Scherpgeprijsde Last Minutes
50,-p extra Kassakorting
V
Arke
44 Voor mij gaat
'Schroder* over
de vraag wie je
-bent De vraag
naar identiteit
12 BOEKEN
op zonvakanties!
(3 Per pers.
Het dagboek van
Eefje Jonker mooi
egodocument
„Literatuur is bij uitstek
geschikt om ambivalen
tie een kans te geven",
vindt Amity Caige, au
teur van 'Schroder'.
Vlieg met ArkeFly en kies uw comfort: Economy, Comfort en Premium Comfort. Alleen bij Arke!
'Stilte is kern Schroders leven'
door Theo Hakkert
Hij is 5 jaar oud
wanneer zijn va
der erin slaagt
hem de DDR uit
te smokkelen en
mee te nemen
naar Boston om
daar een nieuw leven te begin
nen. Erik Schroders moeder blijft
in Oost-Berlijn achter.
Dit nonchalant gedropte detail is
kenmerkend voor de sublieme ro
man Schroder van Amity Gaige.
Het gesmokkelde kind Erik Schro
der zal jaren later vaders voor
beeld volgen. Ook hij begint een
nieuw leven en ontvoert zijn
kind, dochter Meadow.
De Amerikaanse auteur Amity
Gaige is in het zwart gekleed. De
haren opgestoken. Grote, dunne
oorringen. Gaige (39) is voor een
paar dagen in Londen neergestre
ken. Want niet alleen in ons land,
ook in Engeland is Schroder jube
lend ontvangen.
Waar iedereen bij Schroder de na
druk legt op de ontvoering van
Meadow, noemt Amity Gaige
haar roman eerst en vooral 'een
immigrantenverhaal'.
Aan haar eigen leven zit ook een
vluchtelingenverhaal. Haar moe
der is een Litouwse. Ze vluchtte
in 1944 toen Stalin de Baltische
staten innam. Via kampen in
Duitsland en Denemarken kwam
ze, met granaatsplinters in haar
hoofdhuid, in Amerika aan.
Gaige: „De andere kinderen in
het kamp bekeken haar met argus
ogen, 11 jaar was ze. Ze begrepen
niet dat ze er amper in was ge
slaagd een oorlog te overleven.
Dat maakte haar alleen maar ster
Amity Gaige vindt haar roman 'Schroder' vooral een immigrantenverhaal.
foto Anita Ribake
ker. Ze zou slagen. Ze ging naar
de universiteit en werd psycholo
ge"
Missie geslaagd, zou je zeggen.
Amity Gaige knikt.
„Maar ze was afgesneden van
haar wortels. Daar sprak ze niet
over. Maar ik weet dat ze zich ner
gens thuisvoelde. In Litouwen
niet meer, maar in de Verenigde
Staten ook niet. Dan kom je al
snel aan bij de vraag wie je bent.
De vraag naar identiteit. Voor mij
gaat Schroder daarover."
Erik Schroder begaat als tiener
een fout. Zo'n Duitse achternaam
is niet echt handig. Als hij zich op
geeft voor een zomerkamp, be
sluit hij een echt Amerikaanse
naam aan te nemen: Erik Kenne
dy. Dit om te voorkomen dat hij
met zijn naam wordt gepest.
Niemand die ervan opkijkt. Dus
laat hij het zo. Hij bedenkt een
verleden en fantaseert zijn jeugd
herinneringen bij elkaar. Hij
huwt zonder zijn vrouw over zijn
ware achtergrond te vertellen.
Dan loopt het huwelijk spaak. Hij
kan zijn recht niet halen. Om de
voogdij of bezoekrecht van doch
ter Meadow te krijgen, zal hij zijn
leugens moeten opbiechten.
In wanhoop besluit hij Meadow
te ontvoeren. Hij doet dat niet uit
slechtheid, maar uit liefde. De uit
zonderlijke klasse van de roman
schuilt in het vermogen van Ami
ty Gaige om de lezer sympathie te
doen voelen voor de vader.
„Dit kan literatuur ons bieden:
omgaan met tegenstrijdigheden.
Dat kan in boeken. Onze gevoe
lens voor Schroder zijn ambiva
lent. Literatuur is bij uitstek ge
schikt om ambivalentie een kans
te geven", vindt Gaige.
Schroder is geschreven als een ver
weerschrift van Erik Kennedy,
vanuit de gevangenis. Nadat hij
op de vlucht met Meadow is gear
resteerd, krijgt hij van zijn advo
caat het advies alles op papier te
zetten. Hij richt zich direct tot
zijn ex-vrouw Laura.
„Dit is mijn derde boek, het eer
ste in de ik-vorm. Het eerste ge
schréven vanuit het perspectief
van een man. Ik vond het makke
lijker te schrijven vanuit het per
spectief van het andere geslacht.
Als ik over een vrouw schrijf, is
het gevaar te groot dat ik van haar
mezelf ga maken. Ik wil geen auto
biografische fictie schrijven. Al is
elk boek in die zin autobiogra
fisch dat het moet gaan over on
derwerpen waarvoor de auteur
een diepe belangstelling heeft. Bo
vendien, toen ik zijn stem hoor
de, wist ik meteen dat hij het te
gen zijn ex had. Het is eigenlijk
een onbeantwoorde liefdesbrief."
De lezer krijgt het hele verhaal,
van het tienerleugentje tot de af
loop van de ontvoering, alleen te
lezen in zijn versie. En dat met
zo'n onbetrouwbare man als Erik
Kennedy/Schroder.
„Dat is zo, maar bedenk wel dat
hij met de brief hoopt zijn ex te
overtuigen. Hij spaart zichzelf
niet, in de hoop dat ze hem ver
geeft. We moeten de andere kant
van het verhaal, dat van zijn
vrouw, er zelf bij bedenken of uit
afleiden. Daar nodig ik de lezer
toe uit."
Dat doet ze op superieure wijze.
Strooiend met kleine, rake obser
vaties, laat ze Schroder aanmodde
ren. Niet alleen zijn naam is een
leugen, ook zijn wetenschappelij
ke aspiraties. Hij heeft een fascina
tie voor stilte en hoopt een ency
clopedie te schrijven over beteke
nisvolle stiltes. Dit onder de term
'silentiologie', een door Amity
Gaige bedachte discipline.
„Erik bestudeert iets wat ongedo
cumenteerd is. Ik zou graag zijn
encyclopedie van stiltes maken.
Hij, als autodidact, wil iets begrij
pen wat onbegrijpelijk is. Het
zegt veel over zijn achtergrond.
Stilte is de kern van zijn leven."
De theorie over silentiologie
heeft Amity Gaige ondergebracht
in voetnoten.
Heeft ze zelf sympathie voor
Schroder? „In zijn hart is hij geen
slechte man. Als hij zichzelf was
gebleven, had hij wel een kans ge
maakt. Hij wil een goede vader
zijn. In mijn jeugd waren man
nen veel minder in de opvoeding
geïnteresseerd dan nu. Dat ze wil
len investeren in hun kinderen is
belangrijk. Maar zijn grote fout is
dat hij liegt over zijn verleden."
Hier komt de romanschrijver bo
vendrijven.
„Het is al een complexe situatie,
hoe kan ik die nog complexer ma
ken. Hij moest zo wanhopig wor
den dat hij Meadow zou ontvoe
ren. Ik leg uit hoe hij zo ver komt.
Ik kon het me van hem voorstel
len. Maar dat zeg ik ook vanuit de
luxe positie van een schrijver met
een stabiel leven. Omdat ik veilig
ben, kan ik mijn geest laten afdwa
len naar gevaarlijke plekken."
Amity Gaige - Schroder. Vert. Mieke
Trouw en Wim Scherpenisse.
Agathon, 19,99 euro.
Amity Gaige
Gambia
Htl. Lemon Creek***
Klantbeoordeling 8,5
Florida - Orlando
Htl. Ramada Plaza Resort***'
Nieuw bij Arke
Met vertrek in april t/m oktober
!IU Merengue*
Klantbeoordeling: 8,4
9 dagen, All Inclusive
J. vlucht Economy Class, luchthavenbelasting en brandstoftoesiagen.
voorwaarden verwijzen wij u
~w
n drukfouten voorbehouden.
Soms duikt er in een nalaten
schap een bijzonder egodo
cument op. 'Het dagboek
van Eefje Jonker' is zo'n pareltje.
„Het is zo openhartig, ontroerend
en zo goed geschreven, dat het er
om smeekte gepubliceerd te wor
den", aldus schrijver Robert An
ker in zijn nawoord bij het dag
boek van zijn tante. Tot voor kort
was hij niet op de hoogte van
haar bestaan. Het is inderdaad
een fascinerend dagboek. Niet al
leen omdat zijn tante zo'n getalen
teerde vrouw was, ook vanwege
haar bijzondere levensverhaal. An
ker kreeg in 2010 de dagboekca
hiers van zijn onbekende, maar
'ontzettend leuke' tante vanuit
Amerika toegestuurd.
Het dagboek van Eefje Jonker, bezorgd
door Robert Anker. Querido,
18,95 euro, e-book 14,99 euro.
