1
li ui li
M ff
28 ZEELAND
HERDENKING
Deze zomer is het 150 jaar geleden
dat België de tol afkocht die
Nederland mocht heffen voor de
scheepvaart op de Westerschelde.
Dat gaan ze in Antwerpen
uitgebreid herdenken en vieren.
m mm m
Antwerpen viert 150 jaar
infographic Rolant Quist
"«"gr*:
Het monument Schelde Vrij op de Mamixplaats. foto's Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen
door Ben Jansen
Brabo op de Grote Markt
Het Gemeentelijk Havenbedrijf
Antwerpen beschikt in zijn kan
toor aan het Willemdok over
schitterende faciliteiten om de
media te informeren over plan
nen, overslagcijfers en voorgenomen vestigin
gen van nieuwe bedrijven. Deze week liet ha
venschepen en havenvoorzitter Marc Van Peel
zijn Havenhuis links liggen en koos voor een
bijzondere plek om het programma te presen
teren van de evenementen rond de viering
van het feit dat de Westerschelde in 1863 tol
vrij werd: de Mamixplaats in Antwer-
pen-Zuid.
Midden op dat plein prijkt het monument dat
in 1883 bij de twintigste herdenking van de af
koop van de Scheldetol is opgericht. Een vol
gens Van Peel 'heerlijk pompeus negentien-
de-eeuws monument' met bovenop een fi
guur met drietand die naar believen de zee
god Neptunus of de Scheldegod Scaldis ver
beeldt. Ondanks het grote belang van de toe
gankelijkheid van de Westerschelde voor de
welvaart van Antwerpen en Vlaanderen is
niet iedere Antwerpenaar doordrongen van
de betekenis van het monument. Volgens de
Antwerpse volkshumor is het dan ook gewijd
aan de Uitvinder van de Vork.
De buurt rond de Mamixplaats is zwanger
van Scheldesymboliek. Op het plein met het
monument komen acht straten uit, waarvan
de namen verwijzen naar de afsluiting van de
Schelde van het einde van de zestiende tot het
einde van de achttiende eeuw en afkoop van
de tol: Scheldestraat, Tolstraat. Geuzenstraat,
Vrijheidstraat, Zwijgerstraat, Lambermont-
straat (naar de Belgische diplomaat die de on
derhandelingen over de afkoop van de tol leid
de), de De Vrièrestraat (naar de toenmalige mi
nister van Buitenlandse Zaken) en de Karei
Rogierstraat (naar een van de grondleggers
van de Belgische staat). In de buurt ligt ook de
Welvaartstraat. En om de verzinnebeelding te
completeren: Van Peel hield zijn presentatie
in café Baron, een naam die verwijst naar de ti
tel die Lambermont verkreeg om de dank van
de Belgische natie voor zijn verdiensten tot
uitdrukking te brengen.
Monumenten spelen een belangrijke rol in de
viering van 150 jaar Schelde Vrij. Naast het mo
nument op de Mamixplaats is dat het drie
blokken zuidwestelijker gelegen even luister
rijke gebeeldhouwd eerbetoon aan Lam
bermont op de Lambermontplaats. Ook voor
dit gedenkteken hebben Antwerpenaren zelf
een naam bedacht: het Bootje. Het derde
Schelde-monument is dat van Brabo op de
Grote Markt, voor het stadhuis. Het grote
bronzen fonteinbeeld vertelt de volkslegende
van de reus Antigoon, die van iedere passeren
de schipper tol eiste. Wie weigerde, werd de
hand afgehakt. De heldhaftige Romein Brabo
ging de reus te lijf, hakte diens hand af en
wierp die in de Schelde. Aan dit 'handwerpen'
zou de stad haar naam danken. Lees voor Anti
goon Nederland en voor Brabo Antwerpen -
en duidelijk is waarom de inwoners van de
stad zoveel waarde aan dit beeld hechten.
Voor Van Peel is het een monument voor vrij
handel. Stadswandelingen verbinden de drie
Schelde-relicten.
Even monumentaal is de opvoering van het
oratorium De Schelde, dat Peter Benoit in
