Fietszwaan
Q
14 REIZEN
COLOFON
ALTIJD ONDERWEG
Derk Bolt
Ver weggestopt in het verre en koude noorden van Canada liggen de plaatsjes
Inuvik en Tuktoyaktuk, in de zomer gescheiden door een enorme delta en in de
winterverbonden door de zogenaamde Ice Roads. Op Aboriginal Day komen alle
inwoners samen en vieren de langste dag van het jaar.
eindredactie Marcha van Schijndel
reizen@depersdienst.nl
vormgeving Erna van Eerdewijk
advertentieverkoop Wegener Media Nationale Verkoop
verkoop.dagbladen@wegener.nl
Ik had Praag al een paar keer
bezocht, maar steeds in de
winter. Bittere kou en gure
wind maakten genieten vrij
wel onmogelijk. Het veelge
roemde uitgaansleven in de stad
ging aan mij voorbij. Wie buiten
kwam, wilde terstond weer naar
binnen, flaneren was er niet bij.
Nu is het eindelijk anders. De zon
schijnt, het is 25 graden en het uit
zicht vanaf de hooggelegen
burcht waar de kathedraal staat te
pronken, is betoverend. Praag is
een romantische stad. Op een ter
ras met prachtig uitzicht zitten
twee pasgetrouwden aan de
champagne. Het zijn Amerikanen.
In het zonnetje genieten ze van
de mooiste dag van hun leven.
Passanten feliciteren het koppel,
steken duimen op en wensen hen
veel geluk. Ja, alles is goed in
Praag.
Via de Karlsbrücke loop je ont
spannen de stad in. Nou ja, als je
niet struikelt over een van de mil
joen anderen die ook over de
oude toegang tot het centrum
slenteren. De brug overspant de ri
vier die door het hart van Praag
meandert, de Moldau. Vanaf een
terras aan het water kijk ik naar
de ondergaande zon. Ook al weer
zo romantisch.
De rivier heeft, zo te zien een op
vallend groot verval. Om de
500 meter is er een klein, schijn
baar kunstmatig watervalletje
waarna het water ineens een stuk
je lager staat. Een soort water
drempels. Daardoor is een rond
vaart over de Moldau, die door ve
len wordt aangeboden, eigenlijk
een lachertje. Verder dan een paar
Heavy metal in
arctisch Canada
door Jaap van Splunter
Ze moet er nog steeds om la
chen als ze het ongeloof op
het gezicht van de bezoeker
ziet. Eileen is gids in het nog
geen duizend inwoners tel
lende plaatsje Hiktoyaktuk.
Het dorpje ligt zo'n 400 kilo
meter boven de poolcirkel in arctisch Cana
da. „Hier trad in september 1995 de wereld
beroemde heavymetalband Metallica op",
zegt de gids bloedserieus, terwijl ze naar
een verlaten plek op de toendra wijst. Hik,
zoals de lokale bewoners hun woonplaats
noemen, was voor een dag wereldnieuws.
Het was niet zo dat Metallica zomaar
kwam om een optreden te geven. Het con
cert was onderdeel van een campagne van
een Canadese bierbrouwerij, die ermee een
nieuw ijskoud biertje wilde promoten. Kos
ten nog moeite werden gespaard en vijf
honderd prijswinnaars van uit het hele
land werden gratis ingevlogen.
Na het concert leek de rust te zijn weerge
keerd, maar in 2008 was er weer reuring in
de koude deel van de wereld. Een jaargang
van de realitysoap Ice road truckers werd
hier opgenomen. Ook op de Nederlandse
tv waren de avonturen te volgen van stoere
chauffeurs die met gigantische ladingen op
hun trucks over bevroren rivieren tussen
onder meer Tuk en Inuvik pendelden.
Vriezen kan het hier. Het poolijs omarmt
de plaats voor het grootste deel van het
jaar. In de zomer trekt het ijs zich voor een
maand of vier even terug en kleurt de toen
dra zowaar groen.
Voor architectuurprijzen hoef je Tuk niet
te bezoeken. De gekleurde huisjes lijken
willekeurig over de toendra te zijn uitge
strooid. Drie vervallen kerkjes, een super
markt annex benzinepomp en een piep
klein overdekt zwembad completeren het
geheel. De grootste bezienswaardigheid
van Tuk ligt dan ook onder de grond. Via
een spekgladde ladder daal je af naar een
10 meter diepe opslagruimte. Door de per
mafrost is het er ijskoud. De opslag is niet
meer in gebruik. „Nee, iedereen heeft te
genwoordig een vriezer in huis. Net zoals
elektriciteit, water en internet", verklaart
Eileen. Ondanks al deze moderne geneug
ten van het leven is er niet zoveel veran
derd in het dorp. Visserij is nog steeds de
belangrijkste inkomstenbron, alhoewel
ook de vondst van gas en olie in de Beau-
fortzee belangrijk is geweest. In de Koude
Oorlog stond er nog wel een groot radarsta
tion, maar na het vallen van het IJzeren
Gordijn is dat nu verlaten en vervallen.
De volgende plek die ik in deze koude re
gio ga bezoeken, is Inuvik. Je kunt er over
de weg heen, maar dat is een waar avon
tuur. Hissen het goudzoekerstadje Dawson
City in Yukon en Inuvik in de Northwest
Territories loopt een 750 kilometer lange
weg, die op de permafrost is neergelegd.
Deze weg heet Dempster Highway. Onder
weg zie je twee nederzettingen en een ben
zinepomp annex camping/hotel. Voor de
rest is dit het grote niets. Het landschap va
rieert van saai tot spectaculair en tegenlig
gers zijn op één hand te tellen. Halverwege
passeer je de poolgrens en is het ook in
naam duidelijk: dit is het Arctisch gebied.
Ik neem liever het vliegtuig. Van Hik is het
een uurtje vliegen naar Inuvik, min of
meer het (service)centrum voor een
enorm gebied. In vogelvlucht is de enorme
Mackenzie-/Beaufortdelta goed zichtbaar.
Inuvik ligt aan de monding van de Macken-
zierivier en lijkt te worden opgeslorpt door
het water, wat ook soms daadwerkelijk
dreigt te gebeuren. Inuvik is voor Arctische
begrippen een grote plaats. Naast 3.500 in
woners bevinden zich hier een ziekenhuis,
de nodige overheidsgebouwen, supermark
ten, winkels en verschillende hotels. De
enige bezienswaardigheid van betekenis is
de fraaie iglokerk. Voor de rest is het een
nederzetting zonder fratsen, vooral de
mensen maken de plaats.
Aboriginal Day is bij uitstek de tijd om de
lokale bevolking te ontmoeten. Bij de term
Aboriginals denk je al snel aan de oorspron
kelijke bewoners van Australië, maar feite
lijk is het een verzamelnaam voor bevol
kingsgroepen over de hele wereld. In arc
tisch Canada worden de oorspronkelijke be
woners ook wel Eskimo, Inuit of First Na
tion genoemd. Maar in Inuvik heet de feest
dag niet voor niets Aboriginal Day.
Op de langste dag van het jaar komen de
bewoners van Inuvik en (verre) omgeving
bij elkaar. Er is veel aandacht voor sport en
cultuur. Zo worden diverse lokale sporten
beoefend die onbekend zijn bij het grote
publiek. „Dit is een goede manier voor de
jeugd om zich fysiek te sterken voor een le
ven in deze omgeving", legt Jane uit. Deze
Nederlandse woont al vele jaren in Canada
en is maar wat blij dat ze weer eens wat in
haar moedertaal kan praten.
1
Van links
naar rechts:
Gids Eileen
daalt af naar
de ijskoude
voorraadkel-
der in de per
mafrost.
De fraaie
Mackenzie-/
Beaufortdel-
ta in vogel
vlucht.
Spectaculaire
dansen tij
dens Aborigi
nal Day.
foto's Jaap
van Splunter
In dit soort kleine gemeenschappen kent
iedereen elkaar. Daarom kan Jane drempels
slechten die voor bezoekers soms onoverko
melijk zijn. Zo woon ik een repetitie bij
van de Inuvik Drummers and Dancers. Er
wordt gezongen en gedanst met veel ple
zier, maar ook met een duidelijk serieuze
ondertoon. Door het gebrek aan een schrift
vormden zang en dans een belangrijk me
dium om de cultuur van generatie op gene
ratie door te geven. Het is mooi om te zien
hoe de fascinerende Aboriginalcultuur
wordt gebeiteld in het hier en nu. De
21e eeuw mag dan ook in Inuvik zijn intre
de gedaan hebben, de eeuwenoude cultuur
wordt evengoed springlevend gehouden
door de locals. En zo hoort het ook.
reageren?
reizen@depersdienst.nl
