VERDIEPING 13
'Landgrabbing' is
nodig om 'thuis'
voedselopstanden
te voorkomen.
VOEDSELZEKERHEID
WERELDWIJDE LANDROOF
1.240.000 ha.
in de Filipijnen
1.600.000 ha.
in Indonesië
1.300.000 ha.
in Madagaskar
80.400 ha.
in Ruskind
270.000 ha.
in Mongolië
7.000 ha.
CHINA
2.090.796 ha.
1.600 ha.
INDIA
10.117 ha.
in Sudan
378.000 ha.
in Sudan j
690.000 ha.
in Sudan 1
5.000m
in Cuba
V.A.E
12.500 ha.
4.046 ha.
in Uganda
300 ha.
in Tanzania
in Indonesië
Totale oppervlakte grond
gekocht door een land
in een ander land
JAPAN
324.262 ha.
Landen waar
is aaneekoch
216.862 ha.
in VS
ha. hectare
VAE. Verenigde
Arabische Emiraten
infographic DPd
bron Grain.org
100.000 ha.
in Brazilië
India bezit
43.000 ha.
21.000 ha.
5.700 ha.
in Nieuw-Zeeland
VRIJDAG 17 MEI 2013
Landjepikkers laten zich
door geen wet stoppen
door Bob van Huët
In de jaren negentig was geroofd
land een enkel stipje op de wereld
kaart. De laatste jaren breidde het
zich als een olievlek uit. 'Landgrab
bing' is de internationale term voor
de verkoop of langdurige verpach
ting van grote landbouwgebieden
aan buitenlandse pensioenfondsen, investe
ringsmaatschappijen en staten - meestal te
gen zeer lage prijzen.
Voornaamste kenmerken van landroof zijn
dat de rechten van de lokale bevolking wor
den genegeerd, hun bestaanszekerheid in
gevaar komt en hun voedselzekerheid
wordt bedreigd.
Er is wat aan het veranderen in de wereld
van landjepik, meldt GRAIN, een organisa
tie die kleine boeren en sociale gemeen
schappen ondersteunt in hun streven naar
onafhankelijke landbouw met respect voor
de biodiversiteit.
Een overzicht van GRAIN laat zien dat
grootschalige verkoop of verpachting van
landbouwgronden plaatsvindt in meer dan
zestig landen. Doelwitten van grondspecu-
lanten zijn Sudan, Kameroen, Madagaskar,
Brazilië, Pakistan, Laos, de Filipijnen en
vooral Indonesië, dat grootschalig produ
ceert voor het steenrijke Saudi-Arabië. On
dertussen wordt er ook in verschillende
landen gehoor gegeven aan de toenemende
boosheid onder uitgekochte boeren. Zo
heeft Brazilië nu plafonds opgelegd aan het
aantal hectare akkers dat in buitenlandse
handen mag komen.
Voor investeerders is de groeiende vraag
naar voedsel de motor achter de landhon-
ger. Die vraag ontstaat door de toename
van de wereldbevolking en de welvaart.
Opkopende landen vrezen dat de sterke
stijging van de voedselprijzen tot opstand
onder de eigen bevolking zal leiden. Vooral
China, Saudi-Arabië en Golfstaten als Qa
tar en de Verenigde Arabische Emiraten
zijn daar doodsbang voor, menen experts.
In Zuid-Amerika, waar India actief is, wor
den nu door meer landen grenzen getrok
ken. De Uruguayaanse regering debatteert
momenteel over de vraag of buitenlandse
investeerders niet helemaal moeten wor
den uitgesloten van het aankopen van gro
te landbouwgebieden.
In Afrika hebben Algerije, Benin, Congo,
Rwanda en Tanzania nu vergelijkbare be
perkingen vastgelegd in de wet of is wetge
ving in de maak. Dichter bij huis sluit Roe
menië de deur voor speculanten met een
wetsbepaling dat kopers van agrarische
gronden ook aantoonbaar actief moeten
zijn geweest in de landbouw. Inmiddels is
echter al een slordige 6 procent van de Roe
meense landbouwgrond ingepikt door de
buitenlandse 'agribusiness'.
Op hun beurt staan grote 'grabbers' als Chi
na ook niet stil. Een voorbeeld is de Chine
se voedselgigant Chongqing Grain Group.
Vanwege beperking van grondbezit door
buitenlanders, dreigde het moeilijk te wor
den ïoo.ooo hectare sojaplanten in Brazilië
aan te kopen. Via een omweg kregen de
Chinezen toch hun zin. Ze kochten name
lijk geen grond, maar het complete indus
triële complex dat de sojaproductie exploi
teert, met als voorwaarde dat China de ex
clusieve exportbestemming zou worden
van de oogst. De Brazilianen hielden hun
grond, maar lokale boeren waren verplicht
een groot deel van het jaar voor één afne
mer te werken.
Bij landgrabbing zijn arealen van 200.000
hectare geen uitzondering. Ter illustratie:
dat is zo'n 10 procent van het Nederlandse
landbouwareaal. Vaak wordt dit gebruikt
voor de teelt van graan, maïs, rijst, sojabo
nen, rietsuiker en palmolie. De meeste
grondstoffen zijn niet alleen geschikt voor
de voedingsmiddelenindustrie, maar kun
nen ook als biobrandstof worden gebruikt.
De Wereldbank schat dat sinds 2008 zo'n
56 miljoen hectare landbouwgrond in de
wereld in buitenlandse handen is geko
men.
De verwachting is dat landgrabbing de ko
mende jaren zal toenemen, ondanks
groeiende oppositie van landen om hun
gronden te beschermen. GRAIN consta
teert intussen nieuwe fenomenen als het
huren van grond voor 99 jaar door dezelfde
speculanten die niet meer mogen kopen.
In Brazilië en ook in Thailand hebben loka
le ondernemers joint ventures gesloten met
buitenlandse concerns.
