Het traditionele aardewerk van Koninklijke Tichelaar
gaat volgende week met hoge kortingen de deur uit.
De blauwe, handgeschilderde tegels en serviezen zijn
daarna alleen nog op bestelling te krijgen.
6 SPECTRUM
Cultured
erfgoed in de
uitverkoop
door Lilian Dominicus
Bij Koninklijke Tiche
laar in Makkum rin
kelt de telefoon de
laatste weken aan één
stuk door. Uit bin
nen- en buitenland
wordt geïnformeerd
naar de laatste stukken uit de traditio
nele collectie die gedurende het He-
melvaartsweekeinde met kortingen
van 50 tot 70 procent de deur uit
gaan. Het is voor velen de laatste kans
om op een voordelige manier in het
bezit te komen van een stuk Neder
lands cultureel erfgoed.
Het is gedaan met de productie en ver
koop van dit handbeschilderde aarde
werk. Wie het na volgende week nog
wil hebben, kan alleen op bestelling
iets laten maken tegen een prijs die
naar verwachting circa 10 procent ho
ger zal liggen dan de huidige. Maar di
recteur Jan Tichelaar denkt niet dat de
vraag heel groot zal zijn. „Het publiek
dat van dit soort aardewerk houdt,
vindt het te duur. Er was een tijd dat
in de grotere steden altijd wel een
winkel met glas- en porseleinproduc
ten was te vinden. Maar bedrijven als
Wedgwood, Rosenthal, Aria en Ville-
roy Boch zijn al drie keer over de
kop gegaan. Vroeger besteedde men
meer aandacht aan duurzame produc
ten, de tijd dat mensen spaarden voor
een uitzet is echter voorbij."
De blauwe, handbeschilderde gedenk
borden die werknemers van bedrij
ven als Philips cadeau kregen bij een
jubileum bestaan amper meer. „Geld
wordt anders uitgegeven. Nu krijgen
mensen liever een tegoedbon om uit
eten te gaan en te vieren dat ze zoveel
jaar bij hun baas zijn."
De aloude collectie van Tichelaar ver
dwijnt, zo ook de 1.200 vierkante me
ter grote winkel annex lunchroom.
De oude aardewerkfabriek aan de
Uirfmarkt, met de twee karakteristie
ke, hoge bedrijfsgebouwen opgetrok
ken uit Friese gele steen en zadelda
ken, wordt verlaten. Makkum verliest
zo een toeristische trekpleister, maar
Jan Tichelaar kan er niet om treuren.
„Toeristen zijn nooit een doelgroep
voor ons geweest. Die willen geen
300 euro uitgeven aan een bord, hoog
uit 30. Soms lopen hier Chinese toeris
ten rond die dan als souvenir een
beeldje mee naar huis nemen van een
zoenende Ot en Sien. Op de onder
kant een stempeltje met de tekst: 'Ma
de in China'. Zo zinloos."
Voor de huidige directeur - Jan Tiche
laar is al van de dertiende generatie
die aan het roer van de onderneming
staat - betekent de ommezwaai, on
danks de sluiting van de oude fabriek,
een welkom nieuw hoofdstuk in de
geschiedenis van het Friese familiebe
drijf uit 1640. De productie van de he
dendaagse collectie gedecoreerd ser
vies en tegels blijft voortbestaan,
maar dan op een andere locatie. Ver
koop aan particulieren verloopt
voortaan uitsluitend via internet.
„We kunnen veel, maar we zijn ge
woon niet zo goed in verkoop. Dat be
steden we uit aan Thomas Eyck. Die
heeft de verkooprechten." Eyck is uit
gever en distributeur van exclusieve
hedendaagse vormgevingsproducten.
Zeker vijftien jaar geleden zag Tiche
laar zich al geconfronteerd met de
vraag hoe het verder moest. „Voor mij
stond toen en staat nog steeds één
ding vast: ik wil de kunstnijverheid
voor Nederland behouden. Het vak
manschap, de kennis van het am
bacht, het product zelf: dat is allemaal
té belangrijk om verloren te laten
gaan. Het barst van de creatieve gees
ten, maar vakmanschap is zeldzaam
geworden. Tingieters, houtbewerkers,
glasblazers: ze bestaan niet meer."
Concessies doen aan de kwaliteit van
het materiaal, daar kan evenmin spra
ke van zijn. Waar concurrent De Por-
celeyne Fles enkele jaren geleden on
der invloed van een veranderende
markt koos voor de inkoop van goed
kopere grondstoffen uit het buiten
land, blijft de fabriek in Makkum het
aardewerk bakken met klei van Neder
landse bodem. Het mooiste voorbeeld
daarvan is misschien wel het potten
bakkersservies dat is ontworpen door
Atelier NL in 2009. De serie is verkrijg
baar in zes uitvoeringen; de kleur
wordt bepaald door de chemische sa
menstelling van de klei. Zo zijn de ro
buuste koppen, borden en schalen
Een aantal van de karakteristiek
beschilde aardewerken tegels.
