Wie kritiek wil
uiten op de
Russische
president Poetin,
die binnenkort
naar Nederland
komt, moet ook
oog hebben voor
alle positieve
dingen die nu in
Rusland gebeuren.
8 SPECTRUM
opinie
«De Russen zien
niemand anders die
kan voorkomen dat de
losgeslagen
maatschappij van de
jaren '90 terugkeert
niet
Rusland ligt
wakker
door Marie-Thérèse ter Haar
Ruslanddeskun-
dige Marie-Thé-
rèse ter Haar is
oprichtster van
Empirique, een
organisatie die
middels lezin
gen, cursussen
en reizen be
grip wil kweken
tussen het Wes
ten en Oost-Eu
ropa. Zij is au
teur van de boe
ken RusJands erf
deel en Rusland
in de 21e eeuw.
Op 8 april zal de
Russische presi
dent Vladimir
Poetin een be
zoek aan ons land
brengen in het ka
der van het bila
terale Nederland-Ruslandjaar. Met
één been in Nederland en het andere
op Russische bodem, zie ik de bui al
hangen: kritiek vanuit hier zal er vol
op zijn. Op de mensenrechten die
worden geschonden, de homowet,
zelfverrijking, censuur in de media of
het verbod op protesteren, om zomaar
een paar items te noemen. Ik blijf mij
er echter tegen verzetten om dit alles
vanuit onze Nederlandse stoel te be
oordelen.
Iets meer dan twintig jaar geleden (in
1991) erfde Rusland, het grootste land
op aarde, een failliete communisti
sche boedel. Vervolgens kreeg het
tien jaar, tot aan het begin van vorig
decennium, een 'wildwest-maatschap
pij' over zich heen door het in allerijl
overstappen naar een vrijemarkteco
nomie (de zogenaamde 'shock-thera
pie'). Toen Poetin daarna enige orde
en stabiliteit in het land bracht, was
dat voor de meeste Russen een verade
ming, ook al werd de democratie aan
banden gelegd. Daar zaten de meeste
Russen niet mee. De Rus had op dat
moment namelijk voor het eerst de
kans om een nieuwe keuken of auto
te kopen en dat was voor hem het al
lerbelangrijkst.
Via verschillende politieke partijen je
stem laten horen, is voor Russen ook
een onbekend fenomeen. In de Russi
sche volksaard zit juist diep geworteld
dat je de tsaar of president gemakke
lijk de schuld kunt geven van je misè
re, en dat je deze dankbaar kunt zijn
in goede tijden. Zo normaal als wij
het vinden om over Samson, Rutte of
een willekeurig verkiezingsprogram
ma te praten, zo vreemd is dat voor de
meeste Russen. Het hele democrati
illustratie censuur.com
r-
sche stelsel staat in Rusland nog in de
kinderschoenen en zo ook de 'kracht'
van oppositiepartijen, en politieke par
tijen in het algemeen.
Poetin is nu minder populair dan tien
jaar geleden omdat de jongeren en de
nieuwe middenklasse kritischer zijn
geworden. Maar de meesten zijn het
er over eens: er is geen alternatief. Zij
zien niemand anders die kan voorko
men dat de losgeslagen maatschappij
van de jaren '90 terugkeert.
Van de 142 miljoen Russen lieten met
name de kritische jongeren in de ste
den hun stem horen in de protestac
ties van een jaar geleden. Die protest
marsen zijn dus wel degelijk mogelijk
in het Rusland van president Poetin..
En net als in Nederland, eiste de rege
ring toen dat deze protestmarsen tevo
ren werden aangevraagd.
Overigens ben ik in Moskou nog
nooit zo vaak te laat geweest op mijn
afspraken als het afgelopen jaar. Het
leek wel een doorgeslagen protest
maatschappij. Op de ene hoek ston-
