Restschuld kan roet in
eten gooien bij verhuizing
Verplicht pensioen voor zzp'ers
4 WERKEN
PENSIOENZAKEN
Zzp'ers die geen
zin hebben zich te
verdiepen in het
pensioen, spelen
een riskant spel
Als 45-plusser heb je niet zomaar een nieuwe baan. Na pakweg 352 af
wijzingen zit er eigenlijk nog maar één ding op: zelfstandig ondernemer
worden. In 'Banenjacht 45+' vertelt Jaap Roelants over hoe je aan het
werk blijft tot je AOW.
Mijn boodschap
is eigenlijk: wees
zuinig op je baan.
Blijf bij, speel
ervaring uit
door Irene van den Berg
illustratie Ruben L. Oppenheimer
Ruim miljoen Nederland
se huiseigenaren hebben
een hypotheekschuld die
hoger is dan de waarde
van de woning. Hun aantal is de
afgelopen jaren sterk opgelopen,
blijkt uit cijfers van het CBS.
Sinds 2008 is het percentage wo
ningen dat 'onder water' staat
bijna verdubbeld van 13 naar 25.
Zolang de huiseigenaren in hun
huis blijven wonen en netjes de
hypotheeklasten betalen, is er
weinig aan de hand. Maar als ze
willen verhuizen, kan de rest
schuld roet in het eten gooien.
Volgens hun eigen gedragscode
mogen banken een restschuld
meefinancieren in een nieuwe
hypotheek, als de financiële si
tuatie van de huiseigenaar een
hogere lening toelaat. In de prak
tijk weigeren veel banken dit.
„Banken zijn er helemaal niet
happig op de eigenaren van wo
ningen die onder water staan te
helpen. Dat vinden wij een slech
te zaak: banken hebben daarin
een maatschappelijke functie",
stelt Hans André de la Porte van
Vereniging Eigen Huis.
De terughoudendheid van ban
ken is vooral problematisch voor
woningbezitters die hun huis
móeten verkopen, bijvoorbeeld
vanwege werkloosheid of een
scheiding. De Nationale Hypo
theek Garantie kan dan uitkomst
bieden. Van huiseigenaren die
hun hypotheek hebben afgeslo
ten onder NHG, kan de rest
schuld worden kwijtgescholden.
Er moet dan wel sprake zijn van
een gedwongen verkoop als ge
volg van arbeidsongeschiktheid,
werkloosheid, echtscheiding of
het overlijden van de partner.
Voor huiseigenaren zonder NHG
resteren er slechts enkele moge
lijkheden om te verhuizen met
een 'onderwaterhypotheek' waar
bij de bank niet meewerkt: beta
len uit eigen middelen of een
persoonlijke lening afsluiten.
Kun je met eigen spaargeld de
restschuld compenseren, dan
heeft dat de voorkeur. De rente
die je betaalt voor een persoonlij
ke lening is aan de hoge kant.
Ben je zelf niet zo vermogend,
dan is het wellicht een goed idee
bij familie of vrienden aan te
kloppen. Een persoonlijke lening
zou de laatste strohalm moeten
zijn. Vanwege die hoge rente is
dit geen fijne optie. Extra cru is
dat je door een persoonlijke le
ning vaak nog minder hypo
theek kan krijgen. Dat betekent
dat je nieuwe woning ineens
fors minder mag kosten dan de
oude. Overigens weigeren ban
ken niet altijd om de restschuld
mee te financieren. „Het hangt
af van de financiële situatie van
de klant of een bank bereid is de
restschuld op te nemen in een
nieuwe lening. Vaak moet de
restschuld in tien jaar worden af
gelost. De huiseigenaar moet die
lasten wel kunnen dragen", ver
klaart André de la Porte.
Wie een goedkoper huis aan
schaft, maakt meer kans op hulp
van de bank. „De bank heeft dan
meer zekerheid dat de klant de
hypotheeklasten kan blijven beta
len", legt André de la Porte uit.
reageren?
W geld@depersdienst.nl
THEO GOMMER
Wakker worden!
De afgelopen we
ken is er een aan
tal rapporten ver
schenen over de
zzp'ers en hun
pensioen. Nou houden die rap
porten niet zoveel nieuws in.
Immers, we weten alles al uit
eerdere verslagen. Zzp'ers bou
wen weinig tot geen pensioen
op. En ze hebben geen toegang
tot collectieve regelingen en
dus geen 'voordelen'. Ze bou
wen geen pensioen op, omdat
ze het niet willen, omdat ze
geen zin hebben om er zich in
te verdiepen of eenvoudigweg
niet, omdat ze er geen geld
voor hebben.
Veel zzp'ers zeggen: ik regel
het zelf wel door het aflossen
van mijn hypotheek, zodat ik
minder woonlasten heb na
mijn pensionering. Of gewoon
door te sparen. En hopelijk gaat
mijn bedrijf voldoende geld op
leveren.
Dat is eigenlijk een beetje hoe
het vroeger ook ging met zelf
standigen. Ze spaarden en
hoopten op de waarde van hun
bedrijf. Zeker het eigen be
drijfspand was daar onderdeel
van. Óf dat écht realiteit is ge
worden bij velen, met name bij
voorbeeld bij winkeliers, be
twijfel ik.
De zzp'ers die geen zin hebben
zich te verdiepen in het pen
sioen, spelen een riskant spel.
Het gevaar is dat, nu ze een
goed inkomen hebben en daar
naar leven, na hun pensione
ring terugvallen op een aan
zienlijk lager inkomen (AOW)
en niet meer kunnen rondko
men én aanspraak doen op de
maatschappij. Zeker wat be
treft zorg. Dat is eigenlijk niet
eerlijk en solidair: het is im
mers een beetje van 'nu lekker
rijk leven en na mij de zond
vloed'.
De oplossing ligt mijns inziens
in een verplichte pensioenop
bouw voor zzp'ers: via een stij
gende inkomensstaffel, van on
geveer 5 procent van het inko
men of winst voor een 25-jari-
ge, tot 15 a 20 procent voor een
60-jarige. Daarmee bereik je
geen 70 procent vanaf pen
sioendatum, maar het is een
goede aanvulling. Heb je geen
inkomen, dan hoefje niet mee
te doen. Tenslotte krijgt ieder
een AOW en daarvan heeft het
CPB eind vorig jaar nog gesteld
dat dat op, dan wel boven de ar
moedegrens ligt Wel is het
dan natuurlijk een probleem
voor zzp'ers die wél nog hypo
theeklasten moeten betalen na
hun pensionering. Overigens
zet ik vanaf nu de standaard
pensioendatum op 67 in plaats
van 65 jaar.
Ik kan mij daarbij dan een sys
teem voorstellen waarbij je
niet per se je pensioengeld bui
ten je bedrijf of bij een bank,
verzekeraar of pensioenfonds
hoeft te reserveren. Maar dat is
een kwestie van uitvoering. Al
lereerst moet er een keus ge
maakt worden of zzp'ers pen
sioen moeten opbouwen, daar
na komen de antwoorden op
de vragen waar en hoe. Voorals
nog wordt er alleen maar ge
praat, dus het zal nog wel een
jaar of vijf duren schat ik in.
Tot die tijd blijft een zzp'er dus
gewoon een ondernemer en
moet 'gewoon' voor zichzelf
zorgen. Dus ook voor z'n eigen
oude dag.
Hopelijk denkt de zzp'er daar
bij dan ook goed aan zijn nabe
staanden of zijn eigen arbeids
ongeschiktheid. Die risico's
kunnen zich immers nu voor
doen. Van de eigen oude dag
kan iedereen zelf precies uitre
kenen wanneer die aanbreekt.
Mr. Theo Gommer MPLA is pensioendeskundige
door Ingrid Beckers
illustratie job van Gelder
Doodsbang om
je baan te ver
liezen. „Dat
geldt op het
moment voor
heel veel oude
ren", stelt Jaap
Roelants. Bang was hij zelf
ook, toen het Algemeen Dag
blad in 2009 een grote reorgani
satie aankondigde. Die angst
bleek terecht. Na 30 jaar vaste
dienst werd Roelants als 59-ja-
rige verslaggever vriendelijk
verzocht gebruik te maken van
de vrijwillige vertrekregeling.
„Dat klinkt wel mooi; in werke
lijkheid is er niks vrijwilligs
aan. Blijven was geen optie. Ik
moest mezelf opnieuw in de
aanbieding gooien. Fijn, zo'n
vertrekregeling. Maar ook een
instinker. De helft van het be
drag gaat naar de belasting, de
rest moet je reserveren voor je
pensioen. Daar kun je echt
geen jaren van leven."
Die ingrijpende, persoonlijke
ervaring was voor Roelants aan
leiding voor het schrijven van
Banenjacht 45+, aan het werk tot
je AOW. Het boek leest een
beetje als een wake up call.
Door de economische crisis
staan oudere werknemers er
nu ineens zó anders voor dat
Roelants meent ze wakker te
moeten schudden. „Tot voor
kort was het echt heel gewoon
om het rond je 55e rustig aan
te gaan doen. Veel mensen
stopten voor hun 60ste met
werken en kwamen via de
VUT rustig bij het pensioen te
recht."
Die oude, vertrouwde zeker
heid is nu definitief voorbij.
„Als je op je 60ste je baan ver
liest, krijg je 2 jaar WW. Daar
van stellen de laatste 12 maan
den niets voor, omdat je dan
naar bijstandsniveau zakt. Als
je niet snel een nieuwe baan
vindt, zit je dus, voordat je het
weet, tot aan je pensioen in de
bijstand."
Het is dus vooral zaak om kos
te wat kost aan de bak te blij
ven. „Mijn boodschap is eigen
lijk: wees zuinig op je baan.
Mensen realiseren zich dat
wel, maar voor velen betekent
het een totale ommekeer in
denken. Nog niet zo lang gele
den kon je als 50-jarige best
een beetje rustig aan doen. Als
oudere werknemer moet je te
genwoordig echter ambitie to
nen. Blijf bij, speel ervaring uit
in plaats van de oude zak uit te
hangen. En mekker niet over
cursussen in vrije tijd."
Maar hoe hard ouderen ook be
reid zijn te werken, de realiteit
is dat in januari van dit jaar
212.000 45-plussers als werk
loos stonden ingeschreven. Pro
centueel heb je het dan over
een werkloosheidscijfer van
6,4. Daar staat tegenover dat
het met jongeren nog slechter
gaat. Het werkloosheidscijfer
in de categorie 15-24 jaar steeg
begin dit jaar naar 15 procent.
Waarom schrijf je niet over jon
geren, dat is toch veel erger?
Die vraag krijgt Roelants gere
geld voor de voeten geworpen.
„Maar een jonge werkloze is el
ke dag dichter bij een nieuwe
baan, terwijl een oudere werk
loze de kans op een nieuwe
baan elke dag ziet afnemen.
Oudere werklozen zoeken veel
Jaap Roelants
langer naar nieuw werk dan
jongeren. Als ze al iets vinden.
De situatie is namelijk niet
best. Zelfs voor vrijwilligers
werk moet je solliciteren." Een
voorbeeld uit het boek betreft
Marion van Eeuwen (59) die
na verlies van haar baan als re
dacteur bij NRC Handelsblad
solliciteert als vrijwillig rond
leider in een openbare stads
tuin. „Het is echt een tegenval
ler als het niet doorgaat."
Niet bepaald hoopgevend, zo'n
verhaal. Toch is Roelants opti
mistisch genoeg om heel wat
tips te geven over hoe je mis
schien wel aan betaald werk
komt: 'Hoe schrijf je een brief
zonder over te komen als oude
knar?' 'Wat zeg je wel en niet
over leeftijd op gesprek?' Leef
tijd als een non-item is in de
kern een belangrijk advies.
Maak er zelf geen punt van,
dan doen anderen dat ook min
der snel.
En stel, je hebt 352 sollicitatie
brieven geschreven, 298 afwij
zingen ontvangen en op de ove
rige 54 wordt helemaal niet ge
reageerd. Dan zit er volgens
Roelants nog één ding op: zelf
standig ondernemer worden.
Op eigen benen staan is hele
maal van deze tijd. Omdat
steeds meer bedrijven graag
met freelancers werken, ligt
het aantal zzp'ers boven de
10 procent van de beroepsbevol
king. De gemiddelde leeftijd
van starters steeg in 4 jaar tijd
van 37 naar 46 jaar. Wil je suc
ces hebben, dan moet er wel
een vonkje zijn, waarschuwt
Roelants. Want gemakkelijk is
het niet, weet hij uit ervaring:
„Ik moest vooral opboksen te
gen het vooroordeel dat ik een
oude zak ben. Daar kan ik al
leen tegen ingaan door goede
waar te blijven leveren."
Jaap Roelants - Banenjacht, 45+,
aan het werk tot je AOW.
BBNC Uitgevers, 16,95 euro.
9
