32 ZEELAND
OVERZICHTSTENTOONSTELLING
De Zeeuwse beeldhouwer,
tekenleraar en houtsnijder Pieter
Puype (1874-1942) was letterlijk
beeldbepalend voor Apeldoorn. Het
CODA Museum eert de kunstenaar
met een overzichtstentoonstelling.
Nieuw licht op
Pieter Puype
door David Levie
APELDOORN - Een conservator van Het Loo, die (me
de) een expositie bepleit én samenstelt voor CODA
Museum. Kunsthistoricus Paul Rem vindt het niets
bijzonders. Zijn werk voor Paleis Het Loo heeft er
niet onder geleden en de verhoudingen tussen Loo
en CODA zijn van dien aard dat deze twee musea
elkaar als het even kan de bal toespelen en een plek
je onder de zon gunnen.
Pieter Puype is voor Rem niet nieuw. Een jaar of
tien geleden boog hij zich samen met zijn echtge
note, de kunsthistorica Geertje Waanders, al eens
over Apeldoorns bekendste beeldhouwer, die later
opdrachten zou krijgen van de Oranjes en dankzij
burgemeester Henri T\itein Nolthenius in Apel
doorn een carrière kon maken.
„Tbtein Nolthenius, die eerder burgemeester van
Vlissingen was, kende de jonge, getalenteerde
Puype uit Zeeland", vertelt Rem. „Hij zag wat in de
ze kunstenaar en hij zorgde er voor dat hij aan ver
schillende toonaangevende kunstacademies in Am
sterdam kon studeren.
Eenmaal burgemeester van Apeldoorn haalde Hi-
tein Nolthenius Puype naar zijn nieuwe stand
plaats, want er was werk aan de winkel. Grafmonu
menten voor bekende Apeldoorners, herdenkings-
banken, borstbeelden van jubilerende 'captains of
industry', monumenten ter ere van het Oranjehuis;
het waren zichtbare tekenen van een jonge stad
van allure en met prestige. En Tlitein Nolthenius
zag dat Puype de aangewezen man was om aan die
stads-glorie vorm te geven."
In de ogen van Rem had Tutein Nolthenius aan
Puype een goede. „In Amsterdam had hij in de klas
sieke, i9de-eeuwse trant zijn opleiding gehad aan
de beste academies. Zo wist hij precies waaraan
een officieel portret moest voldoen. Vaak beeldde
hij mensen af van de zijkant (en profil) en niet zel
den werd de kop in een medaillon geplaatst, zoals
op een antiek muntstuk of bij een heersersportret
uit de klassieke oudheid. Dat blijkt al bij Puype's
eerste opdracht van Tutein Nolthenius: de portret
ten van koning Willem III en koningin Emma voor
de Naald voor Het Loo. Het zijn echte vorsten-por-
tretten."
„Als eerste gemeente in Nederland werd in Apel
doorn een monument voor koning Willem I ge
plaatst", vervolgt Paul Rem. „Dit jaar herdenken
wij 200 jaar koninkrijk. Precies honderd jaar
geleden, in 1913, herdachten wij een eeuw bevrij
ding van de Fransen. Reden om de eerste Oran
je-koning, die zoveel voor Apeldoorn heeft bete-
Puype's eerste opdracht in Apeldoorn: de portretten van koning Willem III en koningin Emma voor de Naald voor het Loo.
