VERDIEPING 11
Vesting Naarden
Naarden
Maarten van Rossumhuis
Zaltbommel
Graftombe Piet Hein
Oude Kerk Delft
De Naald
0- Apeldoorn
1$
ZATERDAG 30 MAART 2013
De stervorm is het bekendste kenmerk
van Vesting Naarden, die geldt als een van
de gaafste vestingsteden van Europa. Het
werd gebouwd in de Tachtigjarige Oorlog
nadat de Spanjaarden Naarden hadden in
genomen en vervolgens zevenhonderd in
woners vermoordden. Dat Bloedbad van
Naarden vond plaats bij het stadhuis, nu
bekend als het Spaansche Huis. Ook dat
gebouw staat op de lijst van het Rijk. Uit
breidingen van de vestingwerken voorkwa
men in latere tijden niet dat de stad werd
veroverd door de Fransen onder zonneko
ning Lodewijk XIV en door Willem III van
Oranje.
Naarden protesteert tegen de verkoop van
de vestingwerken. De gemeente kan naar
eigen zeggen het beheer niet zelf betalen
en particulier bezit is een gevaar voor het
onderhoud van de werken. Gisteren voer
de de gemeenteraad actie tijdens de uit
voering van de Matthaus Passion, die werd
bijgewoond door premier Rutte.
Het stadskasteel van Zaltbommel is ge
bouwd in opdracht van de beruchte Maar
ten van Rossum (1478-1555). Deze veld
heer stond bekend als 'de Gelderse Attila',
een verwijzing naar de even zo beruchte
Attila de Hun. Van Rossum dankte de bij
naam aan zijn wrede manier van oorlogs
voering. Hij zou nietsontziend te werk
gaan in zijn rooftochten.
Omstreeks 1535 wilde Van Rossum een
groot stadspaleis bouwen in Zaltbommel.
Alleen het poortgebouw kwam er uiteinde
lijk, nu bekend als het Maarten van Ros
sumhuis. In 1885 werd het pand gerestau
reerd door de architect Pierre Cuypers, be
kend van het Rijksmuseum en CS Amster
dam. Het Rijk kocht het huis en gebruikte
het als kantongerecht. Daarna kwam er het
Maarten van Rossummuseum.
„We zijn benaderd en bevinden ons in de
verkennende fase", is het enige dat rent
meester Willem van Vliet van Geldersche
Kasteelen kwijt wil.
Zo'n 177.000 pond zilver, 37.000 huiden,
3000 balen indigo en cochenille (een kost
bare kleurstof) en 361 kisten suiker. Meer
had zeevaarder Piet Hein (1577-1629)
niet nodig om Nederland enorm blij te ma
ken. De waarde was dan ook niet niks:
11,5 miljoen gulden, omgerekend naar nu
ongeveer een half miljard euro. Reden ge
noeg om hem na zijn dood te eren met
een praalgraf in de Oude Kerk in Delft.
In diezelfde kerk ligt collega-zeeheld Maar
ten Tromp (1598-1653). Zijn grafmonu
ment werd de afgelopen jaren nog ingrij
pend gerestaureerd. Het marmer en de ij
zeren ankers waarmee het monument aan
de muur is bevestigd, waren te veel aange
tast door vocht en zout. Ook dit graf staat
nu te koop.
De Delftse CDA-fractie reageerde verbaasd
op de aankondiging van het Rijk: „We heb
ben het over belangrijke delen van ons erf
goed. Wat gaan ze daarmee doen? Op
Marktplaats zetten?"
Statig priemt De Naald in Apeldoorn de
hemel in. De 17 meter hoge obelisk had
oorspronkelijk een puur vrolijk doel. Het
was in 1901 een huwelijkscadeau van de
Apeldoorners aan koningin Wilhelmina en
haar echtgenoot Hendrik. Sinds 2009 staat
het monument echter om een veel droe
vigere reden in het vaderlands geheugen
gegrift. Karst Tates pleegde die Koningin
nedag met zijn Suzuki Swift een aanslag
op de koninklijke familie. Zeven omstan
ders kwamen om, ook hijzelf bezweek aan
zijn verwondingen.
De Naald staat aan het eind van de oprij
laan van Paleis Het Loo. Dat museum heeft
inmiddels al 'een vrijblijvend gesprek' ge
had met de Rijksgebouwendienst over een
eventuele overname. Het zou het rijksmo
nument eventueel wel willen kopen, in
overleg met de gemeente. De gemeente
stelde daarvoor dat 'hoe het ook gaat,
Apeldoorn sowieso het beheer en onder
houd van de Naald garandeert'.
