'Openhartigheid in EU niet altijd gewaardeerd'
Onderzoek
landt
te weinig
bij scholen
IN HET NIEUWS 3
Is bodem Mars
en maan geschikt
voor planten?
vragen over
het 'einde van
de vrijspraak'
door onze correspondent
Petra Janbroers
BRUSSEL - „In Europa moet je som
mige dingen niet hardop zeggen,
zelfs niet als je gelijk hebt", zegt
Corien Wortmann (CDA), lid van
het economisch en monetair co
mité van het Europees Parlement.
„Duidelijkheid en openhartigheid
worden in Nederland gewaar
deerd, maar internationaal niet.
Hij zal het wel snel leren."
'Hij' is Jeroen Dijsselbloem. Zijn
reputatie als voorzitter van de eu-
rogroep, de ministers van Financi
ën van de eurozone, kreeg een ge
voelige knauw na 'onhandige' uit
spraken maandag over probleem-
banken. Tegen de Financial Times
en Reuters zei hij dat banken in
nood voortaan niet meer door de
belastingbetaler worden gered,
maar door aandeelhouders en gro
te spaarders, zoals op Cyprus.
Dijsselbloem zou het reddings
plan een blauwdruk hebben ge
noemd. In Brussel hielden EU-
ambtenaren, diplomaten en politi
ci hun adem in terwijl bankaande
len op de Europese en Amerikaan
se beurzen daalden. De commotie
werd gesust met een verklaring
dat Cyprus een geval apart is. La
ter bleek ook dat Dijsselbloem
het woord template (sjabloon of
blauwdruk) nooit heeft gebruikt.
De Financial Times vindt dat hij
ontslagen moet worden.
Dijsselbloem (46) werd 21 januari
in Brussel tot eurogroep-voorzit-
ter gebombardeerd, twee maan
den nadat hij minister van Finan
ciën was geworden. Als opvolger
van 'mr. euro', de Luxemburgse
premier Jean-Claude Juncker die
Europa zeven jaar lang door de cri
sis loodste en ooit toegaf omwille
van de euro wel eens te liegen.
Dijsselbloem werd in de interna
tionale pers als 'groentje' en 'de
loopjongen van Duitsland' wegge
zet. Dijsselbloem werd met het
probleem Cyprus direct het diepe
in gegooid. Nadat onder zijn lei
ding in eerste instantie een red
dingsplan was goedgekeurd (en
door het Cypriotische parlement
weggestemd) waarin ook kleine
spaarders werden getroffen, grap
te Juncker dat hij er niet bij was
en de uitkomst daarom niet fout
loos kon zijn. Volgens Dijssel
bloem heeft Juncker zijn excuses
aangeboden. In Brussel hopen ze
dat de storm snel gaat liggen. Dijs
selbloem vast ook.
Volgens Onno Ruding, oud-minis
ter van Financiën en oud-topman
van het Internationaal Monetair
Fonds, zal Dijsselbloem geen blij
vende imagoschade overhouden.
„Maar hij moet zijn mededelin
gen aan de media wel heel voor
zichtig kiezen", aldus de CDA-co-
ryfee.
door Patrick Wiercx
DEN HAAG - Onderzoek van univer
siteiten en hogescholen naar beter
onderwijs doet het goed in de in
ternationale tijdschriften, maar het
onderwijs zelf neemt er te weinig
kennis van. Ook zouden onderzoe
kers zich meer moeten richten op
onderzoeksvragen die leven bij
scholen in eigen regio. Dat gebeurt
nu onvoldoende.
Dat stellen Karl Dittrich en Thom
de Graaf, respectievelijk de voor
zitter van de VSNU en de HBO-
raad. De VSNU is de organisatie
van universiteiten. Zij zeggen dat
in een toelichting op het debat
over de leraar, vandaag in de
Tweede Kamer. De twee organisa
ties hebben ter inspiratie een lera-
renagenda opgesteld. Een van de
aanleidingen is dat leraren in alle
vormen van onderwijs kennis te
kort komen. VSNU en de
HBO-raad geven aan wat gedaan
kan worden om kennis bij te spij
keren. In de lerarenagenda doen
VSNU en HBO-raad tal van aanbe
velingen. Zo stellen zij onder
meer voor meer te investeren in
opleidingen en het bijscholen van
leerkrachten. Ook moeten net af
gestudeerde leraren beter bege
leid worden. Naar schatting ver
laat 30 procent van de startende le
raren binnen twee jaar het onder
wijs. Geprobeerd moet worden
die groep voor het onderwijs te
behouden. Ook zouden leerkrach
ten de verplichting moeten krij
gen om zich bij te laten scholen
in plaats van op vrijwillige basis.
De Graaf wijst erop dat er al veel
gedaan wordt. „Nieuw is dat we
de handen ineenslaan. We leggen
de nadruk op bij- en nascholing.
We gaan niet met de hand om
hoog naar de minister, we kun
nen ook veel zelf. Wat we vragen
is: geef het onderwijs de ruimte
om zelf te regelen."
Naar schatting verlaat 30
procent van de startende
leraren binnen twee jaar
het onderwijs
WAGENINGEN - Als de mens ooit
kolonies sticht op de maan en op
Mars, is het handig als daar gewas
sen kunnen groeien. Daarom gaat
Wieger Wamelink, ecoloog bij Al-
terra Wageningen Universiteit, kij
ken of de grond op beide hemelli
chamen vruchtbaar genoeg is.
De NASA weet precies hoe die bo
dems zijn samengesteld. Wame
link onderzocht eerst welke plan
ten daar in principe op kunnen
groeien. De NASA levert hem
kunstmatige maan- en Marsbo
dem en op 2 april gaan in kassen
de eerste zaadjes de grond in. Be
halve voedsel leveren aan ruimte
kolonisten, kunnen planten ook
kooldioxide in zuurstof omzetten.
Vrijgesproken, maar niet vrij. Als
het aan minister Opstelten ligt
kan een onherroepelijk vrijgespro
ken verdachte opnieuw worden
vervolgd als er nieuw bewijs is.
door Peter Winterman
Vrijgesproken door de rechter,
maar alsnog achter de tralies?
Inderdaad, minister Ivo Opstelten
(VVD) van Veiligheid en Justitie
wil dat de wet wordt aangepast zo
dat alle vrijgesproken verdachten
van moord of doodslag opnieuw
voor de rechter kunnen komen.
Dit mag alleen als er nieuw belas
tend bewijs opduikt. De Tweede
Kamer is al akkoord. Het wachten
is nu nog op de zegen van de Eer
ste Kamer. Een paar partijen,
waaronder de PvdA, uitten giste
ren forse kritiek op het voorstel.
Wat is de kritiek?
Veel juristen en wetenschap
pers vinden dat er door deze wet
een bom onder de rechtszeker
heid in Nederland wordt gelegd.
Het was tot nu toe een leidend be
ginsel in het recht: ne bis in idem.
Een term uit het Latijn die erop
neerkomt dat iemand niet twee
keer voor hetzelfde misdrijf kan
worden berecht of gestraft.
3 Wat betekent dat?
In het huidige Nederlandse
systeem komt een ernstige
moord- of doodslagzaak eerst
voor een rechtbank. Tegen die be
slissing is vervolgens beroep mo
gelijk bij een gerechtshof. En ten
slotte kan de Hoge Raad nog toet
sen of de eerdere rechters hun
werk wel goed hebben gedaan.
Maar daarmee is het dan ook echt
afgelopen: wie eenmaal tot en
met de Hoge Raad is vrijgespro
ken, kan niet opnieuw worden
vervolgd. Daar komt nu verande
ring in. Verdachten die zijn vrijge
sproken, kunnen de rest van hun
leven worden achtervolgd door re
chercheurs en journalisten. Want
je weet maar nooit of je toch nog
een greintje bewijs kunt vinden.
Het gevolg is dat ook onschuldige
vrijgesprokenen zich nooit meer
écht vrij zullen voelen.
4 Waarom wil Opstelten dit?
Het voorstel van de minister
past helemaal in het regeringsbe
leid. De WD hamert er al jaren
op dat daders harder worden aan
gepakt en dat slachtoffers een
sterkere positie krijgen. Zware de
licten, zoals moord en doodslag,
zijn niet alleen 'ingrijpend en
traumatisch' voor slachtoffers,
stelt Opstelten, maar 'zij raken
ook het vertrouwen in de rechts
orde en de veiligheidsbeleving
van burgers'.
5 Wat gebeurt er als de 'vrijspraak-
wet' wordt aangenomen?
De wet wordt ingevoerd met te
rugwerkende kracht. Enkele vrij
spraken worden mogelijk herzien.
Het Openbaar Ministerie ver
wacht meer moord- en doodslag-
zaken voor de rechter te brengen.
Want zaken blijven nu nog liggen
als het OM bang is dat rechters
toch een klein puzzelstukje in het
bewijsmateriaal missen. Die
angst verdwijnt, want straks is er
altijd nog een 'herkansing'.
