50Plus scoort goed in peilingen en staat be
kend als een niet al te ideologische midden
partij die het opneemt voor ouderen. Op an
dere thema's blijkt de partij verrassend
links. Laat de kiezer het maar niet horen.
8 VERDIEPING
50PLUS
groen lin ks
Verantwoording onderzoek
ZIN IN DE toekomst
De
linkse
rakkers van 50Plus
door Niels Klaassen en Laurens Kok
foto Robert Vos/ANP
beeldbewerking De Persdienst
Het begint GroenLinks-
leider Bram van Ojik
op te vallen in de Twee
de Kamer. Als zijn frac
tie voor een motie
stemt, gaan dikwijls
ook de handen van de
5oPlus-Kamerleden Henk Krol en Norbert
Klein omhoog. „Vooral op milieugebied
zijn ze het vaak met ons eens", stelt Van
Ojik tevreden. Of het nu een voorstel be
treft dat 'energieverspilling door open
winkeldeuren tegen wil gaan' of'weide-
gang voor alle Nederlandse koeien' wil gar
randeren, soPlus en GroenLinks trekken sa
men op. Ook de Partij voor de Dieren
haakt vaak aan.
Eigenlijk is dat grappig, grinnikt politico
loog André Krouwel van de Vrije Universi
teit. Want Krol en Klein werden allebei de
cennia geleden politiek actief voor de
WD. Met hun pensionering in zicht be
landden ze voor soPlus in de Tweede Ka
mer. En eenmaal in die blauwe zetels stem
men ze nu onbekommerd mee met de
groenste en sociaalste partijen van het
land. „Die twee rechtse heren stemmen ei
genlijk tegen hun politieke natuur." Krou
wel durft het inmiddels hardop te zeggen:
„Je kunt soPlus gerust een linkse partij noe
men."
Echt vreemd is dat niet, meent Krouwel.
„De partij zet zich vooral in voor het be
houd van overheidsarrangementen als het
staatspensioen, de WW en langdurige
zorg. En dat thema is nu eenmaal meer be
steed aan linkse partijen." Minder zicht
baar tot dusver is dat soPlus ook op andere
onderwerpen bepaald geen middenkoers
vaart. Zo wil de partij niet tornen aan het
budget voor ontwikkelingssamenwerking,
pleit zij voor gratis openbaar vervoer bui
ten de spits en moet zij niets hebben van
kernenergie.
Het is de vraag of de achterban zich wel in
het stemgedrag herkent. Maurice de Hond
van Peil.nl kwam onlangs nog tot de con
clusie dat de soPlus-stemmers in zijn pa
nel opvallend vaak De Telegraaf lezen, toch
bepaald geen linkse krant. De partij heeft
daarnaast een bovengemiddelde aantrek
kingskracht op katholieken, die toch ook
niet altijd bekendstaan om hun al te linkse
inborst.
Onderzoeksbureau TNS Nipo onderzocht
recent waar de huidige soPlus-aanhang
vandaan komt. 18 procent vond bij de ver
kiezingen op 12 september vorig jaar nog
onderdak bij de PvdA. Een veel groter deel
van de nieuwe soPlus-stemmers is echter
afkomstig van (rechtse) middenpartijen: 21
procent-stemde WD, 9 procent D66 en 7
procent CDA. Vrijwel geen enkele
SoPlus-kiezer stemde eerder op Groen
Links of Partij voor de Dieren.
Opvallend, noemt Tim de Beer van TNS
Nipo het stemgedrag van Krol en Klein.
„Want de soPlus-kiezer heeft een com
pleet ander profiel dan stemmers op Groen
Links of Partij voor de Dieren."
Sympathisanten van de ouderenpartij wer
ken vaak niet (meer), zijn vaker lager opge
leid en wonen in het hele land. En o ja, ze
zijn veelal (in maar liefst 98 procent van de
gevallen) ouder dan 50. Het profiel staat
haaks op dat van de GroenLinks-kiezer. De
Beer: „Die is jong, woont in een grote stad,
werkt en is hoog opgeleid."
De soPlus-sympathisant heeft op onderde
len eerder iets weg van een CDA-, PW-,
of SP-kiezer. De Beer: „Bij de 'jonge' oude
ren tot 65 jaar en lager opgeleiden vissen
PW en SP in dezelfde vijver als Krol, on
der de gepensioneerden is het CDA een ge
duchte concurrent voor soPlus."
Volgens De Beer sluit het stemgedrag van
de nieuwkomer in de Tweede Kamer niet
erg goed aan bij de achtergrond van de hui
dige kiezers. „Maar dat draait vaak na een
tijdje wel weer bij; dan verandert het stem
gedrag in de Kamer weer wat, schuift het
op in de richting van de wensen van de ge
groeide achterban. Bij de PW zag je dat
ook gebeuren: die stemde vóór de electora
le opleving vaak anders dan erna."
Krouwel is scherp in zijn analyse: „soPlus
is een typische one-issuebeweging zonder
ideologische inbedding die maar wat doet
op andere onderwerpen."
De politicoloog vond bewijs voor die type
ring toen hij voor zijn online stemhulp
Kieskompas stellingen aan de partij voor
legde. „Oprichter Jan Nagel heeft op het
laatste moment nog een groepje mensen
bij elkaar geroepen om standpunten te for
muleren. Dat is het lastige voor dit soort
partijen: je moet opeens van alles iets vin
den."
Daarin schuilt ook het gevaar voor de stabi
liteit van soPlus, meent hij. „De actieve
achterban van de partij is het over hét
hoofdthema, het ouderenbeleid, eens.
Maar over de rest vaak niet. Juist aan die on
enigheid zijn de ouderenpartijen in de ja
ren negentig ten onder gegaan."
50Plus zit sinds donderdag 20 september 2012
in het parlement. De informatie over het stemge
drag van de politieke partijen bij moties is afkom
stig van de Tweede Kamer en is bijgewerkt tot en
met de stemmingen van 13 maart jongstleden.
De informatie over het profiel van de 50Plus-
kiezer is afkomstig van opiniepeiler TNS Nipo.
