REIZEN 15
Een kluwen haar,
groenig slijm en
verdomd, een gelig
steentje dat op
mijn kies lijkt
WAAR EN WAT
ZATERDAG 30 MAART 2013
door de schooltandarts ooit bijna
geruïneerde gebit.
Echter op die onzalige ochtend
met dat lonkende ontbijt heb ik
de eerste tandenstoker er nog
niet tussen gestoken of ik hoor
een lichte 'krak'. Mijn hersens we
ten al wat er misgaat, maar toch
sta ik nog raar te kijken als het ge
lige plaatje met een keurige salto
in het afVoerput je van de wasta
fel verdwijnt. Mijn noodkroon. Ik
voel met m'n tong aan het ruwe
oppervlak dat in mijn mond is
achtergebleven. Dat is gevoelig.
Niet iets waarmee ik het lang vol
houd in dit land van biefstuk en
kip. De kroon moet terug. Geluk
kig liep de kraan niet, dus ik
neem aan dat het ding nu ergens
onder in de sifon rust.
Housekeeping komt erbij om met
een waterpomptang het afvoer
systeem te ontmantelen. Inmid
dels is het ontbijt beneden in vol
le gang en zullen de lekkerste
hapjes al wel op zijn. Ricardo, de
vriendelijke klusjesman legt mij
een hoopje drab voor dat uit de
afvoer tevoorschijn is gekomen.
Een kluwen haar, groenig slijm
en verdomd, een gelig steentje
dat op mijn kies lijkt. Uit de mini
bar haal ik een flesje wodka ter
ontsmetting. De gedachte het
ding opnieuw in de mond te ste
ken, stuit op veel weerstand,
maar het moet. Voorzichtig krab
ik de beide oppervakken schoon
en breng een laagje lijm aan. Het
beroep van tandarts blijkt nog
niet mee te vallen. Ik heb geen
idee wat 'voor' en 'achter' is en
sta al snel zwetend te hannesen
voor de spiegel. Ik krijg het ding
maar niet echt 'passend', maar na
nog wat extra lagen lijm blijft hij
min of meer zitten. Nadat de
droogtijd van een minuut is ver
streken, open ik de mond ter in
spectie. Er blijkt uiteindelijk
meer lijm terecht te zijn geko
men op de omliggende kiezen
dan op de kroon zelf, maar de
klus lijkt geklaard. Terwijl het ge
hele hotel nog zit na te genieten
van het heerlijke ontbijt, kom
ook ik schaapachtig lachend het
terras op gelopen. Doet u mij
maar een kopje thee.
Een paar dagen later in Bogota
gaat het op een dag twee keer
mis. Tijdens de lunch blijft de
kroon in een kippendij steken en
tegen de avond kukelt hij uit
mijn mond na een hard nootje
bij de borrel. De lijm begint op te
raken en gek word ik er ook van.
Tijd voor een telefoontje naar de
tandarts. Niet zomaar een, maar
een goede kennis, ontmoet tij
dens een van de vele zoektoch
ten in Colombia.
Claudia heeft het druk, ze werkt
op drie stoelen tegelijk. Na slui
tingstijd mag ik de mond open
doen. Ze wipt de noodkroon er
uit en complimenteert me met
mijn tandtechnische ingrepen.
Het ding zat goed vast, maar wel
precies andersom dan had gemoe
ten. Na een kwartiertje ben ik
weer het mannetje en de volgen
de dag verloopt de thuisreis zon
der problemen. Wanneer ik me
bij mijn eigen tandarts meld
voor de plaatsing van de definitie
ve kroon is zijn tevredenheid
groot. Het noodgeval zit nog
goed vast. Hij vindt het een puik
stukje werk. Ik laat het maar zo,
geen kwaad woord over mijn
tandarts. Maar wat mij betreft
geldt voor de noodkroon toch
echt een negatief reisadvies.
ZWITSERLAND
ken van Surnegn bij Rona, op een
paar minuten gaans van
Savognin. Hoogte: 1.845 meter.
Als wij hem bezoeken is hij al hal
verwege de afdaling, breed stap
pend achter zijn kudde, met assis
tentie van zijn bordercollie die ei
genwijze geiten venijnig tot de or
de 'roept'. Dani is een kluizenaars
type, die deze week gezelschap
heeft van zijn moeder. „Ze kookt
het avondeten, dat is wel makke
lijk." Stroom, stromend water en
toiletten vond de architect van Da-
ni's berghut je vanzelfsprekend on
zinnige extra's.
Langs de kant van een nauwelijks
begaanbaar zanderig bergwegge-
tje heeft de bebaarde geitenhoe
der z'n mobiele melkerij opge
bouwd met in de achtertuin een
generator, want ook hier wordt
niet meer vertrouwd op mensen
kracht. Het dagelijks twee keer
melken levert zo'n 300 liter op,
waaruit op de kaasmakerij kaas
wordt gemaakt. Kaasmaker Rafael
('Zeg maar Rafi') verkoopt die op
de boerderij in Rona en op lokale
markten.
Mijn zomerse avontuur in
Graubünden was een dag eerder
in Thusis begonnen om er de Via-
mala Schlucht te verkennen. Hier
stroomt de Hinterrhein door een
nauwe, steile en opvallend diepe
engte, die, getuige de redelijk ver
se sporen van steenlawines,
grondverschuivingen en omgeval
len bomen, wekelijks een ander
gezicht krijgt. Ik beloop de
Schlucht vanaf Zillis, waar ik mij
's ochtends vroeg met de eerste
bus naar toe laat vervoeren. Vol
Bern
gens de folder is het een tocht
over 11,5 kilometer van 5,5 uur. Ik
passeer de finishlijn al na 3,5 uur.
Ook hier zag ik al die tijd geen le
vende ziel. Achteraf gezien was
het misschien niet zo slim om dit
traject met best lastige passages
solo te belopen.
De tocht is afwisselend adembe
nemend, sensationeel en lichte
lijk eng, bijvoorbeeld als hang
brug Traversinersteg moet wor
den genomen. Ik beken dat ik ei
genlijk liever niet stil had gestaan
op deze ogenschijnlijk nietige en
vooral schommelende construc
tie, maar het zicht op de ravijn en
het landschap is van een zo over
treffende trap dat ik wel moest.
Een tip: doe de wandeling beter
niet als het net heeft geregend. Ik
vermoed dat het pad, bij droog
kleine foto's van links naar rechts:
Overnachten in een jurte met
zicht op de sterrenhemel.
Rösti eten uit een gedeelde pan.
De wiebelende hangbrug Traversi
nersteg over de Viamala Schlucht.
Schapen, overal schapen,
foto's Gerard Chel/GPD
Het kanton Graubünden ligt in
het zuidoosten van Zwitserland
en is het hoogstgelegen vakantie-
gebied van de Alpen. Met de auto
moet je ongeveer 915 kilometer
overbruggen om vanuit Neder
land in Chur, de hoofdstad van
Graubünden te komen.
Liever vliegen? Dat kan. Vanaf
vliegveld Kloten in Zürich reis je
in anderhalf uur met het open
baar vervoer naar Graubünden.
Vanaf het Duitse vliegveld Fried-
richshafen brengt de Graubünden
Express je in een uur naar Chur.
Met de Swiss Pass reis je ter plek
ke met het openbaar vervoer.
Meer informatie over reizen naar
en in Graubünden vind je op
nl.graubuenden.ch of
www.myswitzerland.com.
weer al op menige plek glibberig,
dan in stukjes wild stromende ri
vier verandert.
Als een onverwachte kers op mijn
tripje doemt in wintersportplaats
Arosa, vanuit Chur met de
Rhatische Bahn te bereiken waar
bij je over het majestueuze Lang-
wiesviaduct treint, een in eerste
instantie suffige bezigheid op:
een tocht rond de lokale berg
Weisshorn per licht gemotoriseer
de mountainbike. Toch zet ik hier
aan de oevers van de Obersee een
helm op en laat mij uitleggen
waar alle hendeltjes, knopjes en
display op de e-bike voor dienen.
Dan blijkt zo'n bergetappe zowel
leuk als ontspannend, vooral om
dat je bij al te steile klim met jes
met één druk op de knop de hulp-
motor aanzet. Jemig, dat helpt.
Enige stuurmanskunst en behen
digheid blijken toch nog wel een
behoorlijke vereiste het tracé zon
der vallen en opstaan af te leggen.
Het blijft wel mensenwerk.
Een tweede verrassing is dat het
niet alleen om een 'bike' gaat,
maar ook om een 'bite'. Op twee
plekken langs de route staan koks
klaar om ons van regionale drank
en spijzen te voorzien. Waaraan
wij natuurlijk volop van genieten.
reageren?
reizen@depersdienst.nl
