T4 Eed bij inhuldigin
betekenis
Het is onbegrijpe
lijk dat op 30 april
Kamerleden in de
Nieuwe Kerk
zitten die niet aan
de inhuldiging
willen meedoen.
Het is bovendien
onhoffelijk naar
de nieuwe koning.
SPECTRUM 9'
66 In weinig landen is de
generatiekloof tussen
grootouders en
kleinkinderen groter
ZATERDAG 30 MAART 2013
Vein Poet in heeft wel degelij
den jonge anarchistische neo-bolsje-
wieken te protesteren en op de ande
re hoek aanhangers van de partij Vere
nigd Rusland. Een paar stoplichten
verder gingen veertig bejaarden met
vlaggen van hamer en sikkel de straat
over, om vervolgens bij de Doema op
een protestmars van een anti-WTO
beweging te stuiten.
Een soortgelijk onderwerp is ook de
media en de persvrijheid. Ongetwij
feld is er in Rusland censuur. Ander
zijds zijn er 'tig' televisiezenders met
programma's waarbij ik mij juist af
vraag of deze 'vrijelijk' en één op één
in Nederland getoond zouden wor
den. Discussies over pedofilie, Pussy
Riot, corrupte politici of welk onder
werp dan ook, zijn er aan de orde van
de dag. In veel kranten kun je talloze
berichten lezen van zeer kritische
journalisten die negatief over Poetin
of de regering schrijven. Zelfs het in
ternet in Rusland is vrij.
De vrijheden die op velerlei gebied
mogelijk zijn, kwamen helaas voor
een heel groot deel van de Russen
hoe dan ook nog steeds te snel. In
weinig landen is de generatiekloof
tussen grootouders en kleinkinderen
groter dan in Rusland. Vrijheden
waar wij eeuwenlang langzaam inge
rold zijn, kregen de Russen in een
paar jaar tijd over zich heen.
In dit kader kunnen we ook de an-
ti-homowet zien, die onlangs door
de Russische regering is onderte
kend. In Nederland vinden wij dat
we de Russische regering hiervoor
moeten straffen. Ook ik vind het
dieptriest dat homo's in Rusland
vaak behandeld worden als tweede
rangsburgers, maar het merendeel
van de Russen ligt er niet wakker
van. Deze Russen denken nog zoals
onze ouders of grootouders in de ja
ren '50. Opmerkelijk is wel dat de ve
le homo-discotheken en travestieten^
bars in de grote Russische steden des
ondanks niet onderdoen voor die van
New York of Parijs. Alleen is bijvoor
beeld een Gay-parade voorlopig nog
een brug te ver.
Russen maken er zich ook niet druk
over dat Boris Berezovski afgelopen
weekend in zijn Londense huis stierf.
Menigeen zal er juist op hebben ge
toast. Deze oligarch is in de eerder ge
noemde wildwestperiode (de Jeltsin-
jaren) de derde rijkste man van Rus
land geworden. Hij staat bekend als
de Madoff, de meesteroplichter, van
Rusland, die daarbij ook in de poli
tiek zijn invloed had.
Poetin wordt onder meer geprezen
voor een poging tot beteugelen van
Berezovski door achterstallige belas
tinggeld te vorderen en hem buiten
het politieke speelveld te dwingen.
Berezovski vroeg vervolgens in Enge
land asiel aan, waar de Londense ban
ken ongetwijfeld blij waren met al
het geld dat hij meebracht. Ie kunt je
afvragen hoe ethisch verantwoord
het Westen daarmee heeft gehan
deld.
Of we Poetin op de vingers kunnen
tikken wat betreft het corruptie-pro
bleem? Het is in ieder geval hét
hoofdpijn-dossier van het land. Het
lijkt ook net alsof wij denken dat er
helemaal geen kundige bestuurders
in Rusland zijn. Capabele ministers
zijn er in overvloed en zij zwoegen al
jaren om dit hardnekkige probleem
onder controle te krijgen. De charis
matische politieman Kolokoltsev, de
huidige minister van Binnenlandse
Zaken, heeft het tot zijn levensdoel
gemaakt om iedere corrupte persoon
aan te pakken. Het probleem zit na
melijk niet alleen in de top; de hele
maatschappij is ermee doordrenkt
(wat eveneens met de geschiedenis
van Rusland te maken heeft). Strenge
wetten en straffen zijn opgesteld,
maar telkens weer zie je dat een nieu
we gouverneur óf bestuurder in de
verre periferie de verleidingen niet
kan weerstaan. Hebzucht zit in de
mens en zelfs in ons 'kleine brave'
Nederland zijn de laatste jaren ge
noeg voorbeelden daarvan aan het
licht gekomen.
Maar in het immens grote Rusland -
meer dan 14.000 km van oost naar
west, met temperaturen in steden
van min 55, met een geschiedenis
van slavernij en communisme, met
duizenden dingen die nog gedaan
moeten worden, met veel verschillen
de bevolkingsgroepen én met een
volksaard die moeite heeft zelf verant
woordelijkheid te nemen - is wél een
begin met de strijd gemaakt.
In dit kolossale land gaat het voor het
eerst in de geschiedenis redelijk
goed. Maar wij bekijken de hiervoor
geschetste overgangsfase in Rusland
jammer genoeg nog steeds te veel
door onze Westerse bril.
De Russen zijn hier overigens erg ge
voelig voor. Zij hebben te vaak het op
geheven vingertje van de Verenigde
Staten en Europa gezien en ook de
Russische regering tolereert steeds
minder van het 'superieure' Westen.
Kwesties als Irak, Afghanistan, het ra-
kettenschild in Oost-Europa, de Wes
terse steun voor Georgië en Oekraï
ne, de kritiek op democratische ont
wikkelingen en de steun aan Russi
sche oppositieleiders, hebben de na
tionalistische gevoelens van de Rus
sen aangewakkerd.
Met de opkomst van nieuwe wereld
economieën in deze eeuw, is het daar
entegen in het belang van ons alle
maal dat Europa evenwichtige betrek
kingen onderhoudt, die bijdragen
aan stabiliteit en veiligheid om ons
heen. Dus moeten we ook oog heb
ben voor alle positieve ontwikkelin
gen in Rusland. Dit betekent niet dat
we geen kritiek mogen hebben, maar
wel dat enige reflectie op ons eigen
perspectief gewenst is.
door Menno de Bruyne
Menno de Bruy
ne is sinds
1984 medewer
ker van de
SGP-fractie in
de Tweede Ka
mer. Als voor
lichter is hij on
der meer
woordvoerder
op het gebied
van staatsrecht
en het konings
huis.
Er was eens een tijd dat politici die de mo
narchie verafschuwden, op Prinsjesdag
hun stoelen leeg lieten. En als ze een uitno
digingskaart in de bus kregen om de trou
werij van een lid van het Koninklijk Huis
bij te wonen, verscheurden ze die kaart.
Daarom lieten de rooie rakkers in de goeie
ouwe tijd van het socialisme verstek gaan op de derde dins
dag. En daarom vertikte het Amsterdamse WD-raadslid
Hans Gruijters het om aanwezig te zijn bij het huwelijk
van prinses Beatrix en prins Claus von Amsberg.
Het sprak voor deze anti-Oranjeklanten vanzelf dat je óók
geen acte de présence gaf bij de inhuldiging van de nieu
we koning of koningin. Wie zichzelf als republikein se
rieus nam, boycotte deze plechtigheid. Zo bleven bij de in
huldiging van koningin Beatrix in 1980 ettelijke linkse Ka
merleden weg, net zoals bij de ambtsaanvaarding van ko
ningin Wilhelmina een aantal rechtgeaarde sociaal-demo
craten schitterden door afwezigheid. Zo'n Oranjefeestje
was aan hen niet besteed. Je bent consequent, of je bent
het niet.
Die inhuldiging is een oeroude traditie die teruggaat op
de tijd van graven en hertogen. Vorst en volk maakten met
zo'n plechtigheid zichtbaar dat zij tegenover elkaar ver
plichtingen hebben. Sinds de Oranjemonarchie werd inge
voerd (1814), is iedere koning(in) ingehuldigd.
Die plechtigheid is overigens niet noodzakelijk om een ko
ning koning te maken. Zoals het Handboek van het Neder-^
lands Staatsrecht kort en bondig formuleert: „De inhuldi
ging van de nieuwe koning is zonder juridische bete
kenis..." Koningin Beatrix draagt het vaantje officieel over
du moment dat zij in het Paleis op de Dam abdiceert en
Willem-Alexander de proclamatie tekent waarmee hij zijn
ambt aanvaardt. Tussen aanvaarding van het koningschap
en de inhuldiging in de Nieuwe Kerk zit altijd tijd, varië
rend van nog geen uur (1980, Beatrix) tot twee maanden
(Willem III, 1849).
Gedurende al die jaren zijn de bij de beëdiging en inhuldi
ging gebezigde teksten regelmatig bijgesteld, maar de kern
ervan is hetzelfde gebleven. De nieuwe vorst zweert
trouw aan de Grondwet en belooft alles te zullen doen om
Nederland en de Nederlanders te beschermen. Dat is de
beëdiging. Daarna zweren of beloven de parlementariërs
bij wijze van echo de rechten van de Koning te zullen
handhaven en alles te doen wat goede en getrouwe volks
vertegenwoordigers schuldig zijn te doen. Dat is de inhul
diging. Dat gebeurt hoofdelijk: de Voorzitter van de Vere
nigde Vergadering van beide Kamers leest de wettelijke
formules voor, waarna de namen van alle aanwezige leden
worden voorgelezen, die daarop de eed of de belofte uit
spreken.
Dat de inhuldiging staatsrechtelijk niet 'telt', wil nog niet
zeggen dat deze zonder betekenis is. De betekenis is dat
op dit bijzondere en belangrijke moment in de staatkundi
ge geschiedenis nog eens zichtbaar wordt gemaakt dat de
koning en de volksvertegenwoordigers, op basis van de in
de Grondwet vastgelegde rechten en plichten, willen sa
menwerken in het belang van Nederland. Op zo'n mo
ment vallen alle verschillen die er zijn even weg en staat
het 'gemene best' (dat wat gemeenschappelijk is, het bes
te) voorop. Tegen die achtergrond is het onbegrijpelijk dat
er op 30 april aanstaande drie Kamerleden in de Nieuwe
Kerk zitten die weigeren mee te doen aan de inhuldiging;
met als argument dat ze als Kamerlid al een eed of belofte
hebben afgelegd en dat niet opnieuw hoeven te doen. Zij
weigeren dat op dit constitutioneel voorname moment
nog een keer te doen.
Dat mag. Dat recht hebben de Kamerleden van de Partij
voor de Dieren. Het verandert niets aan de 'rechtsgeldig
heid' van de inhuldiging. En het zal niet eens opvallen,
want bij het voorlezen van de namen van de aanwezige ka
merleden, zullen de namen Thieme, Ouwehand en Koffe-
man gewoon worden overgeslagen; om pijnlijke stiltes te
voorkomen.
Maar sjiek is het allemaal niet. Integendeel, het is onhoffe
lijk. En het is half-half bovendien. Om het in dierenter-
men te zeggen, zo'n houding is vlees noch vis.
