P
h i N D EX IJ K
R U S
J
VERDIEPING 11
STEEDS MEER ZELFDODINGEN
Hij heeft 't goedje
opgelepeld en ik
heb hem in mijn
armen gehouden
tot hij in slaap viel
DONDERDAG 16 MEI 2013
r
je ingenomen dat hij in China had besteld.
Zo simpel kan het dus. Je bestelt het via in
ternet en de postbode komt het thuisbren
gen zonder dat hij weet wat hij bij zich
draagt."
Linde wist van de aankoop. Ze was er zelfs
bij toen hij het een paar maanden later in
nam. „Pieter was op. Hij heeft vreselijk ge
leden onder die ziekte. Het was onvermij
delijk geworden."
Al een paar jaar had hij contact met stich
ting De Einder, een stichting die steun
geeft bij een zelf gekozen levenseinde.
„Met zijn counselor kon hij openlijk over
zijn doodswens praten." Dat het middel in
huis lag, gaf Pieter rust, weet Linde. „En
mij gaf het de zekerheid dat hij het op een
humane manier zou doen."
„Die bewuste avond in december belde hij.
Of ik wilde komen. We woonden al een
tijdje apart, want samen leven ging op het
laatst niet meer. Ook zijn counselor was er
bij. We hebben met zijn drieën koffie ge
dronken en gepraat. Pieter had tangomu-
ziek opgezet en kaarsen aangestoken. Alles
wat gezegd moest worden, is toen gezegd.
Ik heb het hem vergeven. Uit liefde. Ik
hield zo veel van hem en hij was zo ziek.
Hij heeft het goedje opgelepeld en ik heb
hem op bed in mijn armen gehouden tot
hij in slaap viel. Een kwartier later is Pieter
rustig in zijn slaap overleden."
Wat nu overblijft, is leegte en verdriet,
merkt Linde. „Ik heb dertig jaar geknokt
om hem er bij te houden. Het voelt nu
toch als een verloren strijd, een oneerlijke
strijd tegen een oneerlijke ziekte. Maar ik
kan wel verder met de kinderen. We hoe
ven niet meer bang te zijn voor het mo
ment dat het gaat gebeuren. Hem zien lij
den was vreselijk. Dus het is goed zo."
Even is ze stil. „Het moet goed zijn."
De emotionele dag na zijn zelfmoord, werd
Linde uitgebreid verhoord op het politiebu
reau. Ze laat de papieren zien die Pieter
vlak voor zijn dood invulde voor alle autori
teiten. Er staat in dat hij zelf de dood ver
koos en daar geen hulp bij kreeg, want dat
laatste is strafbaar in Nederland.
„Ik was totaal gevloerd na het verhoor",
herinnert Linde zich. „Maar de politieagen-
ten hebben mij hun respect betuigd over
hoe het is gegaan. De bewijzen waren er
dat Pieter het allemaal zelfheeft gedaan.
Maar het was nog beter geweest als we zijn
zelf geregisseerde zelfdoding hadden ge
filmd."
„Ik schrik iedere keer nog van het nieuws
als iemand zich aan een boom heeft opge
hangen of voor de trein is gesprongen. Het
kan ook anders. Dat heeft Pieter laten zien
en daarom vertel ik ook ons verhaal. Het
was goed dat hij zijn gedachtes over de
dood kon delen. Het feit dat er naar hem ge
luisterd werd ep hij geen eenzame strijd
heeft hoeven voeren, geeft mij en de kinde
ren rust. Nog steeds hebben we diep res
pect voor de keuze die hij heeft gemaakt.
We zijn trots op hem. Hij liet zien dat je
niet in pure paniek en een impulsieve bui
uit het leven hoeft te stappen. De verwar
ring die je dan achterlaat, is namelijk im
mens. Denk aan het onbegrip, de schuldge
voelens van de achterblijvers en mensen
die letterlijk en figuurlijk jouw puinhoop
hebben moeten opruimen. Zo hoeft het
niet te gaan. En ik ben Pieter dankbaar dat
ik er nu tot het laatst voor hem mocht
zijn."
Op verzoek van de geïnterviewde zijn de namen
en enkele herkenbare details in dit artikel veran
derd.
Volgens de meest recente cijfers
van het Centraal Bureau voor de
Statistiek (CBS) hebben in 2011
1.647 inwoners van Nederland een
einde aan hun leven gemaakt. Dat
waren er 47 meer dan een jaar eer
der. Het zelfdodingscijfer lag op 9,9
per 100.000 mensen. Dit aandeel
steeg voor het vierde jaar op rij en
kwam op het niveau van eind jaren
'90.
Zelfdoding komt, zegt het CBS, va
ker voor onder mannen en inwo
ners van grotere steden. Zeven op
de tien overledenen in 2011 waren
man (1.136 mannen versus 511
vrouwen). Bij zowel mannen als
vrouwen was bijna de helft tussen
de 40 en 60 jaar.
Uit internationale studies blijkt dat
zelfdoding te maken kan hebben
met economische recessie. In veel
andere landen is, volgens het CBS,
net als in Nederland het aantal zelf
dodingen sinds 2008 toegenomen.
In hoeverre deze samenhang ook
opgaat voor ons land is niet be
kend.
In bijna elke leeftijdsgroep blijkt op
hanging de meest gekozen vorm
van zelfdoding. Een overdosis medi
cijnen nemen en voor de trein sprin
gen komen bij mannen relatief vaak
voor. Er zijn geen officiële cijfers
over het aantal keer dat mensen
hulp krijgen bij zelfdoding.
Vorige maand werd de coöperatie
Laatste Wil opgericht. De club wil
een vuist maken in politiek Den
Haag om te lobbyen voor een 'waar
dige, autonome vorm van zelfdo
ding'. Het moet veel gemakkelijker
worden om een einde te maken aan
je leven. Zo moeten mensen vanaf
18 jaar een dodelijk, eenvoudig te
verkrijgen middel kunnen innemen
zonder tussenkomst van een arts of
hulpverlener.
De Laatste Wil vindt het 'raar' dat
mensen afhankelijk zijn van een
hulpverlener wanneer ze dood wil
len.
Laatste Wil gaat verder dan andere
organisaties, zoals Uit Vrije Wil.
Ook die vindt het criterium uit de
euthanasiewet, van ondraaglijk en
uitzichtloos lijden te strak. Uit Vrije
Wil pleit voor een wet die 70-plus-
sers, die levensmoe zijn, de kans
geeft een dodelijk middel in te ne
men. Dit middel moet dan worden
verstrekt door een stervenshulpver
lener.
De stichting Waardig Levenseinde
informeert over methoden van
euthanasie. Stichting De Einder or
ganiseert trainingen voor hulpverle
ners die mensen met een doods
wens (zullen gaan) begeleiden.
De Nederlandse Vereniging voor
een Vrijwillig Levenseinde geeft in
formatie over euthanasie, verstrekt
wilsverklaringen en doet onder
zoek.
