i
it i
Boeren hebben goud
in handen, nu de
melkquotering ver
dwijnt en de wereld
om zuivel schreeuwt.
Maar ze twijfelen
ook.
10 VERDIEPING
MELKPRODUCTIE
Er is sprake
van zware
onderwaardering
van eiwitten en
vet uit melk
Met zuivel valt
door Bert Westenbrink
illustratie Nourdin Kouch
De melkveehouderij maakt
zich op voor 2015, als de
Europese melkquotering
wordt afgeschaft. De sec
tor staat op scherp. Boe
ren mogen meer melk pro
duceren. Zuivelverwer
kers bouwen nieuwe fabrieken. Honderden
miljoenen worden geïnvesteerd. Waar moet
al die extra melk, kaas en poeder naar toe?
Boeren hebben reden tot zorg, over de melk
prijs, de mest, de schulden bij de bank, maar
uiteindelijk hebben ze met hun melk goud
in handen.
Ruim dertig jaar na de invoering worden de
boeren verlost van het melkquotum. En ze
gaan los. Althans, dat blijkt uit een peiling
van Nederlands grootste zuivelconcern Fries-
landCampina onder melkveehouders. De zui
velverwerker verwacht evenals de Rabobank
dat de boeren tussen 2015 en 2020 meer dan
1 miljard kilo melk meer gaan produceren.
Eén van die boeren is Willy Groot Koer-
kamp in Wijhe. Hij heeft 225 koeien en gaat
vanaf 2015115 koeien méér melken op zijn
bedrijf. En als het zo uitkomt, breidt hij zijn
melkveestapel uit met nog eens 250 koeien.
Het tweede bedrijf daarvoor heeft hij al aan
gekocht. Hij zegt: „Als je wat wilt, moet je
nü investeren."
Zoals Groot Koerkamp denken veel melkvee
houders. Dat blijkt ook uit cijfers van het
Centraal Bureau voor de Statistiek. Het bu
reau becijfert dat melkveehouders de afgelo
pen zes jaar voor 1,5 miljard euro hebben
geïnvesteerd in de uitbreiding, bouw en mo
dernisering van stallen. Vorig jaar was dat
ruim 200 miljoen euro.
Zoon Nick en vader Willy Groot Koerkamp
op hun melkveehouderij in Wijhe.
foto Maarten Sprangh
Mark Voorbergen, zuivelanalist
Eén miljard kilo melk méér, het lijkt veel.
Maar het bedrijf A-ware heeft al meer dan
driekwart van die plas nodig om de 80.000
ton kaas te maken die het wil gaan produce
ren in een nieuwe fabriek in Heerenveen. De
bouw van die fabriek begint in mei. Een op
merkelijke ontwikkeling. Kaas maken is tra
ditioneel vooral voorbehouden aan de boe
ren zelf. Ze richten een coöperatie op en die
verwerkt de melk. Maar A-ware is geen
coöperatie. Het is een familiebedrijf dat zich
bezighoudt met rijpen, versnijden en hande
len in kaas. Het wil nu ook geld verdienen
met kaas maken.
In Heerenveen sluit het bedrijf een verbond
met een van de grote zuivelconcerns in de
wereld, Fonterra. Dat bouwt naast de kaasfa-
briek een installatie voor de verwerking van
wei. Dat is een restproduct van kaas, dat on
der meer in diervoer, ijs, frisdrank en baby
voeding wordt verwerkt. Fonterra, dat over
de hele wereld zuivel produceert en afzet,
plant daarmee een ingrediëntenfabriek mid
den in het werkterrein van grote concurrent
FrieslandCampina.
De Nieuw-Zeelanders gaan de wei omzetten
in poeder voor baby- en kindervoeding en
lactose, producten waar FrieslandCampina
volgens haar strategieplannen óók sterk op
inzet. Het Nederlandse concern wil in Borcu-
lo een fabriek bouwen voor de productie van
melkpoeder. Dit poeder is geschikt voor
hoogwaardige voeding voor peuters van 2
jaar en ouder.
Zijn hiermee alle investeringen genoemd?
Nee. Ook zuivelbedrijven als DOC Kaas,
Vreugdenhil, Hyproca/Lyempf en Cono brei
den hun capaciteit uit of werken aan pro
ductvernieuwing.
En kijk je over de grens, dan blijkt uit cijfers
van het Franse onderzoeksbureau GIRA dat
zuivelverwerkers in de tien grootste zuivel-
landen 1,4 miljard euro investeren in extra ca
paciteit om melkpoeder te maken.
Zo werpt de slag om de melk z'n schaduw
vooruit. Melkveehouders, waarvan velen
zwaar zijn gefinancierd door de bank, zijn ge
spannen over de prijs die ze voor hun melk
krijgen. Gaat deze dalen als ze de productie
opvoeren?
Ook onder de verwerkers stijgt de koorts.
Gaat het A-ware lukken voldoende boeren
aan zich te binden die melk willen leveren?
En als die kaasfabriek op volle toeren draait,
waar moet al die kaas dan heen? Over de
grens, dat is zeker, en daar ruikt A-ware ken
nelijk kansen.
Zuivelanalist Mark Voorbergen gelooft best
dat 2015 en 2016 woelige jaren zullen wor
den, maar snapt uiteindelijk het doemden
ken over de melkzondvloed niet. Voorber
gen, die onder meer strategieadviezen geeft
aan zuivelconcerns en een veelgevraagd spre
ker is op zuivelcongressen in Europa, ziet
prachtige mogelijkheden voor de melk.
„Als ik voor een zaal vol boeren weer alle
maal negativisme op me afkrijg, dan zeg ik:
kijk nou eens wat die wereldspelers allemaal
aan het opbouwen zijn. Die zien meer dan
jullie."
En wat die grote zuivelconcerns zien, is dat
de vraag naar zuivelproducten toeneemt. In
landen in Azië, Zuid-Amerika en het noorde
lijk deel van Afrika wordt door westerse in
vloeden steeds meer zuivel geconsumeerd,
zegt Voorbergen. „Dan heb je het over ijs,
plakjes kaas in de cheeseburgers, de pizza's
van Domino's. Over vrouwen die willen wer
ken en stoppen met borstvoeding."
Zo verwacht de Europese Commissie dat de
export van kaas buiten de Europese Unie tot
2022 met bijna 1 miljoen ton zal toenemen.
Grote zuivelconcerns zijn op zoek naar melk,
zegt Voorbergen. Daarom strijkt een wereld
speler als Fonterra neer in Nederland. En
Voorbergen sluit niet uit dat nog een zuivel
verwerker zich hier gaat vestigen. „Ik zou
het zelfs niet raar vinden als er nóg meer we
reldspelers zijn die met interesse naar de po
tentiële groei van de productie in Nederland
kijken."
Voorbergen voorziet op de lange termijn
geen prijsdaling, maar juist een verhoging.
Ene
die
ook
mar
„Er:
van
