D
Zeeland vol met vingerlingen
BUITEN 13
WOENSDAG 10 APRIL 2013
door Gerard Smallegange
uimelot, Likkepot, Vingerling,
Lange Jaap, Lange Jan, Korte
Knaap, Kleine Ding. Allemaal
oude benamingen voor onze vingers, die
al eeuwen gebezigd worden in allerlei ba
kerrijmpjes om op te zeggen met dan te
gelijkertijd het aanwijzen/aanraken van
de betreffende vingers. Eén van die vin
gerbenamingen heeft ook al 6,7 eeuwen
een eigen betekenis in de Zeeuwse water-
schaps- en polderwereld: de Vingerling.
Da's de aanduiding van een ringdijk (een
soort gekromde vinger) en/of een boog
vormige afdamming rond een stroomgat.
Als een dijk was doorgebroken ontstond
er meestal een diepe stroomgeul ter plaat
se van de doorbraak; allicht, want daar
perste bij elke eb en vloed het water zich
naar buiten of naar binnen. Als die pol
der dan weer bedijkt werd, was die diepe
stroomgeul altijd het moeilijkste te dich
ten punt. De oplossing was om er in een
wijde boog omheen een nieuwe dijk aan
te leggen. Zeeland zit vol met vingerlin
gen - allemaal vroegere dijkdoorbraken.
Je moet ze alleen leren herkennen. Sinds
de dichting van de dijk bij Ouwerkerk in
1953 doen we het anders. Nu varen we
één of meerdere caissons het dijkgat bin
nen, en laten die afzinken. Een werkwij
ze overigens voor het eerst - voor zover
ik weet - toegepast door de Engelsen bij
de invasie in Normandië in 1944- De
toen voor de kust/strand afgezonken gro
te caissons werden gebruikt als een soort
aanlegkades. Sindsdien worden er bijna
altijd caissons gebruikt bij afdammingen
en aanleg van dijken. Het woord 'vinger
ling' is daardoor in onbruik en vergetel
heid geraakt. Ondertussen duikt het
woord wel regelmatig op. Al was het
maar in de naamgeving. Vingerling is
een bekende oud-Zeeuwse achternaam.
Ongetwijfeld woonden de eerste mensen
met die naam aan zo'n vingerling - een
bocht in de dijk. In de Zak van Zuid-Be
veland bijvoorbeeld, aan de Valdijk of de
Brilletjesdijk waar het miegeit van de vin
gerlingen - of wellicht ergens in Zeeuws-
Vlaanderen, waar het woord vingerling
bij een kromming in de dijk nog wel
eens gebruikt wordt. Vroeger was er in
de buurt van Hoek zelfs een buurtschap
met die naam. Toen het Kanaal van Ter-
neuzen naar Sas van Gent weer eens ver
breed werd is het buurtje afgebroken en
verdwenen. In de Papenpolder(West-
Zeeuws-Vlaanderen) is trouwens ook
nog een deel dat Vingerling genoemd
wordt.
In de toekomst krijgen we waarschijnlijk
in de Hedwigepolder te maken met een
omgekeerde vingerling. Als de dijk daar
doorgestoken wordt komt er een diepe
hap, een inham in het land, als een ver
keerde vingerling, een gebroken vinger
tje. Dit onlogische en volstrekt overbodi
ge vingertje zou dan het resultaat zijn
van zwalkend bestuur, doordrammen
van Antwerpen en eindeloos gelamen
teer van politici. Tot onheil van ieder,
ook van een deel van de natuurbescher
ming, die door gebrek aan maatschappe
lijk inzicht een stuk van zijn draagvlak
in het Zeeuwse verloor. Zeeland, de Wes-
terschelde en de Zeeuwen zelf, verdie
nen na zo'n periode van onbetrouwbaar
klein politiek geneuzel een betere oplos
sing dan de nu besloten maatregelen van
ontpolderen en gebrokenvinger werk.
