'JSF kost in
2020 circa
85 miljoen
dollar*
Missers als in zaak-Dolmatov geen
unicum in vreemdelingendetentie
'17
4 BINNENLAND
KRAS.NL
NON-VERBAAL
Een interview met een koningspaar is
een toneelstuk, met iedere uitspraak
gewogen. Wat vertellen de gebaren?
ié Het gesprek is
waarschijnlijk
sterk geregisseerd,
maar kwam toch
spontaan over
HART VAN NEDERLAND
DEN HAAG - Een F-35 of Joint Strike
Fighter (JSF) zal in 2020 circa 85
miljoen dollar per stuk kosten. Dat
zei Stephen O'Bryan van de Ameri
kaanse vliegtuigbouwer Lockheed
Martin gisteren tijdens een bijzon
dere procedure in de Tweede Ka
mer.
De F-35 is voor het ministerie van
Defensie de beoogde opvolger
van de F-16. Als het kabinet over
gaat tot de aanschaf van dit toe
stel, zullen de eerste toestellen in
2019 worden geleverd. In een
brief vorig jaar juni liet toenmalig
minister Hans Hillen van Defen
sie weten dat de kale stukprijs per
F-35 was berekend op 61,5 miljoen
euro.
Volgens O'Bryan staat Nederland
nog steeds voor de aanschaf van
85 toestellen in de boeken. Mocht
het kabinet maar 35 toestellen
gaan kopen, zal dit volgens hem
slechts een 'nominaal effect' heb
ben op de aankoopprijs.
De vicepresident' van Lock-
heed-onderdeel Program Integra
tion and Business Development
denkt dat de prijs verder omlaag
zal gaan.
De fabriek verkoopt al gemiddeld
10 procent onder de stukprijs van
2020, aldus O'Bryan. Niet alleen
moeten de kosten worden terug
gedrongen, daarnaast moet de be
trouwbaarheid nog worden verbe
terd. Op de exploitatiekosten van
het toestel kon hij niet ingaan.
Een rapport van de rekenkamer
van het Amerikaanse Congres stel
de eerder dat die kosten bij de
F-35 ongeveer 60 procent hoger
liggen dan bij de gevechtsvliegtui
gen die de Amerikanen nu in
dienst hebben.
Vorig jaar liet toenmalig
minister Hillen van Defensie
weten dat een JSF 61,5
miljoen euro zou kosten
klaar zou zijn zodra het interview
uitgezonden werd. Hij begon te la
chen, al het non-verbale in hem
veranderde op slag. Hij kwam op
recht over."
Op de vraag of het koningschap
voor de twee een duo-baan is,
was Willem-Alexander stellig. Er
is één koning en dat is hij. Swerts:
„Als je niet zou weten dat dit het
koningspaar was, zou je kunnen
denken aan een leuke theevisite.
Natuurlijk, het was een chique
Een koning die
door Wilma de Cort
DEN HAAG - Zij knipperde zo nu
en dan heel erg met haar ogen en
zocht na menig vraag eerst oog
contact met hem. Of ze wees na
een vraag naar haar echtgenoot,
met geopende respectvolle han
den.
Hij daarentegen keek zelden naar
haar. Na een vraag, richtte hij
zich tot zijn vragenstellers en
slaagde er goed in zichzelf neer te
zetten als een moderne koning -
door bijvoorbeeld de woorden
iPad en Twitter te laten vallen. Te
gelijk gaf hij aan te hechten aan
tradities, zoals de koningsmantel.
Zie daar de mening van twee des
kundigen in non-verbale commu
nicatie over het interview met
Willem-Alexander en Maxima.
„Maxima was dienend aan Wil
lem-Alexander. Ze doen het sa
men, maar hij is de koning", zegt
Lisette Mol, universitair docent in
Tilburg, gespecialiseerd in de bete
kenis van handgebaren. En haar
collega (en Belg) Mare Swerts, des
kundig in non-verbale expressie:
„Voor degenen die dit regisseer-
Mare Swerts
den is het een interessante oefe
ning in evenwichtskunst geweest.
Aan de ene kant uitstralen dat Ne
derland een moderne koning
krijgt die dicht bij het volk wil
staan. Maar aan de andere kant
ook een zekere afstand houden.
Die balans is gezocht."
Mol viel op dat beiden met de be
nen over elkaar zaten in dezelfde
richting. Ze sluit niet uit dat daar
over is nagedacht. „Het straalt een
heid uit. Op een gegeven mo
ment, als zo'n gesprek langer
duurt, verwacht je eigenlijk dat ze
wel een keer gaan verzitten."
Bij Maxima zag ze 'erg veel emo
tie in het gezicht', onder meer
toen Friso ter sprake kwam. Ook
Willem-Alexander sloeg op dat
moment even de ogen neer, maar
tegelijkertijd was duidelijk dat hij
niet te veel kwetsbaarheid wilde
tonen, zegt Mare Swerts.
„Hij praat niet alsof het gedrukt
staat. Hij zegt zijn 'ehms' en hij
denkt soms na voor hij ant
woordt. Het gesprek is hoogst
waarschijnlijk sterk geregisseerd,
maar kwam desondanks spontaan
over. Tegelijkertijd straalt hij ge
zag uit."
Dat ziet Swerts de Belgische prins
Filip nog niet zo doen. Filip krijgt
nogal eens te horen dat hij een
voorbeeld zou moeten nemen aan
prins Willem-Alexander. „Veel
meer dan prins Filip komt hij
spontaan over en als een familie
man."
Het koningspaar vertelde al een
jaar eerder op de hoogte te zijn
van de troonswisseling dan het
Nederlandse volk. Alleen zij bei
den en koningin Beatrix wisten
er van. Alle drie hadden ze zich
wel eens versproken, vertelden
ze, wat Willem-Alexander op een
schop onder de tafel van Maxima
kwam te staan. De afwezigheid
van vader Zorreguieta, de woning
in Mozambique, het salaris; het
kwam allemaal aan de orde.
Volgens deskundige Mol krijgt Ne
derland 'een koning die niet goed
liegen kan'.
Dit leidt ze af uit zijn reactie op
de vraag of zijn toespraak al klaar
is. „Hij wist natuurlijk dat die wél
niet l
8-daagse riviercruise per MS Allegro*
7 nachten cruise
1/ alle maaltijden
aan boord
KRAS.NL-reis-
leiding aan boord
1 x live-muziek
gebruik sauna
treinkaartje naar/
van Amsterdam
;MS Allégro
Nu INCLUSIEF GRATIS TREINKAARTJE van elk station in NL naar Amsterdam
Voordelig! Deze afwisselende 8-daagse
cruise door het 'Groene Hart* van Nederland
boekt u al vanaf slechts 399. Uiteraard reist
u compleet verzorgd, inclusief alle
maaltijden en reisleiding aan boord én inclusief
treinkaartje vanaf elk station naar Amsterdam.
Het MS Allegro vaart vanuit Amsterdam naar
mooie plaatsen zoals Arnhem, Heusden,
Gorinchem, Willemstad, Gouda, Kinderdijk
en Schoonhoven. Boek snel!
Het MS ALLEGRO**** beschikt over o.a.
een lounge met bar, restaurant, zonnedek,
personenlift, sauna en wellness-salon.
Klantbeoordeling 7,0!
April 27 €399 Aug. 3 €549
Prijs p.p. o.b.v. 2-p.voordeelhut benedendek.
Zie www.kras.nl/91034
waarom zou je meer betalen
BOEK ONLINE of bel 0900-9697 iscpm
i/zen zijn p.p.. tenzij anders vermeld. Prijzen
door Niels Klaassen
DEN HAAG - Het aantal gemaakte
fouten rond de dood van de Russi
sche activist Aleksandr Dolmatov
mag dan uitzonderlijk hoog zijn -
de missers afzonderlijk zijn in de
vreemdelingendetentie geen uni
cum.
Dat bleek uit het relaas van ver
schillende organisaties, gisteren
aanwezig tijdens een hoorzitting
in de Tweede Kamer over Dolma
tov, die in januari zelfmoord
pleegde in zijn cel in Rotterdam.
De advocaat van de moeder van
Dolmatov, vertegenwoordigers
van Amnesty en Vluchtelingen
werk en de Nationale Ombuds
man Alex Brenninkmeijer schets
ten het beeld van een strikt
vreemdelingenbeleid. Vooral ge
richt op 'nul' asielinstroom waar
bij mensen 'het nadeel van de
twijfel krijgen', sneller worden
vastgezet dan nodig en waarbij
het woud aan regels en de wer
king van verschillende computer
systemen het soms winnen van
'de menselijke maat'. Ombuds
man Brenninkmeijer benadrukte
dat zijn eerdere kritiek op dit de-
tentiebeleid voor vreemdelingen
bij het ministerie van Veiligheid
en Justitie geen gehoor vond. „Ik
moest niet zo lastig doen."
Afgelopen vrijdag bracht de In
spectie Veiligheid en Justitie haar
rapport uit over de zaak. Conclu-
Tweede Kamer debatteert
vandaag over dood van
Dolmatov en positie van
staatssecretaris Teeven
sie: organisaties hebben onzorg
vuldig gehandeld; informatie is
niet uitgewisseld; procedures zijn
niet gevolgd; men nam verkeerde
besluiten en handelde passief.
Bovendien had de Rus sowieso
niet vast mogen "zitten want er
liep nog een beroep. Door een
fout in het computersysteem
stond hij ten onrechte genoteerd
als 'verwijderbaar'. Uit antwoor
den van verantwoordelijk staatsse
cretaris Fred Teeven (WD) op Ka
mervragen gisteravond blijkt dat
door deze systeemfour behalve
Dolmatov nog bijna 300 mensen
sinds 2011 geregistreerd hebben
gestaan als 'verwijderbaar' terwijl
ze nog in beroep waren. Volgens
Teeven is 'niet gebleken' dat in
die gevallen ook sprake was van
onterechte uitzetting en/of deten
tie. Vandaag debatteert de Kamer
over de kwestie.
