'Een verachtelijk wezen heeft deze wereld verlaten'
BUITENLAND 9
Jorge Videla
1925-2013
Hoogbejaarde Argentijnse ex-dictator
Jorge Videla overlijdt in zijn slaap in
gevangenis nabij Buenos Aires.
Videla heeft me de
omhelzingen van mijn
moeder ontnomen
ZATERDAG 18 MEI 2013
Dictator en beul, zonder spijt
door onze redactie buitenland
BUENOS AIRES - Jorge Videla (87),
de gisteren in zijn slaap overleden
ex-leider van de bloedige junta in
Argentinië, had tot aan het einde
van zijn dagen geen spijt van zijn
keiharde regime, dat naar schat
ting 15.000 tot 30.000 mensen het
leven kostte. Hij biechtte dat een
tiental jaar geleden op in vraagge
sprekken voor het boek De Dicta
tor. „Er bestaan geen vuile oorlo
gen", beweerde Videla. „Er be
staan slechts rechtvaardige en on
rechtvaardige oorlogen. Dit was
een oorlog van de geheime dien
sten, met alle gruwelijkheden die
daarbij horen." Videla erkende
dat hij alles wist van de misdaden
van zijn beruchte veiligheidsdien
sten. „Ik ben er zeker van dat er
door bepaalde afdelingen is ge
marteld. Als men een onderzoek
serieus neemt..."'
Het grootste deel van de slachtof
fers van het regime (1976-1981)
'verdween'. In de interviews zei
Videla dat hij zo'n groot aantal
mensen, 'laten we zeggen 5000'
toch moeilijk kon laten execute
ren. „Dat zou de Argentijnse sa
menleving nooit ondersteunen.
Er was geen andere oplossing,
daar waren wij het allen over
eens." Veel arrestanten werden bo
ven de Atlantische Oceaan uit
vliegtuigen gegooid.
Jorge Rafael Videla was de derde
van de vijf zoons van kolonel
Rafael Videla. De familie had aan
zien en macht in de provincie San
Luis, waar de Videla's altijd hoge
ambten hadden vervuld. Zijn
grootvader was gouverneur, een
verre voorvader was een strijder
in de Zuid-Amerikaanse onafhan
kelijkheidsstrijd aan het begin
van de 19e eeuw.
Jorge Videla kwam in 1976 aan de
macht door een militaire putsch.
Samen met de opperbevelhebbers
van marine en luchtmacht ver
dreef hij Isabel Peron, die een on
machtige en corrupte regering
leidde. De economische crisis in
wat eens een van de rijkste lan
den van de wereld was, had onge
kende vormen aangenomen.
Zwarte handel, smokkel en oplich
ting bij in- en uitvoer groeiden
snel. Met speculatie probeerde
het bedrijfsleven de inflatie te lijf
te gaan. Tegelijkertijd nam het po
litieke geweld van links én rechts
alleen maar toe. Bij zijn aantre
den beloofde Videla orde en ge
zag én de democratie te herstel
len. Daar kwam niets van terecht.
De repressie nam onder hem juist
toe. Parlement, vakbonden en po
litieke partijen werden ontbon
den. Daarna volgden de massale
arrestaties van 'van corruptie ver
dachte' peronistische functionaris
sen en vooral 'subversieve elemen
ten'. Daaronder werden revolutio
naire en progressieve bewegingen
verstaan. Videla wierp zich graag
op als beschermer van het katholi
cisme en westerse waarden tegen
diegenen die het daarop hadden
voorzien: 'de roden' en 'de joden'.
De belofte de economie weer op
de rails te zetten, kon zijn junta
niet nakomen. Als een kat in het
nauw koos de militaire raad voor
maatregelen die het land verder
isoleerden. De inflatie groeide tot
boven de 100 procent. Een deva
luatie van de nationale munt, de
peso, hielp evenmin en de stijgen
de werkloosheid stortte het land
in de economische afgrond.
In Nederland leidde de deelname
aan het WK voetbal van 1978 in
Argentinië tot veel discussie en
protesten tegen Videla. Cabaretier
Freek de Jonge en wijlen Bram
Vermeulen gingen voor in de ac
ties, maar kregen geen boycot
voor elkaar. Nederlandse bedrij
ven verdienden overigens goed in
het Argentinië van Videla. Prins
Bernhard was destijds de be
schermheer van de Neder
lands-Argentijnse handel.
Videla stond later - toen Argenti
nië weer een democratie was ge
worden - diverse malen terecht.
In 1985 kreeg hij levenslang we
gens het leiden van de militaire
terreur en persoonlijke betrokken
heid bij veertig moorden. Hij
werd veroordeeld wegens genoci
de. Vier jaar later schonk presi
dent Carlos Menem hem gratie,
maar in 2006 werd dat pardon ge
annuleerd omdat bleek dat er
voor genocide nooit een amnestie
regeling had bestaan.
Vorig jaar stond Videla opnieuw
dossier van de Argentijnse ex-dictator Jorge Videla, die in 1985 levenslang
Een ongedateerde archieffoto uit het
kreeg wegens genocide, foto EPA
voor de rechter wegens het ge
organiseerde stelen van baby's
van vermoorde dissidenten. Naar
schatting vierhonderd kinderen
van desaparecidos (verdwenen per
sonen) werden bij de arrestatie
van hun ouders - die later werden
vermoord - meegenomen. De kin
deren werden meestal aan kinder
loze echtparen weggegeven.
In 1981 eindigde het tijdperk-Vide-
la. De door veel Argentijnen ver
vloekte beul van een generatie
overleed op de dag van de verjaar
dag van koningin Maxima. Een
saillant toeval daar haar vader, Jor
ge Zorreguieta, goed bevriend
was met Videla en staatssecretaris
van Landbouw was tijdens diens
terreurbewind. Vader Zorreguieta
heeft altijd gezegd niets te weten
van duizenden moorden in die pe
riode. Nog steeds is Argentinië
niet bekomen van alle moorden,
martelingen en verdwijningen.
De Dwaze Moeders van de Plaza
de Mayo hebben vanaf 1977 weke
lijks gedemonstreerd om duide
lijkheid te krijgen over hun ver
dwenen familieleden. Voor de bui
tenwereld werden zij het meest
indringende symbool van het ver
driet van veel Argentijnen.
DEN HAAG - Minister van Buiten
landse Zaken Frans Timmermans
zegt niet te treuren om de dood
van de Argentijnse dictator Jorge
Videla.
Dat zei hij gistermiddag na afloop
van de ministerraad: „Ze zeggen
wel eens, over de doden niets dan
goeds, maar over deze dode heb
ik niets goeds te melden. De man
heeft vreselijke misdaden op zijn
geweten."
Premier Mark Rutte sloot zich tij
dens zijn persconferentie na de
ministerraad aan bij de woorden
van de minister.
Verder had Rutte niet de behoefte
iets over de oud-dictator te zeg
gen.
Juan Cabandié, een van de gesto
len baby's, vindt het spijtig dat Vi
dela belangrijke informatie over
kinderen die nog steeds worden
vermist, mee het graf in heeft ge
nomen. „Het was Videla die me
de omhelzingen van mijn moeder
en de adviezen van mijn vader
heeft ontnomen. Mijn enige
vreugde was dat Videla zijn laat
ste jaren heeft doorgebracht in
een gewone gevangenis."
Néstor Kirchner - die van 2003 tot
2007 president van Argentinië
was - verklaarde de amnestiewet
ten nietig, waardoor de junta-le
den konden worden berecht. Ca
bandié: „Ik was erg blij toen ik
hoorde dat Videla's ergste tijd be
gon met het aantreden van de re-
gering-Kirchner."
Juan Cabandié, gestolen baby
Estela de Carlotto, de leider van
de Grootmoeders van de Plaza de
Mayo die strijden voor het terug
vinden van gestolen baby's, was
opgelucht toen ze van Videla's
dood hoorde.
„Een verachtelijk wezen heeft de
wereld verlaten", zei ze. „Hij was
hier veroordeeld. Hoewel hij een
katholiek was, zal hij niet naar de
hemel gaan omdat, wat hij ook op
aarde heeft gezegd, God anders
zal oordelen. Er zijn goede en
slechte mensen, en dit was een
slecht mens."
Ricardo Gil Lavedra, die in 1985 in
het tribunaal zat dat moest oorde
len over de misdaden tijdens de
Vuile Oorlog, zegt dat Videla zal
worden herinnerd als een dictator
die dood heeft gezaaid in Argenti
nië. „De democratie heeft hem be
oordeeld en hem gelegenheid ge
geven zich te verdedigen. Die mo
gelijkheid heeft hij vele duizen
den mensen niet gegeven", zei
Gil Lavedra.
De Argentijnse radio meldde al
snel na het overlijden van Videla,
dat er spontane vreugdedemon
straties waren op het Plaza de
Mayo.
