Het carpe
diem van
vandaag
VERDIEPING 11
'We kunnen ze
aan', riepen we
tegen elkaar. Op
dat moment kwam
alles eruit
WOENSDAG 20 MAART 2013
kregen. We merkten dat de politie de situa
tie niet onder controle had. 'We kunnen ze
aan', riepen we tegen elkaar. Op dat mo
ment kwam alles eruit. Wij bepaalden de
norm in plaats van andersom. Er was ook
wel groepsdruk. Een aantal gasten met
vuurwerk en maskers namen het voor
touw. We gingen er allemaal in mee."
De zucht naar de ultieme erva
ring, naar spanning en in
stant kicks bracht niet alleen
Bram maar ook duizenden an
dere jongeren naar Haren,
constateert de Tilburgse hoogleraar 'maat
schappelijke bestuurskynde' Gabriël van
den Brink in het Project X-rapport van de
commissie-Cohen. Inmiddels kunnen we
wel van een 'feestcultuur' spreken. Een op
timale beleving van bijvoorbeeld het week
einde is heilig. En alles, maar dan ook alles
mag daarvoor uit de kast getrokken wor
den. Het gevolg: een op dit moment nogal
dominant aanwezige generatie jongeren
die in haar naïviteit regelmatig de randen
opzoekt en daar soms, vaak onder invloed
van drank of drugs, overheen kukelt. On
derzoeker Van den Brink gaat in hét rap
port uitgebreid in op de mogelijke drijfve
ren van wat het onderzoeksbureau Motivac-
tion bestempelt als 'de grenzeloze genera
tie': kinderen, geboren na 1986, die zich
qua houding en levensinstelling lijken te
onderscheiden van bijvoorbeeld 'de stille
generatie'(geboren tussen 1931 en 1940),
maar ook van 'de protestgeneratie' (gebo
ren tussen 1941 en 1955) en zelfs 'de prag
matische generatie (geboren tussen 1971 en
1985). Net zoals de jongeren van alle ande
re generaties zoeken ze de grenzen op en
vervelen ze zich snel. Maar Van Den Brink
constateert ook dat 'deze jongeren zich va
ker dan gemiddeld overgeven aan riskante
gedragingen. De grenzeloze generatie lijkt
meer gericht op een eigen droomwereld en
het opdoen van spannende ervaringen."
De jeugd van nu wordt met 'een specifieke
dubbelzinnigheid' geconfronteerd: 'Ener
zijds ligt de wereld binnen handbereik en
kunnen ze van hun leven echt iets moois
maken, anderzijds wordt er van hen ver
wacht dat ze op jonge leeftijd zelfstandig
zijn en de gevolgen van hun keuze kunnen
overzien. De grenzeloze generatie heeft
een grote behoefte aan een duidelijk en rol
vast optreden door volwassenen.'
De vraag dringt zich op of de collectieve
woedeuitbarsting op die ene avond in Ha
ren - maar ook de vele andere geweldsincid
enten die de laatste tijd breed uit gemeten
zijn (mishandelingen in het nachtleven, op
het voetbalveld) - verklaard kan worden
door de levenshouding van de jongste gene
ratie? Rellen zijn van alle tijden, al kan het
motto verschillen. Ook in de Gouden
Eeuw maakte de gevestigde orde zich vol
gens de Nederlands-Amerikaanse histori
cus Benjamin B. Roberts zorgen over de
'losbandige, gewelddadige jeugd' die de
straat op ging om rotzooi te trappen en als
'verwend' en 'verslaafd aan snelle kicks'
werd weggezet. En in de jaren '50 van de
vorige eeuw werden plaatsen als Apel
doorn opgeschrikt door de zogeheten
rock'n'roll-rellen. „Ik denk dat er niets
nieuws onder de zon is als het gaat om rel-
schoppende jongens", reageert Maerten
Prins, onderzoeker van jeugdcultuur aan
de Radboud Universiteit Nijmegen en
schrijver van het rapport 'De deugd van te
genwoordig' uit 2008. „Het was vroeger in
ieder dorp raak als er kermis was. Wel
nieuw is de schaal - door de opkomst van
Een van de Harense reltrappers
Facebook en Twitter is het nu veel meer
dan vroeger mogelijk om snel heel veel jon
geren te mobiliseren." In zijn onderzoek
constateert hij dat 'klagen over de jeugd
van alle tijden is'. 'Adolescenten vormen,
als cultuurdragers van de toekomst, een
dankbaar object van projectie voor een
vaag cultureel onbehagen.' Hij stelt vast
dat de verhoudingen tussen kind en vol
wassenen veranderd zijn. Het moderne Ne
derlandse gezin wordt vooral gezien als
'een onderhandelingshuishouding', waarin
de rol van ouders is verschoven van toe
zichthouders naar die van mental coaches.
'Het kind krijgt een grote mate van sociale
en fysieke bewegingsvrijheid buiten het di
recte blikveld van de opvoeders. Het is heel
goed mogelijk dat binnen een onderhande
lingshuishouding het hooggestemde ideaal
van zelfsturing niet altijd wordt bereikt en
dat jongeren in deze levensfase zover kun
nen gaan in hun experimenteerdrift dat ze
zichzelf (en anderen) daarmee op langere
termijn schade berokkenen.'
Gevraagd naar hoe Bram tegen de wereld
aankijkt, volgt een verrassend antwoord
dat zo gegeven had kunnen zijn door ie
mand van 'de protestgeneratie': „Er is veel
te weinig liefde in de wereld, alles wordt al
leen maar bepaald door economie." Die op
vatting lijkt totaal niet te stroken met het
destructieve gedrag dat Bram in Haren de
vertoonde. Nu ik er naar terugkijk, zag
het er wel heftig uit. Maar op dat moment
niet. We hadden gewoon zin om een beet
je te rouwdouwen." Niet dat hij de autori
teiten haat, of'het systeem'. Het zit hem
soms alleen in de weg als hij van zijn vrij
heid wil genieten, zegt hij. Het opstappen
van burgemeester Bats van Haren - naar
aanleiding van het rapport-Cohen - vindt
Bram niet meer dan terecht. „Ik heb me
geërgerd aan die man. Hij heeft signalen
dat we met z'n allen kwamen genegeerd.
Daardoor kon iedereen z'n gang gaan."
De naam van Bram is gefingeerd. Hij wilde zijn
verhaal wel vertellen maar niet herkenbaar in
woord en beeld.
De rellen in Haren. De personen
in beeld worden niet in het ver
haal opgevoerd.
foto Catrinus van der Veen/ANP
Op Twitter en Facebook komt het
woord YOLO in veel berichten
van tieners voorbij. Het lijkt de
21ste eeuwse, sociale media-fahige
variant van eeuwenoude tegelwijs
heden als 'pluk de dag*, maar dan
gebruikt ter relativering van risi
covol gedrag. Of het op Twitter
aangekondigde YOLO-gedrag
daadwerkelijk in het echte leven
wordt nageleefd, is maar de vraag.
Berichten als 'gummybeertjes in
wodka gedompeld, daarna uitge
deeld aan kinderen #YOLO' wor
den vaak vooral als grap 'gere-
tweet\ YOLO werd populair door
het nummer The Motto' van rap
per Drake. Toen de 21-jarige rap
per Ervin McKinness vlak voordat
hij dodelijk verongelukte 'dron
ken aan het rijden met 120 mijl
per uur #YOLO' op Twitter zette,
riep dat in Amerika vooral veront
waardigde reacties op. YOLO is
volgens sommige (micro)bloggers
alweer op z'n retour. Acteur Jack
Black twitterde onlangs: 'YOLO is
het carpe diem voor domme men
sen'. Er circuleren inmiddels ook
andere afkortingen, zoals FOMO:
Fear Of Missing Out (bang om iets
te missen, red.) En ook OLOY: On
ly Losers Obey YOLO (alleen suk
kels gehoorzamen YOLO, red.)
