BOEKEN 17
I
BOEKEN KORT
Verhalenverteller
Talentvol kind
Verbluffend debuut
Na ruim dertig boeken zakte Renate Dorrestein (59) door haar ei
gen ijs. Ze bleek altijd te zijn gevlucht voor iets. Dat eiste nu z'n
tol: alle inspiratie bleef weg. Ze zat in een 'writers block'. Haar
zoektocht naar de oorzaak beschrijft ze in 'De blokkade'. „Dit is
een ongewoon boek. De recensies zullen niet mals zijn."
Ik had die éne
roman willen
schrijven: een boek
dat de wereld van
zelfmoord verlost
ZATERDAG 2 MAART 2013
Hij is een verhalenverteller pur
sang, Pieter Waterdrinker (1961,
Haarlem). Dat bewees hij in on
der meer 'Duitse bruiloft' en 'De
dood van Mila Burger'. Dat be
wijst hij weer met zijn nieuwe ro
man 'Lenin's balsem'. In brede ge
baren en felle kleuren schildert
hij een emotioneel beeld van het
Rusland kort na de
verdwijning van
het IJzeren Gordijn.
Hoofdpersoon is
Olaf Weber, een jon
ge Nederlandse ju
rist die in 1991 min
of meer bij toeval
een baantje als reis
leider in Moskou krijgt. Daar
maakt hij kennis met tal van
kleurrijke figuren en ene Alexan
der Perelman. Deze laatste over
tuigt hem ervan dat de vloeistof
die gebruikt wordt voor de elke
anderhalfjaar hernieuwde balse
ming van Lenin voor levenden
een totale verjongingskuur bete
kent. Wie die stof kan namaken,
wordt 'schathemeltjerijk', houdt
hij Olaf voor. 'Lenin's balsem'
schildert Moskou in 1991, waar de
winkels leeg zijn en waar oude
mensen op straat hun huisraad te
koop aanbieden om geld voor wat
eten te verdienen.
Pieter Waterdrinker - Lenin's balsem.
Prometheus, 19,95 euro.
'HET
ONZICHTBARE
GELUK VAN
ANDERE
MENSEN
Met zijn debuut
'Slimme mannen'
toonde de Indiase
Manu Joseph (1974)
zich in 2010 een gro
te belofte. Met met
zijn onlangs ver
schenen 'Het onzichtbare geluk
van andere mensen' maakt hij die
belofte ruimschoots waar. Het is
een roman over de kracht van
waanideeën, over de menselijke
zoektocht naar geluk en over eeu
wig onbegrip. Vaak is het boek
ook onweerstaanbaar grappig.
Scholier en striptekenaar Unni,
de zoon van Ousep Chacko, heeft
drie jaar geleden - nog geen 18
jaar oud - een eind aan zijn leven
gemaakt. Ousep is sindsdien elke
avond stomdronken, zijn vrouw
Mariamma praat tegen de muren
van haar huis en hun 12-jarige
zoon Thoma voelt zich verloren.
Ousep beseft dat hij te weinig
van Unni afwist en begint een
verbeten zoektocht.
Joseph geeft een haarscherpe ana
lyse van de Indiase maatschappij
waar voor jongens hun kans be
paald wordt door één toelatings
examen en waar meisjes na een
verkrachting bestraft worden, ter
wijl de verkrachter vrijuit gaat.
Manu Joseph - Het onzichtbare geluk
van andere mensen. Vert. Harry Palle-
mans. Podium, 22,50 euro.
Muziekliefhebbers kennen schrij
ver Wesley Stace (1965) als sin
ger-songwriter John Wesley Har-
ding.'Charles Jes-
sold, moordcompo-
nisf is zijn verbluf
fende debuutro
man: Engelse kroe
gen in 1923, muziek-
verslaafden, van
het papier spatten
de dialogen en van
veel talent getui
gende verhaallijnen.
Wesley Stace - Charles Jessold, moord-
componist. Nieuw Amsterdam,
24,95 euro.
IkmIc» Jr.ui.I(|,
mimiA
IMlIjHIlUAl
Dorrestein geeft
zich bloot
„Ik moest mijn hele oeuvre herzien, tot ik de motor erachter begreep." foto Merlijn Doomernik
door Anja van den Akker
Haar nieuwe roman had
Schoondochter moeten wor
den. Het onafgemaakte ma
nuscript heeft ze resoluut
in de prullenbak gekieperd.
Dit boek, waarmee haar
'writers block' zich open
baarde, zal nooit meer geschreven worden.
„Een besmet project", zegt Dorrestein, die
dit jaar haar dertigjarig schrijverschap
viert. Schrijven is altijd haar grote liefde ge
weest. Maar of ze ooit nog een roman zal
publiceren, durft Renate Dorrestein niet te
voorspellen. Ze weet wel dat ze
inmiddels geen kotsneigingen
meer heeft bij alleen al de aan
blik van haar werkkamer. Ze
durft weer te schrapen over de
bodem van haar ziel. „Het voelt
alsof ik een zware relatiecrisis
achter de rug heb. Dan duurt het
een tijd voordat je weer vertrou
wen in elkaar hebt opgebouwd."
Het begint allemaal heel on
schuldig. Schoondochter kost wat
meer moeite dan haar andere
boeken, die min of meer intuï
tief tot stand kwamen. „Ik verzin nooit van
tevoren een plot, dat komt vanzelf."
Twee keer eerder zat ze in een crisis, maar
toen wist ze de draad weer op te pakken
met een nieuw boek. Als ze ditmaal na een
griepperiode het manuscript van Schoon
dochter nog eens herleest, schrikt ze van
zichzelf. „Zoiets levenloos en waardeloos
heb ik nog nooit geschreven", is haar gena
deloze conclusie. Nieuwe pogingen stran-
Renate Dorrestein
den. Alle inspiratie blijft weg. De paniek
slaat toe. Maar vooral ook de schaamte. Ze
voelt zich een loser, een ambteloos burger.
„Een schrijver die niet schrijft, heeft geen
geldige stempels meer in zijn paspoort."
Dan borrelt het lumineuze idee op dat er
'toch iets fascinerends' met haar aan de
hand is. Renate Dorrestein besluit niet lan
ger te liegen tegen de buitenwereld. Ze
moet en zal weten wat haar mankeert.
„Bovendien had ik ineens een zee aan onge
structureerde tijd over, want normaal werk
ik de hele dag. Ik ontdekte dat er op het
'writers block' een behoorlijk taboe rust. Je
falen toegeven is voor ieder mens moeilijk,
maar een schrijver die faalt doet
dat in het openbaar."
Dorrestein graaft in alle denkba
re tuinen, in die van de weten
schap, de esoterie, ze vraagt raad
aan vrienden en spit bergen vak
literatuur door.
„Misschien heb je je onderwer
pen wel te veel uitgewoond",
suggereert journalist Frénk van
der Linden tijdens een vriend
schappelijk kopje koffie. Als Dor
restein tot het besef komt dat
een 'writers block' geen typi
sche beroepsziekte is, maar het signaal van
een dieper liggende oorzaak, zet ze er nog
een tandje bij. „Ik moest mijn hele oeuvre
herzien, tot ik de motor erachter begreep."
Het grootste deel van haar verzet komt
voort, zo blijkt, uit het besef dat ze na de
cennia nog steeds geen stap verder is geko
men. „Ik ben nog altijd die 27-jarige die op
een ochtend om zes uur door haar vader
wordt gebeld met de boodschap dat haar
jongste zusje van een flatgebouw is ge
sprongen en die maar één verweer heeft:
ze trekt de dekens over haar hoofd en gaat
weer gewoon slapen."
Schuldgevoel is de motor achter haar eer
ste vijf romans. Met Het perpetuum mobile
van de liefde (1988) denkt ze die last rond
haar 'zelfmoordzusje' te hebben afgeschud.
Maar er is kennelijk een kankercelletje blij
ven zitten. Want nu beseft ze dat ze haar
hele leven eigenlijk die éne ultieme roman
had willen schrijven: een boek dat de we
reld van zelfmoord verlost. Omdat ze weet
dat ze dat nooit zou kunnen, is ze er altijd
voor op de vlucht geweest en voelde elk
boek min of meer als een daad van uitstel.
Nu is ze toe aan de waarheid. Juist op dat
moment gebeurt er iets ongelofelijks.
Het lijkt een simpel mailtje. Van Laura uit
Amsterdam. 'Hoi, hallo. Ben op de middel
bare school een klasgenootje geweest van
uw overleden zusje. Heb hier nog een doos
met zo'n 60 brieven, kan ik u daarmee blij
maken?' Waarom Laura daar nooit eerder
mee kwam, is Dorrestein nog steeds een
raadsel. Renate Dorrestein begint na veel
aarzeling te lezen. Het zijn uitgebreide brie
ven en fotootjes over 'vieze dingen', proef
werken, de hitparade, gestolen fietsen en
gedoe met vriendjes. „Ik moest lachen, ik
herkende mezelf. Voor het eerst besefte ik
dat mijn zusje meer is geweest dan een ver
liezer. Gewoon een puber zoals iedereen.
Ik zag een deel dat ik had gemist, een lach
die ik meer dan dertig jaar vergeten was."
Renate Dorrestein gelooft er heilig in dat
dit haar kosmische beloning is voor alles
wat ze in zichzelf overhoop heeft durven
halen. Ze heeft schoon schip gemaakt.
Er is weer ruimte voor de toekomst. „Maar
de kritieken op dit boek zullen niet mals
zijn. Dit is een moeilijk te plaatsen boek.
Daar worden recensenten boos van."
Renate Dorrestein - De Blokkade.
Podium, 17,50 euro.
