Vrienden
rouwen,
verdachten in
de politiek
66 Aan Duitse zijde begreep
men ook niet waarom
Nederland zich ineens
terugtrok
VERDIEPING 9
AANSLAGEN WAREN VERGELDING VOOR LIQUIDATIE IRA-ACTIVISTEN
ZATERDAG 27 APRIL 2013
gegaan en heb een verklaring afgelegd."
Had de zaak meer kans gemaakt als McGe-
ough en Hanratty aan de Nederlandse zij
de van de grens opgepakt waren? „Dan had
den we juist een groot probleem gehad.
Echt waar. Ze zouden waarschijnlijk nooit
vervolgd zijn. Zie het zo: is het verstandig
om als Nederland vandaag de dag buiten
heterdaad een vermoedelijke al-Qaeda-ter-
rorist op te pakken en een zaak te begin
nen? Of roep je dan alleen maar meer ellen
de over je af?", zegt Kuppens, die uiteinde
lijk wel vrede heeft met het besluit van Jus
titie. Vooral ook omdat tussen Duitsland
en Noord-Ierland later ook 'koehandel' be
dreven is. McGeough en Hanratty werden
in Düsseldorf vrijgesproken van de zwaar
ste aantijgingen - het plegen van aansla
gen- maar uiteindelijk wel uitgeleverd.
Groot-Brittannië had veel zwaardere aan
klachten tegen beide IRA-verdachten lig
gen, inclusief'lidmaatschap van een crimi
nele organisatie'.
Het voormalige hoofd recherche bestrijdt
dat alle werk voor niets is geweest. „We
hebben het onderste uit de kan gehaald.
Het heeft ons een schat aan informatie
over de IRA-cellen in Nederland en het
grensgebied opgeleverd." Daardoor zijn
nieuwe terroristische aanslagen voorko
men, is zijn overtuiging.
„De IRA ging steeds meer fouten maken."
De oud-politieman verwijst daarbij naar
de 'mislukte' aanslagen in 1990, waarbij on
schuldige burgers omkwamen: een zes
maanden oude baby in Duitsland en twee
Australische toeristen in Roermond. „Die
fouten kwamen voort uit het feit dat de
IRA zich opgejaagd voelde. Wij wisten wel
ke cellen er waren en wie daarin zaten. We
volgden alle activiteiten, hadden ze in het
vizier maar wie wat precies ging doen was
onduidelijk."
De tol voor die fouten van de IRA was
hoog, erkent Kuppens. „Maar na die blun
ders besloot de IRA wel om zich terug te
trekken. De beeldvorming had zich tegen
hen gekeerd."
1 mei 1988: de met kogels doorzeefde auto
waarin drie Britse militairen hun roes uitslie
pen na een avondje stappen in Roermond.
Een van de inzittenden, lan Shinner, was op
slag dood. Zijn twee dienstmaten raakten
zwaargewond. Een uur na de aanslag ont
plofte in Nieuw Bergen, op 60 kilometer af
stand, een auto waarin eveneens Britse mili
tairen zaten, archieffoto Jeroen Kuit
Een totale schok. Aangevallen in veilig ge
bied op een moment dat ze niet op hun hoe
de waren. Zo voelden de aanslagen van
1988 voor de betrokken Britse militairen.
Toen ze dienden in Noord-Ierland, in het
hart van het Ierse conflict, hielden ze reke
ning met zo'n aanslag. Maar in Nederland?
„Ik herinner me die dag goed, we waren ge
schokt dat dit in Holland kon gebeuren",
zegt Glen Beavis, die eerst in Noord-Ier
land diende en in '88 bij het ie Squadron
van de Royal Air Force (RAF) op de basis
Laarbuch in Duitsland werkte. Hij diende
er met John Baxter en John Millar Reid, de
soldaten die omkwamen in Nieuw-Bergen.
Een verlies dat de Britten blijven herden
ken. Op zaterdag 4 mei verzamelt een
groep (voormalige) militairen zich bij het
raadhuis in Nieuw-Bergen om bij de aan
slag stil te staan. Na 25 jaar zijn de herinne
ringen nog vers. Zo vers dat Andy Kelly, de
soldaat die in de auto zat bij Baxter en
Reid maar de aanslag overleefde, niet met
de pers wil praten. „Het is een erg emotio
nele tijd voor hem", meldt Beavis, die de
herdenking heeft opgezet. „Ook ik en ande
ren willen niet ingaan op details over die
dag, uit respect voor John en Millar."
Waar de nabestaanden rouwen, blijven de
IRA-leden die van de aanslagen werden
verdacht onverminderd strijdbaar. De twee
hebben een roemruchte carrière in de IRA
gehad. Gerry McGeough (30 jaar in 1988) is
nu politicus in Noord-Ierland en wil on
danks herhaalde verzoeken van deze krant
niet ingaan op vragen. „Gerry is nog ver
wikkeld in rechtszaken en kan geen com
mentaar geven", aldus de voormalige cam
pagneleidster van FreeGerry.com.
McGeough werd na drie jaar cel in Duits
land uitgeleverd aan Amerika, zat daar ook
drie jaar vast en werd toen uitgezet naar
Ierland. Hij ging in de Noord-Ierse poli
tiek, maar werd in 2007 na het tellen van
de stemmen opgepakt en voor een oude
schietpartij tot 20 jaar veroordeeld. Begin
dit jaar kwam hij weer vrij, op basis van
een amnestieregeling. De conservatieve ka
tholiek is nog steeds fel gekant tegen de
Britse aanwezigheid in Noord-Ierland.
Gerry Hanratty (29 jaar in 1988) zat drie
jaar vast in Duitsland, werd uitgeleverd
aan Engeland en zat ook daar drie jaar opge
sloten. In '96 werd hij weer opgepakt: voor
het organiseren van een bommencampag-
ne in Londen en Manchester waarbij twee
doden en honderden gewonden vielen. Hij
kreeg 25 jaar cel, maar kwam na het Ierse
vredesakkoord in 1998 vrij. In 2004 kwam
hij weer in opspraak: hij mishandelde een
afvallig lid van Sinn Fein, de politieke tak
van de IRA. In een interview zei hij ooit:
„Het spijt me dat er mensen hebben gele
den, maar er was geen alternatief."
Achter schouwburg De Oranjerie in Roer
mond schieten leden van het Ierse Republi
keinse Leger IRA op 1 mei 1988, om 01.00
uur met een automatisch geweer op een
daar geparkeerde Britse auto. Daarbij komt
lan Shinner (20 jaar, militair bij de Royal Air
Force) om het leven, zijn dienstmaten lan Le
wis (19) en Richard Garth (22) raken ge
wond. De drie waren gelegerd in Duitsland.
Een uur later ontploft een bom onder een
Britse Ford Escort aan de Raadhuisstraat in
Nieuw Bergen. RAF-militairen John Millar
Reid en John Baxter komen om het leven.
Hun collega Andy Kelly raakt zwaargewond.
Daags erna eist de IRA de aanslagen op. Ze
golden als wraak voor drie IRA-activisten die
eerder in Gibraltar zijn geliquideerd.
In augustus worden Gerard Hanratty en Ger
ry McGeough aangehouden. In hun koffer
bak ligt het moordwapen dat in Roermond
is gebruikt De twee zitten enkele jaren vast
in Duitsland en worden daarna uitgeleverd.
Op 27 mei 1990 pleegt de IRA weer een aan
slag in Roermond, vier Australische toeristen
worden aangezien voor Britten en onder
vuur genomen. Twee van hen overlijden.
Terwijl achter de schermen al over een vre
desakkoord in Noord-Ierland wordt onder
handeld, moeten de verdachten van de aan
slagen in 1990 zich wél voor de Nederlandse
rechter verantwoorden. Ze worden vrijge
sproken wegens gebrek aan bewijs.
Dit tot grote frustratie en verbazing van de
politiemensen die dag in, dag uit bezig zijn
geweest met de Limburgse IRA-aanslagen,
beaamt Kuppens: „Aan de vloer was het in
derdaad niet uit te leggen."
Waarom trok Nederland de zaak zo abrupt
terug? „Alleen het Openbaar Ministerie
kan die vraag precies beantwoorden", al
dus Kuppens. Het Parket-Generaal van het
Openbaar Ministerie wil desgevraagd niet
op de zaak ingaan. Volgens Kuppens spelen
politieke beweegredenen mee. Niet alle in
formatie was keihard, erkent hij, 'maar sa
men met alle andere brokjes informatie uit
Duitsland had dit wel degelijk tot een be
wezenverklaring voor hun betrokkenheid
kunnen leiden'.
Oud-politieman Kuppens
Nederland wilde er blijkbaar niet aan. Dürf-
de er niet aan, schat Kuppens in. Tekenend
is de manier waarop er volgens hem werd
omgegaan met de dagvaarding die hij van
de Duitse rechters kreeg. De onderzoekslei
der werd gevraagd om tijdens de rechts
zaak tegen McGeough en Hanratty een ge
tuigenverklaring af te leggen. „Dat had
heel wat voeten in de aarde. Mij werd van
hogerhand duidelijk gemaakt dat ik niet
moest gaan. Maar ik vond dat we dat tegen
over de Duitse collega's niet konden ma
ken. Aan Duitse zijde begreep men sowie
so niet waarom Nederland zich ineens te
rugtrok. Ik voelde me verantwoordelijk,
ben toch naar de rechtbank in Düsseldorf
