'Ontzilten is de toekomst'
Wereld wordt dorstiger
VERDIEPING 11
Brak water is nu
niet te gebruiken,
maar ik ben er van
overtuigd dat het
gaat lukken
70Riin
Ontzilten van brak
grondwater heeft
volgens Bert van
der Wal de toe
komst. Sinds 4
april mag hij zich buitengewoon
hoogleraar elektrochemische wa
terbehandeling aan de Wagenin-
gen Universiteit noemen. Een
leerstoel betaald door Voltea,
een onderdeel van Unilever dat
zich vanuit Sassenheim bezig
houdt met de nieuwste waterzui
veringstechnieken.
Volgens Van der Wal kampen
over twaalf jaar 2,5 miljard men
sen met watertekorten. Als al
het water op aarde in een fles
van 1 liter zou passen, is er mo
menteel slechts een theelepeltje
uit die fles geschikt als drinkwa
ter.
Van het beschikbare zoete water
gaat nu 70 procent naar land
bouw en 22 procent naar de in
dustrie. Voor drinkwater rest 8
procent, en dat terwijl de wereld
bevolking blijft groeien en ook
nog eens welvarender wordt.
Van der Wal: „Hoog tijd dus om
van het resterende zout water in
de fles zoet water te maken."
Ontzilting - meestal van erg
zout zeewater - gebeurt nu nog
via 'omgekeerde osmose' een du
re, energievretende en niet erg
efficiënte filtertechniek die
drinkwater 50 cent tot 1 euro per
1.000 liter duurder maakt dan
'gewoon' drinkwater. Maar Van
der Wals toekomstdroom gaat
niet over zeewater maar over de
massa's brak water in de bo
dems overal ter wereld.
Hij werkt al tien jaar aan een
nieuwe methode, een combina
tie van twee technieken. Capaci-
tieve dèionisatie haalt zout uit wa
ter met elektroden. Door dat wa
ter ook nog eens door speciale
membramen te filteren is zout
veel beter uit water te halen.
Het werkt vooral goed bij brak
water.
„En dat is er genoeg op aarcle",
licht Van der Wal toe. „De mees
te akkers liggen ver van zee,
Bert van der Wal
maar wel vaak in gebieden waar
veel brak water in de bodem zit.
Dat is nu nog niet te gebruiken
als drinkwater of voor irrigatie,
maar ik ben er van overtuigd dat
dat gaat lukken."
Voltea brengt met Van der Wals
techniek in de VS al apparatuur
op de markt om kalkrijk water
te ontharden. De 'ontziltings-
prof ziet ook mogelijkheden
voor de Nederlandse glastuin
bouw. Die gebruikt veel water
en moet in 2027 verplicht met
gesloten watercircuits gaan wer
ken. „Dan heb je een probleem,
want er verdampt altijd water
en nooit zout. Dat water wordt
dus op een gegeven moment te
zout en dat zout kan er dan met
onze techniek uit worden ge
haald. We kunnen natrium en
chloor, de bestanddelen van
zout, eruit filteren en calcium la
ten zitten omdat dat juist weer
goed is voor de plantengroei. De
nieuwe techniek kun je veel be
ter op specifieke stoffen afstem
men."
In de verre toekomst denkt Van
der Wal zelfs aan 'mijnbouw op
zee'. Met de techniek kunnen
ooit delfstoffen als lithium (voor
batterijen), kalium, magnesium
en zilver uit zeewater worden ge
wonnen, is zijn overtuiging.
A
Overige
rivieren
(Lobith)
Grondwater-
voorraad
In het waterrijke Neder
land houden we het water
liever buiten dan binnen
de dijken. Maar in de dro
gere streken op aarde telt
iedere druppel. Zeker nu sprake
is van groeiende bevolkingen
die steeds meer willen eten en
van een florerende landbouw af
hankelijk zijn.
De ondergrondse waterbronnen
(aquifers) waar zij uit putten,
drogen uit, onder meer in de VS,
China, India en de Arabische we
reld. Ook rivieren die irrigatie
water leveren (Mekong, Tigris,
Colorado, Nijl) worden steeds in
tensiever afgetapt.
Volwassen mensen drinken in al
lerlei vormen zo'n 4 liter water
per dag. Maar voor al het voedsel
dat zij eten, is maar liefst 2.000 li
ter per dag nodig. Vlees, spijs
olie en genotsartikelen als choco
lade, alcohol en koffie bijvoor
beeld zijn echte waterslurpers.
Landen met grote watertekorten
als China en Saudi-Arabië ko
pen in Afrika landbouwgronden
op om hun eigen voedselvoorzie
ning te waarborgen. Dat kan ten
koste gaan van de lokale bevol
king, die door de groeiende wel
vaart in Afrika ook steeds meer
voedsel consumeren. En in de
VS verkopen boeren hun 'water
rechten' aan om drinkwater
schreeuwende steden omdat dat
meer geld oplevert dan er gewas
sen mee verbouwen. Hele stre
ken verdrogen er door.
In zijn boek Volle planeet, lege bor
den, beschrijft de van oorsprong
landbouwkundige Lester
Brown, oprichter van het Earth
Policy Institute, hoe de wereld
rap het punt nadert dat de uit
putting van de waterbronnen
omslaat in een rampscenario.
Hij voorspelt 'voedseltekorten
die niet meer in de hand te hou
den zijn'. Vanuit zijn kantoor in
Washington beantwoordt hij
per e-mail de vraag wat de we
reld volgens hem te wachten
staat. „Op een gegeven moment
zal het groeiende waterverbruik
ophouden als de aquifers uitge
put zijn en de bronnen op begin
nen te drogen."
Nu al is sprake van oplopende
voedseltekorten en stijgende
prijzen. Maar de grote klap moet
volgens Brown nog komen. Er is
volgens hem in achttien landen,
waaronder de VS, India en Chi
na, door uitputting van water
bronnen sprake van 'food bub
bles'. Dat zijn 'zeepbellen die
een korte termijn een vals ge
voel van voedselveiligheid ver
schaffen'. Als die landen er niet
in slagen hun aquifers aan te vul
len en hun rivieren te ontzien,
gaan hun oogsten krimpen en
hun bevolkingen honger lijden.
Brown voorziet ook geopolitieke
spanningen. Turkije bijvoor
beeld, ook een land dat de wel
vaart ziet stijgen, bouwt grote
dammen in de rivier Tigris voor
stroomopwekking en irrigatie.
Dus krijgen Syrië en Irak min
der water. Boeren boren daar nu
al meer naar grondwater, waar
door het peil daalt.
In China eten 130 miljoen men
sen graan dat is verbouwd met
niet-duurzaam water. In India
hebben boeren al 21 miljoen irri-
gatieputten geboord. Ook daar
daalt het grondwater, in sommi
ge streken zelfs 6 meter per jaar.
Brown voorspelt rampspoed: „In
gebieden waar het voldoende re
gent, zoals in Texas, betekent
het opdrogen van aquifers dat
boeren overschakelen naar 'dro
gere' teelten. Maar in Saudi-Ara
bië daarentegen betekent het dat
akkers weer in woestijn veran
dert."
V.
