Vroeger
moesten
troonopvol
gers gewoon
wachten tot
ze aan de
beurt waren.
Hij is de best
voorbereide
koning die
ons land ooit
heeft gehad
4 TROONSWISSELING
De oudste, laatste, rijkste,
meest controversiële
en vergeten monarchen
Koning kent
zij n plaats
7 Juli 2012. Prins Willem-Alexander, prinses
Maxima en hun kinderen (vlnr) Amalia,
Alexia en Ariane. foto Frank van Beek/ANP
>- Vervolg van vorige pagina
Als een politieke meerder
heid een ceremonieel ko
ningschap wil, accepteert
hij dat. 'Daar ben ik ko
ning voor', aldus de prins.
Hij gaf daarmee het enig
juiste staatsrechtelijke antwoord. Toch uit
te PvdA'er Job Cohen, die het paar in 2002
trouwde, onlangs openlijk zijn twijfels
over de politieke behendigheid van de aan
staande koning. 'Willem-Alexander heeft
een paar dingen gedaan waarvan ik dacht:
die politieke antenne staat niet ver uit', zei
Cohen tegen de Volkskrant.
Hij noemde als voorbeeld het tumult over
de aankoop van de villa in Mozambique.
Willem-Alexander erkent inmiddels dat
hij een 'inschattingsfout' heeft gemaakt
door vast te houden aan dit project. Hij
zegt te willen leren van zijn fouten. Paul
Schnabel, voormalig directeur van het So
ciaal en Cultureel Planbureau, is niet be
zorgd dat de prins als koning vaker zijn
neus zal stoten. „Willem-Alexander heeft
een sterk karakter. Hij zal heus nog wei
eens uit zijn slof schieten, maar de ruimte
daarvoor is gewoon kleiner."
Daar komt bij dat Willem-Alexander de af
gelopen jaren heeft bijgeleerd. Met name
zijn inzet voor het watermanagement is
een belangrijke leerschool geweest. Toen
de prins in 1997 aangaf zich met dit thema
bezig te willen houden, leverde dat scham
pere reacties op. Maar de keuze heeft bui
tengewoon goed uitgepakt, denkt royalty
journalist Hans Jacobs. In het bijzonder
door zijn werkzaamheden voor de water
commissie van de Verenigde Naties, die hij
zeven jaar leidde. „De functie oogde als
een niet zo tijdrovende bijbaan, maar bleek
uiteindelijk vergelijkbaar met het werk van
een CEO van een multinational."
Jacobs herinnert zich de Sanitatietop in het
Egyptische Sharm-el-Sheikh in 2008, waar
de 'waterprins' de Afrikaanse Unie toe
sprak. Zijn belangrijkste doel was ervoor te
zorgen dat mensen in de hele wereld nor
maal naar de wc konden gaan. Met name
in Afrika is dat een groot probleem. „Hij
moest daar diplomaatje spelen: vergaderen,
strategie bepalen, met verwerpelijke dicta
tors als de Zimbabwaanse president Muga
be spreken en toch iets voor elkaar krijgen.
Hij moest er geduld tonen; toch niet de
sterkste eigenschap van de Oranjes. En dat
alles in andere talen, met respect voor ande
re culturen. Daar grepen alle facetten van
het koningschap even in elkaar. Er bestaat
niet zoiets als een opleiding voor aanstaan
de koningen. Vroeger moesten troonopvol
gers gewoon wachten tot ze aan de beurt
waren. Willem-Alexander is de best voor
bereide koning die ons land ooit heeft ge
had."
Willem-Alexander toonde zich de afgelo
pen jaren betrokken bij het Nederlandse
bedrijfsleven. „Voor de watersector is hij
een gedroomd boegbeeld", stelt Henk Jan
Overbeek, lid van de adviescommissie wa
ter die de prins tot twee weken terug leid
de. „Zijn positie geeft hem van nature ge
wicht. Voor de BV Nederland was hij een
geweldige kans. Het netwerk van de prins
is ontzettend groot. Voor hem gaan veel
deuren open die anders gesloten blijven."
Overbeek noemt de prins 'een perfect voor
zitter met kennis van zaken, die in staat is
goede verbanden te leggen en iedereen uit
daagt het achterste van zijn tong te laten
zien'. Schnabel heeft eenzelfde ervaring.
„Hij weet het woord te nemen en spreekt
vrij, zonder papier. Hij is een leider." Bij de
eerstkomende buitenlandse bezoeken kan
de nieuwe koning zich minder opwerpen
als ambassadeur van het Nederlandse be
drijfsleven, denkt Schnabel. „Als prins kon
hij nog zijn eigen programma volgen, maar
als staatshoofd ben je toch vooral bezig
met het staatshoofd van dat andere land.
Zijn rol zal ceremoniëler zijn."
Jacobs constateert dat de staatsbezoeken de
afgelopen jaren steeds meer een 'econo
misch vehikel' zijn geworden. De meer
waarde van de monarchie zit er vooral in
dat de staatsvorm in het buitenland de uit
zondering is. Jacobs: „Nederland valt met
een koning domweg meer op dan andere
landen met een president. Daar zijn de
Oranjes zich goed van bewust."
Japan is de oudste monarchie ter we
reld. Al in 660 v.Chr. was daar 'keizer
Jimmu', een mythisch figuur. Voor kei
zer Kimmei (539-571) zijn wel histori
sche bewijzen gevonden. De keizer
had een religieuze functie. Pas in 1867
nam keizer Meiji de macht over van de
krijgsadel. Keizer Akihito (1989) is de
enige nog regerende keizer ter wereld.
Koning Mswati III van Swaziland is
de laatste absolute monarch in Afrika.
Volgens oude stammentradities mag
hij zoveel vrouwen trouwen als hij kan
onderhouden. Met een geschat vermo
gen van 200 miljoen dollar zijn dat er
heel wat. Op dit moment mogen der
tien vrouwen zich zijn echtgenote noe
men. Zij schonken hem 24 kinderen.
De Thaise koning Bhumibol (85) is
met een geschat vermogen van 30 mil
jard dollar de rijkste monarch ter we
reld. Investeringen in Thaise bedrijven
legden hem geen windeieren, evenmin
als duizenden hectare land in Bangkok
en daarbuiten. Bhumibol is nu ook de
langst heersende koning. Hij volgde in
1946 zijn broer op.
Een van de meeste controversiële mo
narchieën ter wereld is dicht bij huis te
vinden: Spanje. Het koningshuis daar
kwam in opspraak omdat de schoon
zoon van koning Juan Carlos, Ihaki Ur-
dangarin, verdachte is in een fraude
zaak met publiek geld. De koning zelf
werd betrapt tijdens een olifanten-
jacht, terwijl het land in crisis is.
EAAAE af 150
In Engeland leeft de 'vergeten' koning
Constantijn II van Griekenland in bal
lingschap. Nog maar drie jaar op de
troon werd hij in 1967 afgezet door
een militaire coup. Zijn tegencoup mis
lukte en hij vluchtte. Ook na het demo
cratisch herstel (1974) kon Constantijn
niet terug naar zijn geboorteland. In
middels kan hij weer vrijelijk reizen.
