Vrees voor
terugval
VERDIEPING 9
WOENSDAG 6 MAART 2013
Met zijn dochters Rosa (rechts) en
Maria, februari 2013 foto EPA
Chavez in het openbaar na chemo
kuren, september 2011 foto AFP
Een jonge Chavez komt vrij na gra
tie, maart 1994 foto AFP
foto Hollandse Hoogte
CARACAS - In diverse Latijns-Ame
rikaanse en Caribische hoofdste
den wordt nu gevreesd voor eco
nomische terugval. De overleden
president Chavez gebruikte de
enorme olievoorraad van zijn
land voor politieke doeleinden
door de olie tegen enorme kortin
gen aan te bieden aan zijn buren.
Hij wilde de invloed van de VS te
rugdringen en zijn Bolivariaanse
Revolutie verspreiden. Ook in om
ringende gebieden moest de kern
van zijn ideologie opgang doen,
vond de president: er moest meer
democratie komen op lokaal ni
veau, de staat moest socialistisch
zijn, natuurlijke rijkdommen
moesten van iedereen zijn, cor
ruptie diende scherp te worden
bestreden.
Voor de landen die profiteerden,
was de hulp niet zelden een red
dingsboei. De lijst van naties die
de Venezolaanse tankers tegen ge
reduceerd tarief zagen lossen is
lang. Een aantal van de belangrijk
ste afnemers: Cuba, Bolivia, Nica
ragua, Haïti, de Dominicaanse Re
publiek. Zelfs Syrië schijnt vol
gens olie-experts dit jaar twee
keer bezoek te hebben gehad van
een Venezolaans schip dat
700.000 vaten olie kan vervoeren.
Na orkaan Katrina is Chavez ook
op grote schaal brandstof gaan le
veren aan inwoners van Amerika
die onder het bestaansminimum
zitten. Het was in zijn ogen een
manier om het rijke Washington
te vernederen. Exacte cijfers zijn
niet te geven, maar schattingen
over het totale bedrag dat niet in
de Venezolaanse schatkist terecht
kwam, variëren van 40 tot 70 mil
jard euro. In Nicaragua kan dank
zij de hulp de linkse president
Daniel Ortega in het zadel blij
ven. Als het Venezolaanse goud
wegvalt, ontstaat op de begroting
van een ander land, de Domini
caanse Republiek, een gat van 450
miljoen euro.
indrukwekkende cijfers wijzen
sinds zijn aantreden: er gaan 50
procent meer kinderen naar
school, het aantal mensen dat on
der de armoedegrens leeft, is ge
halveerd. Daarnaast zijn er twaalf
keer zoveel artsen aan het werk
als vóór 1999. Als gevolg daarvan
worden Venezolanen ouder en is
de babysterfte met 25 procent af
genomen.
Naast dit goede nieuws is er een
keerzijde die niet makkelijk is
recht te praten in een talkshow.
Het aantal moorden is verdrievou
digd. 80 tot 90 procent hiervan
wordt nooit opgelost. Volgens The
International Herald Tribune kwa
men er sinds Chavez aan de
macht kwam ruim 124.000 Vene
zolanen om het leven door onder
ling geweld en criminaliteit. Ter
vergelijking: in het door oorlog ge
plaagde Irak zouden sinds 2003
'slechts' 116.000 burgers zijn om
gekomen. Ondanks de bestrijding
van armoede leven veel Venezola
nen nog in erbarmelijke omstan
digheden. Gecombineerd met de
toegenomen drugshandel en ver
spreiding van vuurwapens onder
hen die zich willen beschermen,
wordt dit aangevoerd als reden
voor het geweld.
Andere kritiekpunten: het bou
wen van huizen stokt (er is een te
kort van 2 miljoen woningen) en
er wordt geklaagd dat de Cubaan
se artsen te weinig 'echte genees
kunde' praktiseren. Ze zouden
vooral goed zijn in preventie.
Dan is er nog de levensader van
Venezuela: olie. Dankzij de hoge
prijs op de internationale markt
zijn de inkomsten navenant. Maar
die hadden een stuk hoger kun
nen zijn als niet jaar in jaar uit
was afgezien van broodnodige ver
nieuwing van olie-installaties. De
genationaliseerde en inefficiënte
olie-industrie heeft installaties
verwaarloosd en laat nieuwe vel
den onontgonnen.
Deze tekortkomingen hadden vol
gens Chavez op de een of andere
manier met de duivelse yankee te
maken. En met de joden. Gelijk
een grote vriend van hem, de om
streden Iraanse president Ahmadi-
nejad, was Chavez niet te beroerd
ook hen voor wereldse ellende
verantwoordelijk te stellen. Nu
Chavez er niet meer is, zullen ra
biate tegenstanders - die zeggen
dat hij nu nóg meer zwavel aan
het happen is - graag spreken van
een tijd om 'terug te keren'. Zo
makkelijk gaat dat niet. De ge
schiedenis leert dat ook dode visi
onairs, als je de president zo mag
noemen, een land nog lang in
hun greep kunnen houden. Daar
naast heeft het fenomeen Chavez
zoveel overhoop gehaald, dat een
weg terug moeilijk lijkt. Arme Ve
nezolanen laten zich hun Coman-
dante niet zomaar afpakken, dood
of levend.
HUGO RAFAEL CHAVEZ FRi'AS
Hugo Rafael Chavez Frias wordt
op 28 juli 1954, in Sabaneta, in
het westen van Venezuela, gebo
ren.
Zijn beide ouders zijn onderwijzer.
Met zes kinderen (allemaal jon
gens) hebben ze het niet breed.
Tussen zijn 16e en 21e levensjaar
zit Chavez op een militaire acade
mie die hij met succes doorloopt.
Zijn docenten vinden hem wel on
gedisciplineerd. Na zijn studie gaat
hij het leger in en schopt hij het
tot luitenant-kolonel.
In de loop der jaren gaat hij het Ve
nezolaanse leger minachten, om
dat het in zijn ogen een werktuig
is van een corrupte regering.
In 1992 kan Chavez het niet meer
aanzien. Met andere officieren wil
hij een coup plegen. De staats
greep mislukt; er vallen veertien
doden.
Bij zijn overgave mag de couplei-
der één minuut het volk via de tv
toespreken. Chavez bedankt zijn
troepen en zegt ook dat hij 'voor
nu' heeft gefaald. De arme Venezo
lanen sluiten hem in hun harten
omdat hij spreekt over hun lijden
en dat hij daar iets aan wilde
doen.
In 1994 krijgt Chavez gratie waar
na hij zich op de politiek stort Hij
voert gesprekken met Fidel Cas
tro. De Cubaan is 'als een vader*
voor hem, zegt Chavez.
Eind 1998 wordt Chavez met 56
procent van de stemmen gekozen
tot president Hij wordt nog drie
keer herkozen. In 2011 blijkt hij
aan kanker te lijden, er volgen di
verse behandelingen in Cuba.
Chavez is twee keer getrouwd ge
weest, heeft drie dochters en een
zoon.
