Een deel van
deze mannen
is getraumati
seerd en dat
Voelt ze aan.
Ze is oprecht
in de commu
nicatie. Een
wijze vrouw
14 TROONSWISSELING
Na de bekendmaking van haar
aftreden ging koningin Beatrix
verder met haar gebruikelijke
werkzaamheden, alsof er niets
was veranderd. Maar met de
finish in zicht, kregen haar laatste
^openbare optredens steeds meer
de allure van afscheidstournee.
9
8 april 2013 I Opening Nederland-Ruslandjaar,
samen met de Russische president Poetin
11 april 2013 I Viering 300 jaar Vrede van Utrecht in
de Domkerk Utrecht
'Doei,
>-i
door Sandra Donker
en beetje ongemakkelijk
staat ze op het balkon van
het Academiegebouw aan
het Domplein in Utrecht. In
verlegenheid gebracht en
overvallen door de spontane
dankbetuiging van het pu
bliek. Een paar duizend inwoners zingen
de vorstin amicaal toe: 'Bea bedankt, Bea
bedankt!'
De Utrechtse burgemeester Aleid Wolfsen
heeft het haar kort daarvoor ook niet mak
kelijk gemaakt. Voor de vuist weg steekt
hij in het zicht van de menigte de loftrom
pet over de koningin, die zich de afgelopen
33 jaar 'zeer betrokken toonde bij alles wat
er in Utrecht en de provincie Utrecht ge
beurde'. „Ik ben natuurlijk helemaal buiten
het protocol", zegt hij losjes voor de micro
foon. „Maar ik dacht: ik ga u daar toch pu
bliekelijk zeer, zeer voor bedanken."
Een stormachtig applaus volgt.
„Ik zat naast haar in de Domkerk, bij de
start van 300 jaar Vrede van Utrecht. En ik
realiseerde me: dit is haar laatste officiële
optreden in de stad. Daar moet ik iets
mee", verklapt Wolfsen na afloop, de blos
jes nog op de wangen. Of ze het op prijs
stelde? Hij grijnst. „Ze zei er niets van. Ik
denk van wel."
Ongebruikelijk is het zeker. Wie de publie
ke optredens van Beatrix volgt, weet dat
vrijwel elk gesprekje, iedere handeling, ie
dere aankomst en elk vertrek minutieus is
voorbereid, doorgenomen, goedgekeurd.
De bezoeken lopen als een geoliede machi
ne; veilig, gladjes, soepel en voorspelbaar.
Voor spontaniteit is weinig ruimte, laat
staan voor zo'n toespraak van een eigenwij
ze, op eigen houtje opererende burgemees
ter.
Zo ging het 33 jaar lang, zo gaat het ook de
laatste maanden tot haar aftreden; 'abdica
tie of niet', straalt de 75-jarige vorstin uit.
Na haar tv-optreden van 28 januari zijn er
nog dertien openbare bezoeken te gaan;
van het Frans Halsmuseum in Haarlem tot
de Militaire Academie in Breda en van de
Hermitage in Amsterdam met president
Poetin tot de plattelandsjongeren in Tol-
dijk. Het gebruikelijke werk voor een vor
stin. „Het zit niet in haar karakter het nu al
rustiger aan te doen", zegt een medewer
ker van de Rijksvoorlichtingsdienst diplo
matiek. En dat doet ze ook niet.
„Mevrouw, hier heb ik jaren op gewacht."
Veteraan F. Drijsen is geëmotioneerd door
5 april 2013 I Opening Philips Museum in
Eindhoven
de komst van Beatrix naar Bronbeek, het
tehuis voor oud-militairen in Arnhem. Het
is haar eerste publieke bezoek sinds de aan
kondiging van haar aftreden. De ooit ge
staalde strijders, actief geweest in Neder-
lands-Indië, Korea, Libanon of andere oor
logsgebieden, zijn nu tot tranen geroerd als
de koningin hun verhalen aanhoort over
de verschrikkingen van het verleden en de
spoken die hen vandaag nog achtervolgen.
Hier ligt de kracht van de koningin, zegt
minister van Defensie leanine Hennis-
Plasschaert, die de vorstin begeleidt op
Bronbeek. „Zo persoonlijk en werkelijk
geïnteresseerd. Een deel van deze mannen
is getraumatiseerd en dat voelt ze perfect
aan. Ze is oprecht in haar communicatie.
Een wijze vrouw."
Het zijn momenten van menselijk contact
in streng geregisseerde ontmoetingen. Ie
dereen die wat mag zeggen, is gescreend
door de veiligheidsdienst en geïnstrueerd
over het protocol. Wie mag wat zeggen en
hoe lang? Alles ligt vast in het draaiboek.
Opgesteld in samenspraak met de hofhou
ding; onzichtbaar en ver weg voor de gewo
ne sterveling.
Geen wonder dat ieder optreden van de ko
ningin stress met zich meebrengt. Pas ach
teraf, na het vertrek van Beatrix, valt de
spanning weg en volgt ontlading. Waar ze
ook komt: vooraf is het een opgewonden
gedoe. Afzettingen, politie, beveiligers. Di
recteuren die driftig heen en weer lopen.
Journalisten, fotografen, cameralieden die
naar een speciaal persvak worden gediri
geerd. En dan, met de komst van Hare Ma
jesteit: stilte. Je kunt een speld horen val
len. Pas als Beatrix zit, klinkt weer geschuif
27 maart 2013
Academie
Bezoek aan de Nederlandse Defensie
van stoelen, gekuch en opgelucht gemom
pel. De vorstin is binnen, niemand is ge
struikeld, het feest kan beginnen.
Telkens hetzelfde ritueel. Kilometers moet
de koningin in haar werkzame leven heb
ben afgelegd in stilte. Iedere stap gevolgd
door tientallen, honderden, soms duizen
den paren ogen. Tot het einddoel, de stoel,
de microfoon, de bloemenkrans is bereikt.
Waarom eigenlijk? Respect? Magie? Angst
voor een flater? Nergens staat: u moet uw
mond houden als de koningin passeert.
„Fatsoen", daar houdt oud-militair Pot in
Bronbeek het op. Zijn kameraad naast hem
doet het 'omdat de rest het ook doet'.
De vorstin zelf lijkt er niet aan te hechten.
„Wat is het hier stil!", zegt ze tegen haar
gastheer, als ze in Den Haag een conferen
tie over mensenrechten langs rijen en rijen
zwijgzame gasten verlaat.
De gastheer knikt slechts.
Alleen kinderen hebben lak aan conven
ties. Het bezoek aan de Europese School in
Bergen, vanwege het 50-jarig bestaan, is
een orkaan van geluid vergeleken met veel
Éll
ct~
