
kwam vanuit het buitenland ging vol
gens Skwirowski op aan de lonen van
museummedewerkers.
Na de sluiting van het museum en de
verontwaardiging die volgde bij bui
tenlandse instanties werd de organisa
tie omgegooid. Sinds vorig jaar valt
Sobibór als dependance onder het mu
seum in Majdanek, dat wel direct
door de nationale overheid werd gefi
nancierd. Skwirowski is opgelucht
over de nieuwe situatie. Maar er moet
nog veel gebeuren om de gedenk
plaats op orde te krijgen, zegt Dariusz
Pawlos van de Stichting voor
Pools-Duitse Verzoening. Begin dit
jaar werd een wedstrijd uitgeschre
ven voor de bouw van een nieuwe ge
denkplaats, waarvoor de financiering
inmiddels rond is. „En er moet meer
gebeuren. De omliggende bossen
moeten worden overgenomen van
het Poolse Staatsbosbeheer. De spoor
lijn en het perron waar de gevange
nen aankwamen, zijn nog steeds in
Dariusz Pawlos van
de Stichting Pools-
Duitse Verzoening
reageren?
spectrum@depersdienst.nl
Het spoorwegsta
tion in Sobibór
lijkt een symbool
voor de verwaarlo
zing van het vernie
tigingskamp. foto
Reuters
gebruik bij de Poolse spoorwegen."
Daarin voorziet Pawlos geen proble
men omdat de Spoorwegen staatsei
gendom zijn. Moeilijker is het om
met de omwonenden een regeling te
treffen over vervangende huisvesting.
Er zijn bij Sobibór goedkope huurwo
ningen en ook het voormalige kan
toor van de kampcommandant is be
woond. „Die mensen moeten wel vol
doende gecompenseerd worden als ze
moeten verhuizen", zegt Pawlos.
Intussen probeert de stichting vanuit
meer landen financiële steun te krij
gen voor de gedenkplaats. Zelfs Duits
land is volgens Pawlos ondertussen
benaderd om bij te dragen. „Duits
land heeft altijd afstand gehouden,
ook omdat niemand het land ooit
heeft uitgenodigd om mee te doen."
Voor de archeologen is het vroegere
geldgebrek overigens een zegen. „In
Belzec hebben ze een enorme gedenk
plaats gebouwd, zonder eerst opgra
vingen te doen", zegt collega-
archeoloog Haimi. „Dat wat eventueel
nog over was uit de oorlog is daar
door volkomen weggevaagd. Dat gaat
hier niet gebeuren."
Maar er is ook onvrede bij de archeolo
gen over de plannen. Yoram Haimi:
„Het nieuwe museum staat gepland
op de open plek waar de gevangenen
zich uit moesten kleden. Die plek
moet je open laten, dat is de regel in
alle voormalige kampen, maar kenne
lijk niet hier."
