Ravestein bij Grijpskerke
BUITEN 13
WOENSDAG 3 APRIL 2013
door Gerard Smallegange
Op zoek naar de herkomst van Ra-
vestein moet je een aantal puz
zels oplossen. Om te beginnen
moet je bepalen over welk Ravestein je
het wilt hebben. Het gaat in dit artikel
om de hoeve Ravestein bij Grijpskerke,
midden op Walcheren. Er zijn vele Rave-
steins. Om er nog maar eens twee te noe
men: er is een Ravestein in Kloetinge, en
één op Oud Sabbinge.
Een 'stein' is een stenen huis, een ver
sterkt huis, in het bezit van een adellijk
of aanzienlijk geslacht in de (late) mid
deleeuwen. Bij een stein hoorde gewoon
lijk ook een hoeve, een hof, dat voor het
voedsel en de jacht van de steenbewo
ners zorgde. Zo was het in Kloetinge,
Oud Sabbinge en Grijpskerke althans. Al
le drie de steins zijn inmiddels verdwe
nen; de hoeves bestaan nog steeds.
Om ons tot Grijpskerke te beperken: het
hof Ravestein aldaar is ooit eigendom ge
weest van Anna van Bourgondië-Rave-
stein. Zij werd Anna van Ravestein ge
noemd, omdat haar 'echte' woning het
slot Ravestein in Souburg was. Daar
woonde ze met haar man, een telg uit de
Van Borsele dynastie - de machtigste
adellijke familie uit Zeeland en verre om
streken. Anna zelf was een nazaat van de
hertogen van Bourgondië. Weliswaar een
bastaarddochter, maar één die favoriet
was bij haar vader Philips de Goede. Die
goede man deed niets anders dan bestu
ren, vechten en vrijen. Met de nadruk op
het laatste. Naast zijn wettige kinderen
had hij minstens 26 bastaardkinderen.
Maar uiteindelijk draaide bij hem en z'n
opvolgers alles om het verwerven van
gronden en dus van macht. Zijn bastaar
den moesten helpen die macht te vergro
ten, ieder op zijn of haar wijs, naar ge
lang van zijn of haar talenten.
De regering van Philips werd in Frank
rijk betiteld als 'batardocratie'; batard is
bastaard in het Frans. Dus een bestuur
waarin de tientallen bastaards sleutelpo
sities kregen.
Zo ook Anna. Die moest eerst huwen
met een Van Borsele, en toen die al snel
stierf moest ze trouwen met Adolf van
Kleef. Door die twee huwelijken nam de
rijkdom, het grondbezit en de macht van
de Bourgondiërs toe. In een eerder arti
kel heb ik Anna genoemd als naamgeef-
ster van St. Annaland, waar ze grote stuk
ken land en schorren verwierf. In dat
plaatje past ook Ravestein bij Grijpsker
ke. Naast de twee Ravesteins op Walche
ren verkregen deze families nog veel
meer eigendom. Meestal op ingewikkel
de wijze via allerlei relaties en/of huwe
lijk.
Met het slot/kasteel Ravestein ging het
zoals met bijna alle andere landgoederen
op Walcheren: het ging ten onder aan ar
moede in of rond de Napoleontische tijd.
De hoeve bleef. Er kwam een nieuwe
schuur, ongeveer 1910, het boerenhuis
werd verkleind en versimpeld. De oorlog
en de inundatie deden hun verwoestend
werk. Wat er nog restte aan grachten en
oorspronkelijk landschap werd bij de ruil
verkaveling weggevaagd door bulldozers
en draglines. Uiteindelijk kwam de boer
derij leeg, omdat de laatste boer vertrok.
De familie Montfrans kocht het geheel
en maakte er een mooie woonstede van,
ging graven in het verleden, haalde er
deskundigen bij en herschiep uiteinde
lijk de contouren van het oude kasteel
(nu een eiland) en tuin, met gracht en al.
Ravestein heeft weer een deel van zijn
oude glorie teruggekregen.