Kiva-onderzoek
ZEELAND 27
ZATERDAG 13 APRIL 2013
Leerlingen uit groep 4 en 5 van basisschool De Linge in Biezelinge spelen een pestsituatie na tijdens de wekelijkse Kiva-les. foto's Willem Mieras
tegen pesten
voor te zorgen dat het gepeste kind zich
weer fijn voelt op school. Kinderen be
denken zelf hoe ze dat willen doen: de
één loopt bijvoorbeeld met het gepeste
kind mee naar huis, de ander zegt elke
ochtend 'goedemorgen'."
Dat het KiVa-programma helpt, is al
aangetoond in Finland. Onderzoek
heeft uitgewezen dat het pesten daar
met 40 procent afnam. Kinderen voelen
zich bovendien prettiger, zijn meer ge
motiveerd en presteren beter. Daarom
wordt KiVa in Finland inmiddels op on
geveer 90 procent van de scholen ge
bruikt.
Of Kiva op De Linge ook succesvol is,
moet nog uit de onderzoeksresultaten
blijken, maar Kwekkeboom ziet al verbe
teringen. Het is tot nu tóe nog niet no
dig geweest om een steungroep te vor
men. „Pas geleden bleek dat een kind
vaak geduwd werd in de gang. Toen ben
ik met de klas in gesprek gegaan, en heb
ze duidelijk gemaakt dat ze als klas ver
antwoordelijk zijn voor een goede sfeer.
Daarna merkte ik dat kinderen heel aar
dig deden tegen die leerling. Ze vroegen
of hij wilde spelen en of hij naast hen
wilde zitten in de kring."
De kracht van Kiva zit 'm volgens Kwek
keboom vooral in de positieve aanpak.
„We kijken niet naar wat er is gebeurd,
maar naar de toekomst. Daardoor ko
men kinderen eerder naar ons toe als er
pestsituaties zijn. Eerst deden ze dat
niet, omdat ze bang waren dat er ie
mand op z'n kop zou krijgen en ze zelf
gepest zouden worden. Pesters hebben
soms veel macht. Ze kunnen alleen met
een blik of een gebaar iets duidelijk ma
ken aan slachtoffers. Die dingen zie je
als leerkracht niet, maar je wilt wel dat
het stopt."
Nicky (8) weet door de Kiva-lessen be
ter hoe ze haar grenzen moet aangeven.
„Pas werd ik in de pauze bijna gedwon
gen om op het klimrek te spelen. Toen
heb ik gezegd dat ik dat niet leuk vond.
Ze luisterden. Er wordt bijna niet ge
pest op onze school, maar als ik het zie,
ga ik echt wel ingrijpen." Yannick (10)
uit groep 7 wist wat hij moest doen
toen hij merkte dat een leeftijdsgenoot
je bij de voetbalvereniging gepest werd.
„Ik heb na de training mijn vrienden
meegenomen, want met meer kinderen
sta je sterker. We hebben gezegd dat ze
ermee op moesten houden. Toen stop
ten ze. Daarna ging het nog een beetje
door, maar het werd wel minder erg. De
jongen die gepest werd, zei later 'be
dankt' tegen me. Toen was ik wel heel
trots."
SCHOOL MOET PESTEN AANPAKKEN
In Nederland worden gemiddeld drie leer
lingen per klas gepest.
Scholen worden wettelijk verplicht om
pesten op een effectieve manier tegen te
gaan. Staatssecretaris Sander Dekker (On
derwijs) en Kinderombudsman Mare Dul-
laert presenteerden daarvoor onlangs
een plan van aanpak.
Leraren spelen een belangrijke rol bij de
aanpak van pesten en moeten daarom be
ter getraind worden.
Voor cyberpesten (via internet) komt spe
ciale aandacht.
Gepeste kinderen en hun ouders die op
school geen gehoor vinden bij de school,
kunnen in het uiterste geval terecht bij
de Kinderombudsman.
Een beter antipestprogramma
dan Kiva is er niet op de we
reld, zegt onderzoeker Gijs
Huitsing van de Rijksuniversiteit
Groningen. „Kiva is gericht op pre
ventie, het heeft concrete en duidelij
ke materialen, zorgt voor een struc
turele cultuurverandering in de
school en voor professionele trai
ning van leerkrachten."
Hoewel in Fins onderzoek al bewe
zen is dat Kiva werkt - het pestge
drag op Finse scholen nam met veer
tig procent af - onderzoekt de vak
groep sociologie van de Rijksuniver
siteit Groningen onder leiding van
René Veenstra hoe effectief het anti
pestprogramma is op Nederlandse
basisscholen. Huitsing: „Veel anti-
pestprogramma's worden ingevoerd
zonder dat scholen weten of ze effec
tief zijn. Het onderzoek naar Kiva is
nodig, omdat de Nederlandse scho
len anders zijn dan de Finse. De sa
menstelling van de klassen in Fin
land is homogener, hier zijn meer
combinatieklassen. En in Finland
zijn alle docenten universitair opge
leid. Dat is in Nederland niet het ge
val." Zesenzestig basisscholen, waar
van De Linge in Biezelinge de enige
Zeeuwse is, proberen Kiva geduren
de twee schooljaren uit; 33 andere
scholen zijn 'controleschool'. Zij ge
bruiken Kiva niet, maar doen wel
mee aan het onderzoek. Leerlingen
van de deelnemende scholen vullen
vijf keer een vragenlijst in over hun
welbevinden en over pestgedrag op
school. „We hopen dat het pesten op
de Kiva-scholen na deze periode
minder is geworden."
De eerste resultaten van het Gro
ningse onderzoek zijn na de zomer
bekend. Als bewezen wordt dat Kiva
ook op Nederlandse basisscholen
werkt, kunnen alle scholen het pro
gramma vanaf juni 2014 gaan gebrui
ken. Volgens Huitsing voldoet Kiva
aan alle eisen die staatssecretaris San-
der Dekker (Onderwijs) en Kinder
ombudsman Mare Dullaert stellen
aan scholen in hun plan van aanpak
om pesten te voorkomen.
kijk ook op www.kivaschool.nl
