Het omroepbestel
gaat op de schop.
Dat kost niet
alleen banen, ook
in het programma
aanbod wordt
gesneden.
8 VERDIEPING
IZ Ir
door Saskia Wassenaar
illustratie Mark Reijntjens
In Hilversum is een kaalslag gaande.
De publieke omroep moet keihard
bezuinigen. Het aantal omroepen
gaat terug van 21 naar 8. Meer dan
tweehonderd voltijdbanen gaan
verloren; de ingehuurde krachten
nog daargelaten.
Dit komt vooral door de bezuiniging van
200 miljoen euro (op een budget van circa
900 miljoen) waarmee het kabinet-Rutte I
de publieke omroep om de oren sloeg. Rut-
te II wil nog eens 100 miljoen korten op de
mediabegroting. Een brug te ver, waarschu
wen omroepbazen. Als dit doorgaat, moet
zó fors worden ingegrepen in de program
mering, dat de basistaak van de publieke
omroep in het gedrang komt: 'het bedie
nen van de Nederlandse bevolking in de
breedte'.
Dat de publieke omroep het met die 200
miljoen minder moet doen, staat vast. Bei
de Kamers hebben ermee ingestemd. Dit
betekent in elk geval bezuinigingen op de
Wereldomroep en op Het Muziekcentrum
van de Omroep, waaronder het Metropole
Orkest. Verreweg het meeste geld, 125 mil
joen euro, komt van de omroepen zelf, die
voor een enorme efficiencyslag staan.
De publieke omroep mag namelijk per 1 ja
nuari 2016 nog maar bestaan uit maximaal
acht omroepverenigingen. Taakomroepen
NOS en NTR blijven bestaan en nemen
twee plaatsen in beslag. De NOS heeft de
wettelijke taak om programma's over
nieuws en sport te brengen, de NTR om
programma's te maken over minderheden,
kunst, cultuur en educatie.
De omroepen mochten zelf een voorstel
formuleren voor de invulling van de ande
re zes plaatsen. Na anderhalfjaar soebat
ten, legden zij staatssecretaris Sander Dek
ker van Mediazaken het zogenoemde
3-3-2-model voor. Dit bestaat uit drie fusie-
omroepen (KRO en NCRV; VARA en
BNN; AVRO en TROS), drie zelfstandige
clubs (EO, MAX, VPRO) en de twee taak
omroepen. Het kabinet neemt dit over.
Pijnpunt is het toelaten van nieuwe omroe
pen. Neem Powned en WNL. Die hebben
nu de status van aspirant-omroep. Ze kun
nen in het bestel blijven, onder voorwaar
de dat ze in 2014 minimaal 150.000 leden
hebben én hun 'toegevoegde waarde' heb
ben bewezen. Ze mogen echter niet als zelf
standige omroep verder gaan in het publie
ke bestel, want dat mag uit niet meer dan
acht omroepen bestaan. Ze moeten dan
meteen fuseren met een van de bestaande
omroepverenigingen.
Als de extra bezuiniging van 100 miljoen
ook nog doorgaat, betekent dit per 2016
minder geld voor de regionale omroepen,
het opheffen van de kleine, op religieuze
leest geschoeide omroepen en van het Me-
diafonds. Hiermee is 55 miljoen euro ge
moeid. De resterende 45 miljoen gaat recht
streeks ten koste van de programmering.
Bestuursvoorzitter Henk Hagoort van de
overkoepelende NPO (Nederlandse Publie
ke Omroep) heeft al aangekondigd dat jour
nalistieke programma's, Nederlandstalig
drama en documentaires, kinderprogram
ma's, kennis, cultuur en evenementen voor
rang krijgen. Vooral sport, human interest
en amusement sneuvelen, al is het niet zo
dat de publieke omroep hier straks niets
meer doet aan. En of bijvoorbeeld program
ma's als Man bijt hond en Maestro tot amu
sement of cultuur gerekend moeten wor
den, is voer voor discussie. Maar duidelijk
is dat hier de klappen vallen. Vermaak
wordt overwegend het domein van com
merciële partijen als RTL en SBS.
Sport blijft natuurlijk onderdeel van de op
dracht van taakomroep NOS. Maar het pro
gramma-aanbod op het vlak van human in
terest en amusement zal veel minder
breed, minder gevarieerd worden. En door
dat een experimenteel programma dat niet
meteen scoort, niet de kans krijgt om te
groeien, zal het aanbod minder vernieu
wend zijn. In ruil hiervoor geeft Nederland
per hoofd van de bevolking in 2017 nog
geen 40 euro uit aan de publieke omroep,
tegen een dikke 50 nu. De Tweede Kamer
praat binnenkort over de vraag of dit de
kant is die het omroepbestel op moet.
