Nazomerfestival opent met 'Kabaal en Liefde' in Renesse
JimmyDumbbell
presenteert EP
CULTUUR 31
Jan de Landmeter
was honderd jaar
geleden timmer
man én ziener op
Walcheren. Hij
kon meubels poli
toeren en pijn
wegstralen. Ty
pisch een figuur
die om een
roman vraagt.
AGENDA
VRIJDAG 29 MAART 2013
Ziener en timmerman
Robbert Jan Swiers gaat in zijn roman honderd jaar terug naar het Walche
ren van zijn overgrootvader Jan de Landmeter, foto Mechteld Jansen
door Jan van Damme
De zeemist dringt
met trage, grijze vin
gers het hart van
Vlissingen binnen.
Kermisgeluiden ver
liezen hun scherpe randjes, het
licht van de straatlantaarns wijst
inwoners de weg maar verlicht
hun pad niet. In die zachtdruipen-
de wereld stapt Jan de Landmeter
naar de tent van de hypnotiseur.
De man met zienersogen kijkt
hem doordringend aan. 'U komt
er niet in', is zijn boodschap, 'u be
schikt over enorme krachten'.
Zo worden we de wereld van tim
merman en ziener Jan de Landme
ter binnen geleid. De man heeft
echt geleefd, van 1878 tot i960. Hij
was de overgrootvader van Rob
bert Jan Swiers (1959). De twee
hebben elkaar nog net ontmoet.
Maar wie zijn overgrootvader
was, moest Robbert Jan van zijn
oma horen. „Opa's en oma's heb
ben de neiging meer aan hun
kleinkinderen over te brengen
dan aan hun eigen kinderen. Oma
vertelde me verhalen over Jan de
Landmeter, die mijn eigen moe
der nog nooit had gehoord."
Nu wil het toeval dat Robbert Jan
Swiers zich naast zijn baan als
communicatieadviseur bij de Pro
vincie Zeeland tot een multicultu
reel talent heeft ontwikkeld. Hij
schrijft kinderboeken, maakt
films, componeert muziek, staat
op het podium... En schrikt ook
niet terug voor een biografie of
historische studies. Met het over
zichtswerk 'Het verhaal van Zee
land', dat hij samen met Jan J.B.
Kuipers schreef, won hij de
Zeeuwse Boekenprijs in 2005.
En dan toch een historische ro
man? Swiers legt uit, dat hij al be
gin jaren tachtig van de vorige
eeuw ideeën had om fictie voor
volwassenen te gaan schrijven.
Twee keer won hij het Zeeuwse
Amateur Schrijversfestival. Maar
uitgevers zagen toen geen brood
in zijn verhalen. De kinderboeken
daarentegen sloegen wel aan, zo
dat hij zich vooral daarmee bezig
hield. Maar het idee voor een 'ech
te' roman verdween nooit hele
maal
De Landmeter telt meteen 498 pa
gina's. Eigenlijk waren het er hon
derd tot honderd vijftig meer,
maar door de ruimte per bladzij
de optimaal te benutten - smalle
marges en zoveel mogelijk doorlo
pende tekst - bleef het totaal nog
enigszins beperkt. Dat het boek
'vol' oogt, neemt de schrijver op
de koop toe.
In zijn boek gaan we terug naar
het Zeeland van de periode tus
sen 1911 en 1914. Een enerverende
tijd, zegt Swiers. De eerste vlieg
tuigen landen in Zeeland, de Sint
Jacobskerk brandt af, in Domburg
begint Jan Toorop aan een reeks
tentoonstellingen, het kiesrecht
voor vrouwen zit eraan te komen,
de Eerste Wereldoorlog staat voor
de deur. Swiers: „Ik heb het boek
zo geschreven, dat het lijkt alsof
mijn overgrootvader Jan de Land
meter de hand heeft in al die ver
anderingen. Mensen zien hem als
een soort Messias, zonder dat hij
dat zelf zo voelt." Die eenzaam
heid komt terug op de cover van
het boek: een schilderij van Theo
Voorzaat, waarin een violist in
een desolaat landschap staat te
spelen.
De karakterontwikkeling van Jan
de Landmeter, dat is eigenlijk het
verhaal. Swiers beschouwt zijn ro
man als een zoektocht, die ook
hemzelf heeft veranderd. „De vra
gen die mijn overgrootvader zich
stelt, stel ik me ook. Is er leven na
de dood, bestaat er een geestenwe
reld, kun je aura's lezen - tien jaar
geleden zou ik al die vragen ont
kennend hebben beantwoord. Nu
denk ik dat het leven niet stopt
bij de dood. Ik heb zoveel boeken
gelezen, zoveel meegemaakt...
Bijna-dood-ervaringen zijn we
tenschappelijk aangetoond. Ge
koppeld aan de verhalen over
mijn overgrootvader geeft mij dat
de overtuiging, dat er meer moet
zijn. In onze westerse wereld wil
len we sinds de Verlichting alles
baseren op cijfertjes. Andere cul
turen hebben dat veel minder -
praat maar eens met iemand uit
de Molukse gemeenschap, die
leeft met zijn voorouders."
Waarmee niet gezegd is dat de au
teur zelf graag in die vroege 20ste
eeuw zou willen leve. Daarvoor
vindt hij de huidige tijd veel te
leuk: „Dat nu zo veel mensen op
internet onbeperkt over alle mo
gelijke informatie kunnen be
schikken, dat moet ergens toe lei
den. Spannend!"
Robbert Jan Swiers: De Landmeter -
Uitgeverij Aspekt, 498 pag., 24,95 eu
ro. Presentatie vandaag om 16.30 uur
in boekhandel Drvkkery Middelburg.
Meer agendanieuws vindt u op
onze website.
Goes
Saskia Serge 'Sterker dan ooit',
De Mythe, 20.00 uur
Heinkenszand
Cabaret Niet Schieten,
De Stenge, 20.00 uur
Middelburg
Sanne Wallis de Vries en Paul Groot in
'Adèle'
Schouwburg, 20.00 uur
Drum 'n Bass In Your Face #12,
De Spot, 21.00 uur
Nieuw- en Sint Joosland
Spanjers, Van Dijsseldonk Planteijdt,
De Wegwijzer, 20.30 uur
Terneuzen
Toneel 'Terug naar de kust',
Scheldetheater, 20.00 uur
Japoezzziea, open podium poëzie/jazz,
21.00 uur
Veere
Trio Zilt i.k.v. Open Atelier Veere,
Grote Kerk, 12.30-13.00 uur
Vlissingen
'8 Vrouwen', door Zeeuwse Komedie,
Theater Vestzak'99, 20.30 uur
Zaamslag
Concert L'Hirondelle, o.a. Lukaspassie,
Podium van Zaamslag, 21.00 uur
Zierikzee
Marjolein Meijers: 'Niemands meisje',
De Rode Kamer, 20.00 uur
Derde ronde RegioRuis,
Brogum, 20.30 uur.
BRUINISSE - Met een optreden za
terdag in café 't Veerhuis in Brui-
nisse presenteert de band Jimmy
Dumbbell zijn nieuwe EP: You ne
ver know when Jimmy strikes again.
De EP bevat vier uiteenlopende
nummers: het rockende Shockwa
ve lover, het rustige, kleinere 2 voi
ces, een gelaagd popnummer
Liar's chair en Sister waarin het gi-
taarwerk centraal staat.
Met de nieuwe EP én de selectie
voor het bandcoachingsproject Po-
pAanZee hoopt de band dit jaar
zijn muziek landelijk te kunnen
laten horen. Samen met coach
Djurre de Haan werkt Jimmy
Dumbbell aan een volledig album
dat voor eind van dit jaar uit moet
komen. De EP is vanaf zaterdag
online te downloaden en beluiste
ren en is 's avonds in 't Veerhuis
als cd te koop. Aanvang 21.00 uur.
door Rolf Bosboom
MIDDELBURG - Het Zeeland Nazo
merfestival begint dit jaar op dins
dag 27 augustus op het landgoed
van Slot Moermond in Renesse,
met de grootschalige locatievoor
stelling Kabaal en Liefde. In de Gro
te Kerk in Veere zal tijdens het fes
tival Escorial van Josse De Pauw
worden opgevoerd.
De dertiende editie van het Zee
land Nazomerfestival is van dins
dag 27 augustus tot en met zater
dag 7 september, met locatievoor
stellingen verspreid over de pro
vincie en een muziek- en theater
programma op en rond het Abdij
plein in Middelburg.
Vanwege bezuinigingen is het aan
tal locatievoorstellingen dit jaar te
ruggebracht van vier naar drie.
De invulling van twee van de drie
producties is inmiddels rond.
Kabaal en Liefde, de openingsvoor
stelling, is een klassieke tragedie
van Friedrich Schiller. Het stuk
uit 1784 wordt in Duitsland jaar
lijks gespeeld, maar is in Neder
land al bijna veertig jaar niet
meer opgevoerd.
Het verhaal is een variant op Sha-
kespeares Romeo en Julia en draait
om de problematische liefdesge
schiedenis van het jonge paar Fer
dinand en Louise. Hij is van adel
en zoon van de president, zij een
eenvoudig burgermeisje. Ferdi
nand klampt zich verblind vast
aan de utopie van de liefde die al
les overwint.
Bij Slot Moermond wordt Kabaal
en Liefde opgevoerd in een regie
van Frances Sanders, waarbij live
muziek een belangrijke rol speelt.
Sanders krijgt de beschikking
over een uitgebreide cast, met
Nyncke Beekhuyzen als Louise, Jo
nas Leemans als Ferdinand en ver
der met onder anderen Sjaan
Duinhoven, Martijn de Rijk, Do-
ris Baaten, Maarten Wansink en
Wouter Zweers.
bij Slot Moermond in Renesse.
Kabaal en Liefde wordt opgevoerd
foto Dirk-Jan Gjeltema
Kabaal en Liefde wordt na de pre
mière op dinsdag 27 augustus nog
zes keer tijdens het festival opge
voerd. Op maandag 26 augustus is
er bovendien een try-out.
De tweede locatievoorstelling, Es
corial in de Grote Kerk in Veere, is
een productie van Muziektheater
Transparant. Drijvende kracht is
Josse De Pauw, die bij het Nazo
merfestival eerder verantwoorde
lijk was voor Ruhe (2007) en Boot
Berg (2012).
Escorial is zijn bewerking van het
toneelstuk van de Belgische schrij
ver Michel de Ghelderode. Deze
tragische farce uit 1927 is gesi
tueerd aan het decadente Spaanse
hof van Filips II, gespeeld door De
Pauw zelf. Het gaat over macht en
verveling, geweld en onverschillig
heid. En over de liefde van de nar,
een rol van Dirk Roofthooft. De
cast bestaat verder uit Louis Van
Der Waal en Sam Louwyck.
Het vermaarde Collegium Vocale
Gent zingt a capella nieuwe com
posities van George Alexander
van Dam, geïnspireerd door hon
dengeblaf, klokkengelui en een
waanzinnige lach. Ook wordt ge
bruikgemaakt van oude muziek
van de renaissancecomponist Or
lando di Lasso.
Escorial is tijdens het festival vijf
keer te zien. De première is maan
dag 2 september.
