6
De strijd van vrouwengroep Femen is een goede, maar de
woeste middelen schieten hun doel voorbij. Femen neemt
onderdrukte vrouwen te weinig serieus en kijkt al even
zeer op hen neer als repressieve mannen dat doen.
12 SPECTRUM
44
opinie
Waarom je
lichaam
inzetten als
je iets veel
krachtigers
hebt als
argumenten
Verplicht naakt is
de nieuwe boerka
door Hassnae Bouazza
Hassnae
Bouazza (1973)
is journaliste,
schrijfster, co
lumniste, ver
taalster en pro
grammamaker.
Bouazza stu
deerde Engelse
taal en litera
tuur aan de Uni
versiteit
Utrecht. Ze is
geboren in Ma
rokko.
M
ijn
lichaam
behoort
mij toe
en is niet
de bron
van ander
mans eer.' Met een Facebook-foto van
die tekst op haar ontblote bovenli
chaam raakte de Hinesische Amina Ty
ler de kern van het probleem dat vrou
wen over de hele wereld ervaren: het
idee van de vrouw als aanstichter van
zonde, als bezitter van een zondig
lichaam, maar ook van een lichaam
waar mannen ongebreideld over kun
nen beschikken of er hun eer aan op
kunnen hangen.
In de Arabische wereld zijn vrouwen
in een constante strijd verwikkeld
voor hun recht op lichamelijke integri
teit. De jonge Egyptisch Aliaa el Mah-
dy plaatste eind 2011 een naaktfoto
van zichzelf op haar blog en een golf
van agressie was het gevolg: het vrou
wenlichaam is voor veel radicalen iets
aanstootgevends wat het slechtste in
hen naar boven haalt.
Typisch voorbeeld is het verhaal van
twee Egyptische activistes die vertel
den dat ze door omstanders worden
ontzet als ze op straat worden be
roofd, maar dat omstanders proberen
de boel te sussen als ze worden aange
rand. Want niemand wil de agressor
zijn toekomst ontnemen. Alsof het
vrouwenlichaam minder waard is dan
het handtasje.
De abominabele positie van vrouwen
in India haalde het wereldnieuws na
de fatale verkrachting van een 23-jari-
ge Indiase studente door zes mannen.
De schokkende gebeurtenis legde het
gevecht bloot dat vrouwen voeren om
veilig te zijn in een land waar het ge
weld zich zelfs tegen meisjesfoetus
sen richt. De enorme ophef dwong de
Indiase autoriteiten in actie te komen
en de daders te vervolgen. Het taboe
rond seksuele agressie tegen vrouwen
was daarmee doorbroken: de veront
waardiging en de afkeuring zijn nu
veel luider en vaker te horen, zoals re
cent bij de verkrachting van een kleu
ter (die daaraan overleed) door India
se mannen.
In deze broodnodige strijd tegen de
vrouwenonderdrukking profileert de
van oorsprong Oekraïense groep Fe
men zich met ontbloot bovenlijf. 'Sex-
tremisme' noemt Femen deze manier
van actievoeren. Steeds vaker zie je de
vrije borsten voorbij komen, of dat nu
tijdens een bezoek van de Russische
president Poetin is, als steunbetui
ging aan de TXmesische Amina of in
protest tegen homofobie door de ka
tholieke kerk.
De methode van Femen heeft onder
Arabische en islamitische feministes
tot discussie geleid. Veel feministes
vinden het abject dat de naaktprotes-
teerders bedreigd worden en voor
hun leven moeten vrezen, maar tege
lijkertijd plaatsen ze kanttekeningen:
waarom je lichaam inzetten als je iets
veel krachtigers hebt als je stem en ar
gumenten?
Niet dat het bloot protest een modern
fenomeen is. De dames van Femen
noemen het het nieuwe feminisme,
maar de Syrische kunstenares Hala el
Faisal demonstreerde in 2005 al naakt
in New York tegen de oorlog in Irak.
Datzelfde jaar werd in Californië
Breasts Not Bombs opgericht: een
groep dames en heren (Dicks not
Deathdie ook bloot - en in heel wat
minder strakke lijven dan de goedge
vormde dames van Femen - tegen de
oorlog demonstreerden.
Maar ook zij vonden het wiel niet uit:
het Afrikaanse continent kent een lan
ge geschiedenis van vrouwen die hun
blote lichaam inzetten als protestmid
del; het bekendste protest is de op
stand van Nigeriaanse vrouwen in
1929. Bloot protest is zo oud als de
mensheid.
Het verschil met Breast not Bombs en
de Afrikaanse protesten is dat Femen
veel meer media-aandacht genereert
en aanzienlijk agressiever te werk
gaat. De vraag is of die agressieve over-
rompeltechniek wel werkt als je te ma
ken hebt met mensen die zeifin alle
redelijkheid bereid lijken te zijn tot
debat. Zoals onlangs in Brussel, waar
de Femen-dames gefotografeerd wer
den toen ze woest schreeuwend een
stoïcijns biddende geestelijke belaag
den.
Vele malen sympathieker is de vreed
zame shocktherapie van Aliaa el Mah-
dy en Amina Tyler: de simpele con
frontatie met hun blote lichaam legt
de verknipte seksuele moraal in hun
samenlevingen bloot en zet aan tot de
bat.
Feministes uit India en de Arabische
landen zijn potentiële partners die je
aan je wilt binden als je daadwerke
lijk de vrouwenzaak wilt helpen. Daar
bij moet je ervoor waken dat jouw me
thode en je eigen overtuiging belang
rijker worden dan het doel dat je zegt
te dienen: de vrijheid voor vrouwen.
Dat laatste zie je sterk in het debat
rond Femen: critici worden weggezet
als 'zuur links', en vrouwen die hun
sluier liever aanhouden, worden tot te
genstanders gebombardeerd. Dat uit-
illustratie Censuur
