Hekserij
SPECTRUM 7
standplaats Kenia
Frans van den Houdt
Tijdlijn
ZATERDAG 30 MAART 2013
1960 De Britse kroonkolonie Cyprus wordt onafhankelijk.
1963 De spanningen tussen de twee etnische groepen lopen op. Om te voorkomen dat Grie
kenland en Turkije betrokken raken bij een gewapend conflict op het eiland, wordt een wa
penstilstand gesloten. Een Griekse, Turkse en Britse troepenmacht bewaakt de vrede. Het
onderlinge geweld gaat echter door. Turkse Cyprioten wonen in enclaves op het eiland. De
Groene Lijn, die beide ethnische groepen scheidt, krijgt contouren.
1974 In reactie op een door Griekenland gesteunde staatsgreep grijpt het Turkse leger in.
Het Turkse leger bezet al snel een derde van het eiland. Duizenden Grieken verlaten hun
huizen en vluchten naar het zuiden.
1983 De toenmalige leider van de Turkse Cyprioten, Rauf Denktas, roept zichzelf uit tot pre
sident van de Turkse Republiek van Noord-Cyprus, maar die wordt alleen door Turkije er
kend.
2004 Vredesonderhandelingen van de VN leiden tot een referendum in 2004. De Turkse
Cyprioten zeggen ja tegen hereniging, de Griekse Cyprioten wijzen het plan massaal af.
1 mei 2004 Het verdeelde Cyprus treedt toe tot de Europese Unie.
2004-2013 Onder leiding van de VN gaan de onderhandelingen door, maar zonder resul
taat. Nog steeds worden aan beide zijden van het eiland massagraven gevonden.
no's zijn van groot belang voor onze economie. Er
zijn er nu 25 en er werken meer dan 4.000 mensen.
Als de casino's zouden sluiten, stort alles hier in. Toe
risten komen hier nu eenmaal om te gokken." De cri
sis aan de andere zijde van het eiland heeft nauwe
lijks gevolgen. „We zien minder Griekse Cyprioti
sche klanten dan voorheen. Ze hebben geen geld
meer of hun creditcards werken niet. Maar ik geloof
niet dat we veel last van hun crisis gaan krijgen."
Het is hetzelfde verhaal dat de Noord-Cypriotische
politici graag vertellen. Minister van Financiën, Ersin
Tatar riep deze week zijn 'arme buren' op hun geld
op de banken in het 'stabiele' noorden te zetten. Tot
ergernis van de Griekse Cyprioten. Geld op een bank
van de 'Turkse barbaren'? Dat nooit.
De boodschap is helder. In Noord-Cyprus gaat alles
voor de wind. Op straat klinkt echter een ander ge
luid. Het aantal Europese toeristen daalt. De bouw
ligt net als in het zuiden plat. „De toeristen die ko
men, geven steeds minder geld uit. Bier en een sand
wich, dat is het", moppert de 80-jarige schoenmaker
Mustafa Risoglu. Hij runt een schoenenwinkel in
Girne. Verkoopster Sabriye Kepez (57) knikt. Ze wijst
naar het casino aan de overkant van de straat. „Van
mij mogen ze alle casino's sluiten. Die toeristen gok
ken van 's ochtends tot 's avonds laat. Niemand profi
teert ervan, alleen de Turkse casino-eigenaar."
Het Uirkse Las Vegas heeft nog een andere kant, een
pikzwarte. Met de komst van de casino's groeide de
vraag naar prostituees. Nachtclubs met namen als Ro
mantic, Lipstick en Playbunny schoten de laatste ja
ren als paddenstoelen uit de grond. Langs de snelweg
naar Morphou, net buiten hoofdstad Nicosia staan de
roze en oranje bouwsels met lange oprijlanen.
Onderzoekster Mine Yücel van de CMIRS, een denk
tank voor migratie, identiteit en mensenrechten,
deed onderzoek naar de situatie in de clubs. Ze ver
telt over meisjes, vaak uit Moldavië en de Oekraïne,
die duizenden euro's betalen om als 'hostess' te mo
gen werken. Yücel: „Direct na aankomst gaan ze naar
het ziekenhuis, waar ze worden gecontroleerd op sek
sueel overdraagbare ziektes. Is alles goed, dan gaan ze
aan het werk." Tien klanten op een dag is normaal.
„De meiden moeten eerst hun schuld afbetalen, dus
in het begin verdienen ze niets. Ze mogen de club
niet verlaten en krijgen vaak drugs aangeboden om
hen nog afhankelijker te maken. Hun paspoorten
gaan naar de politie."
En wat doet de overheid, de politie? Yücel lacht zuur:
„Officieel is prostitutie illegaal, dus bestaat het niet.
De regering kijkt liever de andere kant op. Natuurlijk
weet iedereen wat er aan de hand is, maar veel men
sen profiteren ervan. Toen ons onderzoek werd gepre
senteerd, werd gezegd dat we het 'hart van de repu
bliek' hadden gebroken." Wetgeving op het gebied
van mensenhandel ontbreekt. Yücel: „Het feit dat de
ze republiek door bijna niemand erkend wordt,
maakt het allemaal schimmiger."
Ondernemer Ali Erel, voormalig hoofd van de Kamer
van Koophandel zucht. Er is inderdaad weinig moois
te vertellen over Noord-Cyprus. De casino's, de seks
clubs, de mensenhandel. „En wat de economie be
treft? Welke economie? We hebben een beetje im
port, nauwelijks export. Daarom raakt de crisis aan
de Griekse zijde ons niet zo hard. Hier zijn het Türk-
se leger en Turkije de echte baas."
reageren?
Grote foto: Dure auto's brengen de
gasten naar het casino Dome
Girne in het havenstadje Girne.
Kleine foto boven: Casino-manager
Hussein Saavedu: „Onze buren
hebben het moeilijk hè? Wij heb
ben daar geen last van."
Foto links: Schoenmaker Mustafa
Risoglu: „De toeristen die komen,
geven steeds minder geld uit. Bier
en een sandwich, dat is het."
foto's Artimages Cyprus en
Cyprus International Press Service
daar geen last van", zegt casino-manager Hussein
Saavedu met enig leedvermaak. Zijn collega lacht:
„Hier gaat alles prima. No problem." Buiten staan
twee dames uit Istanbul. Ze komen hier graag: „Elk
jaar zeker twee, drie keer. Voor de zon en om te spe
len. Ik ben gepensioneerd, heb 33 jaar hard gewerkt.
Nu is het is tijd om te genieten", zegt Oya Gökcen
(67). Haar vriendin: „Gokken is in Turkije verboden,
maar hier niet. Dit is het Las Vegas van Türkije."
Precies dezelfde woorden gebruikt Ünsal Ecesoy (67),
de voorzitter van de organisatie van casinohouders.
Eind jaren zeventig openden de eerste casino's de
deuren. Dankzij het gokverbod in Turkije kwam in
de jaren tachtig de stroom goktoeristen op gang. Elke
vrijdagavond landen vliegtuigen vol Türken uit Istan
bul op het kleine Ercan-vliegveld. De goklustigen
vliegen op zondag weer terug. Ecesoy, gouden horlo
ge, dikke gouden ringen aan zijn vingers: „De casi-
Ik was laatst in een dorpje waar op een vuur
tje een pan met een hoofd erin stond te prut
telen. Kinderen zaten, nietsvermoedend, een
eindje verderop likkebaardend te wachten op
een kom verrukkelijke soep. Ik slikte, kok
halsde, maar hield mijn hoofd erbij.
Zo'n hoofd wordt niet voor niets uitgekookt. In dit
geval betrof het de kop van de vader van de kinde
ren die kort daarvoor was overleden, reeds was be
graven, maar daarna weer opgegraven om onthoofd
te worden. Het ontbindende hoofd zag inmiddels
wit van de maden, wat de soep er alleen maar
smeuïger en rijker op maakte.
De vader had kort voor zijn dood een vloek over
zijn vrouw en kinderen uitgesproken, omdat ze
hem in zijn ogen nooit hadden gerespecteerd. Dit
kook- en eetritueel was nodig om de vloek onge
daan te maken. De jongens en meisjes
likten er hun vingers bij af; die, nam
ik aan, zouden later wel weer voor
een ander ritueel worden gebruikt.
Witchcraft, hekserij, is een vast onder
deel van het leven in Afrika. Vrijwel
iedereen gelooft erin en wordt er daar
om ook door beïnvloed. In zowel posi
tieve als negatieve zin.
Zo kookt mijn vrouw regelmatig een
kikker mee met het eten, of een vleer
muis of slangenkop, zodat ik haar eeu
wig trouw blijf. Ook smeert ze iedere ochtend een
'love
potion' op mijn huid - vaseline gemengd met een of
ander zwart goedje - zodat ik onvoorwaardelijk van
haar blijf houden. Ik strooi voortdurend wat gema
len rattenkeutels door haar eten. r-
Voor de begin maart gehouden verkiezingen spoed
den politici zich naar heksen, tovenaars, medicijn
mannen en trollen om zich te verzekeren van
winst. Of om hun rivaal de tering en andere vreselij
ke ziekten toe te wensen. De een ontkent nog har
der dan de ander hierin te geloven, maar iedereen
zweert erbij.
In het voetbal is het al niet anders. Onlangs nog
werd een team aangeklaagd, omdat de keeper tij
dens de wedstrijd een handdoek in het zijnet had
gehangen, waardoor de ballen van de tegenstander
alle kanten opvlogen, behalve in het doel. De keeper
hield vol dat de handdoek slechts bedoeld was om
het zweet zijns aanschijns mee af te vegen.
Als nuchtere Hollander geloof je natuurlijk niet in
dit soort mambo jambo. Ik heb het ook altijd la
chend afgedaan als klinkklare onzin. Todat ik, jaren
geleden alweer, tijdens mijn eerste ritje op een mo
tor op een onverhard bushweggetje ten val kwam.
Omstanders schoten toe om mij en mijn motor
overeind te helpen. Mijn rechterarm lag open. Een
oud vrouwtje smeerde met een vinger speeksel
over de wond terwijl ze iets prevelde. Op datzelfde
moment zag ik een slang de weg over glijden, pre
cies over de plek waar ik onderuit gegaan was.
Eenmaal thuis snelde ik naar de dokter, die tot mijn
opperste verbazing constateerde dat de wond al zo
goed als genezen was. Ik slikte en verloor mijn
hoofd. Gered door een heks. Ik ben sindsdien ook
nooit meer gevallen.
