Wakker worden!
;v brieken
4 5 OUDERE WERKNEMERS
De coöperatie is weer trendy. Deze oude
ondernemingsvorm kent de laatste tijd een
spectaculaire revival. Vergeet het jaren
50-stigma van boerenmest en ronkende
tractors. De moderne variant van 'Wij voor
elkaar' tref je nu ook aan in de zorg en
advocatuur.
'WIJ VOOR ELKAAR'
Geld&v ;-k
Coöperatie
opnieuw
springlevend
door Ray Simoen
Een ideale voedingsbodem voor
de herleving van de coöperatie.
Zo noemt Ruud Galle de combi
natie van vertrouwenscrisis in
de maatschappij en een terug
trekkende overheid. „Mensen
hebben geen vertrouwen meer
in die grote financiële instellingen die en
kel gericht zijn op winstmaximalisatie op
korte termijn, puur in het belang van de di
videnduitkering aan de aandeelhouders en
de gigabonussen voor directieleden."
Galle kan het weten als directeur van de
NCR, de Nationale Coöperatie Raad voor
Land- en Tuinbouw en hoogleraar Onder
nemingsrecht aan de Universiteit van Til
burg: „In 5 jaar tijd zijn er in Nederland op
een totaal van 5.000 maar liefst 300 nieuwe
coöperaties per jaar bijgekomen. Niet al
leen in de aloude branches als de land- en
tuinbouw, maar op alle terreinen. In de
energiesector, de zorg, de advocatuur."
Vorig jaar tijdens het door de VN uitgeroe
pen jaar van de coöperaties publiceerde hij
tal van artikelen en boeken om het belang
van deze samenwerkingsvorm uit de doe
ken te doen. Niet zonder succes. „Bij stu
denten zie ik de interesse voor de coöpera
tie groeien."
Deze oude, collectieve vorm van samenwer
king is trendy geworden, meent Galle:
„Overal in de wereld zijn mensen bezig
met het oprichten van coöperaties of met
de diverse varianten ervan te verkennen."
In zijn woonplaats Nuenen stond hij aan
de basis van een coöperatie die een
glasvezelnet in eigen beheer aanlegde.
Ook oud-Rabobankdirecteur Herman Wijf
fels ziet de comeback van de coöperatie als
een reactie. „Mensen hebben er genoeg van
afhankelijk te zijn van grote structuren,
waar ze geen vat op hebben. Mensen gaan
elkaar meer opzoeken om zelf zaken te rege
len."
Galle spreekt ook van de 'democratisering
van de economie'. „Decennia lang richtte
men zich op de overheid die alles moest re
gelen. Maar die overheid kan het niet meer
en heeft er ook het geld niet meer voor. Ze
trekt zich terug. De burgers worden meer
op zichzelf teruggeworpen en gaan nu zelf
Oude reclame
affiches voor
coöperatieve
ondernemingen.
foto's Reclame Arsenaal
meer initiatieven ontplooien: samen zaken
aanpakken om tegen een rechtvaardige
prijs de zorg, de leefbaarheid of energie ge
regeld te krijgen voor de eigen buurt, dorps
gemeenschap of belangengroepering. De
coöperatie is een prima vehikel daarbij."
Bovendien heeft binnen een coöperatie ie
der lid gelijk stemrecht en is ze gericht op
permanente educatie van haar leden. „Ie
dereen beslist mee over de koers van de
coöperatie. De leden houden het bestuur
scherp en kunnen dit naar huis sturen."
De coöperatie is echter niet voor iedereen
de meest geschikte ondernemingsvorm,
stelt Anke Sassen van Sassen Adviesgroep
en expert op dit gebied. „Personen die voor
snel scoren gaan of liever alleen werken,
kunnen beter voor een bv kiezen. Je moet
kunnen samenwerken, niet uitsluitend
voor korte termijn gewin. In een coöperatie
heb je niks aan alfamannetjes of bokito-ge-
drag." Het Financieele Dagblad wees recent
op andere 'bedreigingen': leden zijn geza
menlijk de baas, maar als ze zich allemaal
met de uitvoering bemoeien, komt er niks
van terecht.
De samen-sta-je-sterker-gedachte doet
vooral een toenemend aantal zzp'ers kie
zen voor de coöperatie, stelt Judith de Lee-
de van de Ondernemerscoöperatie. „Door
een coöperatie te stichten, proberen zzp'ers
risico's op het gebied van werk, arbeidson
geschiktheid, pensioenen uit te sluiten."
reageren?
geld@depersdienst.nl
De recent opgerichte coöperaties leg
gen, net als vroeger, de nadruk op on
derlinge afhankelijkheid en solidariteit.
Het is een reactie op het graaikapitalis
me en de ieder-voor-zich-mentaliteit.
'Wij voor elkaar' is het actuele motto.
„Coöperaties zijn de meest succesvolle
vorm van sociaal-economische samen
werking", meent Louise Fresco, oud-di
recteur van de Wereldvoedselorganisa
tie (FAO) en tegenwoordig hoogleraar
Duurzame Ontwikkeling aan de Universi
teit van Amsterdam.
De eerste coöperatie ontstond rond
1200. Franse bergboeren wilden grotere
kazen maken, omdat die beter bewaard
konden worden. Daarvoor hadden ze
meer melk nodig dan ze individueel kon
den produceren. Daarom besloten ze sa
men hun melk tot kaas te verwerken,
„leder kreeg betaald naar rato van de in
gebrachte hoeveelheid."
Rond 1850 ontstonden de moderne con
sumentencoöperaties. De eerste was die
van textielarbeiders in het Engelse Roch
dale, die niet afhankelijk wilden zijn van
verplichte, dure inkoop van levensbe
hoeften via de fabriek waar ze werkten.
In Duitsland begon Friedrich Raiffeisen
een coöperatieve bakkerij, waar arme
boeren op krediet brood konden kopen.
Die groeide later uit tot gemeenschappe
lijke spaarbank: de Raiffeisenbank.
